Bu çukur Dünya’nın kabuğuna kadar uzanacak.
Çin’deki bilim insanları, 10.000 metre derinliğe varacak bir sondaj çalışmasına başladı. Bu çalışmada Kretase olarak bilinen 145 milyon yıllık bir katmana ulaşılması planlanıyor. Bu sondaj Çin’in mineral kaynakları bulmasına ve deprem ya da volkanik patlama gibi doğal afetlere karşı önlem almasına yardımcı olacak.
10.000 kilometre oldukça derin olsa da, insanlık tarihinde kazılan en derin çukur olma unvanı hala Rusya’nın kuzeybatısındaki Kola derin sondajına ait. Kola derin sondajı kazılmaya 24 mayıs 1970’te başlamış ve en fazla 11.034 metre derinliğe kadar inebilmiştir. Sovyet birliğinin dağılmasıyla sondaj çalışmaları son bulmuştur.
Sondaj ekibi okyanusal kabuk gibi kıtasal kabuğun altında da bazalt bulmayı bekliyordu ama bunun aksine volkanik granitin altında başkalaşmış granit tabakasına rastladılar. Bu da son zamanlarda kabul edilmeye başlayan levha tektoniği teorisi (Dünya’nın yaklaşık 3,4 milyar yıl öncesinden beri yavaş hareket eden birçok büyük tektonik levhaya sahip olduğunu kabul eden bilimsel bir teori) için kanıt niteliğinde bir buluş oldu. Ayrıca ekip suyun bu derinliklere nüfuz etmiş olamayacağını düşünüyordu ama buldukları taşların beklediklerinden ıslak olması bu düşüncelerini haksız çıkardı.
Dünya’nın merkezine sondaj yapmak aslında düşündüğünüzden çok daha zahmetli bir iş. Örneğin 1960larda Amerikalı bir sondaj ekibi, finansal ve yönetimsel sorunlar yüzünden projeyi daha 183 metrede iptal etmek zorunda kaldı. Böyle problemlerle karşılaşmasanız dahi, Çinli akademisyen Sun Jinsheng’in son çalışmalarla ilgili yaptığı röportajda dediği gibi “sondaj yapmak iki çelik halatın üzerinde traktör sürmeye benzer.”
Eğer çalışmanın Dünya’nın çekirdeğine ulaşmasını bekliyorsanız, sizi hayal kırıklığına uğrattığımız için özür dileriz. Yerkabuğunun kalınlığı Dünya’nın her yerinde farklılık gösterse de ortalama 30 kilometreye varıyor. Hatta dağlık bölgelerde bu derinlik 100 kilometreye kadar çıkabiliyor. Yani henüz Dünya’nın merkezine ulaşmak için kat etmemiz gereken çok yolumuz var.
İlginizi çekebilir: Dünyanın En Derin Çukuru İle Tanışın!
Muhittin Semiz
