Enzimler; hücre içerisindeki kimyasal reaksiyonların hızını arttıran, protein yapılı biyolojik moleküllerdir. Vücudumuzda metabolizma ve sindirim gibi önemli yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşmesinde önemli rol oynarlar.
Bazı enzimler büyük molekülleri küçük parçalara ayırmaya yararken bazıları da iki molekülü birleştirme görevini üstlenir. Enzimler oldukça seçicidirler. Bu yüzden her enzimin hızlandıracağı özel bir reaksiyon vardır.
Enzimler, metabolizmayı veya vücudumuzdaki kimyasal reaksiyonları hızlandırmaya yardımcı olan proteinlerdir. Bazı maddeler oluşturur ve bazılarını parçalar. Bütün canlıların enzimleri vardır.
Vücudumuz doğal olarak enzimler üretir. Ancak enzimler, üretilen ürünlerde ve yiyeceklerde de bulunur.
Enzimlerin işlediği moleküllere “substrat” denir. Bu substratların enzim üzerinde bağlandıkları ve tepkimeye girdikleri kısımlara “aktif bölge” denir. Enzimlerin ve substratların reaksiyonlarını açıklayan iki farklı teori vardır.
Birincisi; Anahtar kilit ilişkisi, enzimler aktif bölgelere kusursuz bir tutunma sağlamak için ilgili substrata göre şekillenir.
İkincisi; uyarılmış uyum modeli, aktif bölge ve substrat mükemmel şekilde eşleşmez. Aksine iki taraf da şekillerini değiştirerek ortak bir yapı meydana getirir ve böylece tutunurlar.
Hangi teori olursa olsun tutunmanın ardından reaksiyonlar inanılmaz şekilde hızlanırlar.
Enzimler, bu sürecin sonunda ortaya çıkan ürünlerden başka reaksiyonları hızlandırmak üzere ayrılırlar. Örnek olarak; Tükürük bezlerindeki amilaz enzimi nişastaya tutunarak hidrolizi (su ile reaksiyona giren bileşiklerin yıkılması) hızlandırır ve sonucunda maltoz veya malt şekeri oluşur.
Enzimler ne yapar?
Enzimlerin en önemli görevlerinden biri sindirime yardımcı olmaktır. Sindirim, yediğimiz yiyecekleri enerjiye dönüştürme işlemidir. Örneğin tükürüğümüzde, pankreasta, bağırsaklarda ve midemizde enzimler vardır. Yağları, proteinleri ve karbonhidratları parçalarlar. Enzimler bu besinleri büyüme ve hücre onarımı için kullanır.
- Nefes almak.
- Kas inşa etmek.
- Sinir fonksiyonu.
- Vücudumuzu toksinlerden arındırmak.
Farklı enzim türleri nelerdir?
Vücutta binlerce bireysel enzim vardır. Her enzim tipinin sadece bir görevi vardır. Örneğin, sukraz enzimi sakaroz adı verilen bir şekeri parçalar. Laktaz, süt ürünlerinde bulunan bir tür şeker olan laktozu parçalar.
En yaygın sindirim enzimlerinden bazıları şunlardır:
Karbohidraz, karbonhidratları şekerlere ayırır.
Lipaz, yağları yağ asitlerine ayırır.
Proteaz, proteini amino asitlere ayırır.
ENZİMLERIN PARÇALARI
Her enzimin bir “aktif bölgesi” vardır.
Bir enzimin bölümleri nelerdir?
Her enzimin bir “aktif bölgesi” vardır. Bu alan benzersiz bir şekle sahiptir. Bir enzimin üzerinde çalıştığı madde bir substrattır. Substrat ayrıca benzersiz bir şekle sahiptir. Enzim ve substratın çalışabilmesi için birbirine uyması gerekir.
Sıcaklık ve pH enzimleri nasıl etkiler?
Enzimlerin çalışması için doğru koşullara ihtiyacı vardır. Koşullar uygun değilse, enzimler şekil değiştirebilir. Ardından, artık alt tabakalara sığmazlar ve bu nedenle düzgün çalışmazlar.
Her enzimin ideal bir sıcaklığı ve pH’ı vardır:
pH: Enzimler asitliğe ve alkaliliğe duyarlıdır. Ortam çok asidik veya bazik ise düzgün çalışmazlar. Örneğin midede pepsin adı verilen bir enzim proteinleri parçalar. Midenizde yeterli asit yoksa pepsin optimal olarak çalışamaz.
Sıcaklık: Enzimler, vücut sıcaklığınız normal, yaklaşık 37°C olduğunda en iyi şekilde çalışır. Sıcaklık arttıkça enzim reaksiyonları artar. Ancak sıcaklık çok yükselirse enzim çalışmayı durdurur. Bu nedenle yüksek ateş vücut fonksiyonlarını bozabilir.
Enzim takviyesi almam gerekir mi?
Kronik sağlık sorunları olmayan kişiler genellikle ihtiyaç duydukları enzimleri sağlıklı bir diyetten alabilirler. Ancak, belirli sağlık koşullarınız varsa, sağlık uzmanınız enzim takviyeleri almanızı önerebilir.
Örneğin, EPI’li birçok kişi yemekten önce bir sindirim enzimi alabilir.Bu, vücutlarının besinlerden besinleri emmesine yardımcı olur. Herhangi bir enzim takviyesi almadan önce sağlık uzmanınızla konuşun.
Bir enzim sorunu hakkında doktorumla ne zaman iletişime geçmeliyim?
Kan testi yapmadan enzim sorununuz olup olmadığını bilemezsiniz. Aşağıdaki sorunlardan herhangi biriyle karşılaşırsanız doktorunuzla iletişime geçin:
- Karın ağrısı
- Şişkinlik veya gaz
- ishal
- yorgunluk
- Mide bulantısı ve kusma .
- Açıklanamayan kilo kaybı .
- Düşük kırmızı kan sayımı (anemi) .
- Gastrointestinal kanama