Fizikçilerin Yanıt Arayışı: Başarısızlık Korkusu ve Her Şeyin Teorisi

Fizikçilerin Yanıt Arayışı: Başarısızlık Korkusu ve Her Şeyin Teorisi

Gaye Tunçdemir
Okuma süresi 5 Dakika
Fizikte her şeyin teorisini aramak, büyük bir korku ve başarısızlıkla karşı karşıya. Einstein'dan günümüze kadar süren bu mücadeleyi keşfedin.

Fizikteki büyük patlama dönemi Albert Einstein, Max Planck ve diğerlerinin çalışmalarıyla başladı ve bu çalışmalar bizi düzenli evrenimizden çıkarıp kaosun dünyasına sürükledi. Bu parlak fizikçiler nesli, evrenin ve atomun katmanlarını soyup, kurgudan daha tuhaf bir dünya ortaya çıkardı. O zamandan beri, kuantum mekaniğinin mikro dünyasında hüküm süren teori ile Einstein’ın büyük ölçekli evrene uygulanan genel görelilik teorisini birleştiren her şeyin teorisini bulmak fizikçilerin kutsal kasesi haline geldi. Ancak, halen kanıtlanmış ve test edilmiş bir her şeyin teorisine sahip değiliz ve başarısızlık korkusunun bu sorunun büyük bir parçası olduğuna inanıyorum.

Her Şeyin Teorisi ve Fizikçilerin Korkuları

Her şeyin teorisi
Her şeyin teorisi (eğer varsa), kuantum parçacıklarından sarmal gökadalara kadar evrendeki her şeyi açıklar.

Her şeyin teorisini yaratmak kolay bir iş değil. Bu, evrenin temel güçlerini tek bir çerçevede birleştirirken, tüm temel sabitleri ve nicelikleri ve her bir altatomik parçacığı hesaba katmayı gerektirir. Bu nihai soruyu cevaplayan kişiye insanlık tarihinin anıtlarında ebedi şan ve şöhret verilecektir. Einstein’ın neslinde bu sorunu çözmeye büyük bir açlık vardı. Hatta Einstein, ölüm döşeğinde bile bir her şeyin teorisi üzerinde çalışıyordu – çalışmalarında alay konusu olmasına rağmen. Einstein’ın fiziğe katkıları o kadar büyüktü ki, hala bir süperstardır. Ancak fizikçiler Arthur Eddington, Hermann Weyl ve matematikçi David Hilbert için aynı şey söylenemez, bazıları çok daha kötü sonuçlarla karşılaştı.

Eddington ve Tarihin Unutulmuşları

Eddington, belki de hiç duymadığınız en büyük bilim insanıdır. Cambridge’li astronom ve fizikçi, 1919’daki bir güneş tutulmasını analiz ederek Einstein’ın haklı olduğunu kanıtladı ve Einstein’ı süperstarlığa taşıdı. Eddington ayrıca, genel görelilik üzerine İngilizce’deki ilk kitapları yazdı ve Georges Lemaître’in Büyük Patlama teorisi üzerine de aynı şeyi yaptı. Kuantum fiziği üzerine de bir kitap yazdı ve 1920’ler ve 1930’larda bilim üzerine en büyük popüler yazar oldu. Ancak, temel bir teori arayışındaki yoğun çabaları nedeniyle bugün bilinmemektedir. Ölümünden sonra yayımlanan çalışması hemen reddedildi. Bilim insanları tarafından numeroloji (bir sayı ile olaylar arasındaki mistik ilişkiye inanma) olarak alay konusu edildi. Pek çok tanınmış astrofizikçinin de belirttiği gibi, yayınlandığından bu yana hiçbir değer üretmedi.

Feynman ve Yeni Bir Nesil

Richard Feynman’dan 5 güçlü çalışma tekniği
Feynman bir fizik dersi verirken. Caltech Arşivleri Görüntüsü.

Richard Feynman’ın (1918-88) nesli, Einstein ve Eddington’un neslini takip etti ve her şeyin teorisiyle ilgisini kaybetti. Feynman ve akranları, kendi şöhretlerini yeni altatomik keşiflerde ve fizik teorilerinin kimya ve biyolojiye uygulanmasında buldular ve bu da birçok Nobel ödülü kazandırdı. Önceki nesillerin karşılaştığı alay ve başarısızlık korkusu, genç ve parlak zihinlerin bu en büyük soruya odaklanmasını teşvik etmedi.

Günümüzdeki Durum ve Genç Bilim İnsanları

Bugün bile her şeyin teorisine yönelik girişimler alay konusu olmaktadır. Örneğin, sicim teorisi böyle bir girişimdir ve Nobel ödüllü Roger Penrose tarafından gerçek bilim olarak görülmemektedir. Stephen Hawking, her şeyin teorisi için en iyi seçeneğimizin sicim teorisinin bir versiyonu olan M-teorisi olduğunu düşünüyordu. Ancak teori, deneylerle test edilebilecek öngörüler üretmekte zorlanmıştır.

Bir genç bilim insanı, eğer Einstein, Eddington ve Hawking bu sorunu çözemediyse, kim çözebilir diye düşünebilir. Ve birçok kişi bunun başarılabileceğinden şüphe duyuyor. Pratik olarak bir her şeyin teorisine ihtiyaç duyulup duyulmadığı konusunda da tartışmalar var. Bu nedenle, birçok fizikçi günümüzde “her şeyin teorisi” teriminden kaçınarak, bunun yerine “kuantum yerçekimi” gibi daha az iddialı alternatifleri tercih ediyor.

Albert Einstein
Albert Einstein denedi ve başarısız oldu. Wikipedia, CC by-sa

Finansman ve Kariyer İlerlemesi

Başarısızlığın ağır bedelinin yanı sıra, diğer problemler de göze çarpıyor. Parlak bir genç zihin, her şeyin teorisini arayarak kariyerinde bir çıkmazla karşı karşıya kalabilir. Kariyerinin başında biri için akademik ilerleme ne kadar mümkündür? Kısa vadede imkansız gibi görünen bir hedefi takip eden genç ve kanıtlanmamış araştırmacılara kim önemli fonlar verecektir?

Her şeyin teorisini çözmek muhtemelen büyük bir işbirliği gerektirecektir. Bu ironik olarak yaşlı fizikçiler için bir iş olabilir, çünkü Eddington ve diğerlerinin uyarılarına rağmen, başaramayanlar genellikle son yıllarında bu tür projelere yönelmiştir. Örneğin, Francis Crick, hayatının ilerleyen dönemlerinde bilinç problemini çözmeye çalıştı, ancak başarılı olamadı.

Sonuç olarak nihai problemi çözmeye çalışırken, istemeden bir canavar yaratmış olabiliriz. Araştırma ilerlemesi için akademik çerçevemiz buna elverişli değil ve tarih, bu işe kalkışanların başına gelenleri pek de nazik bir şekilde sunmuyor. Ancak, en büyük ilerlemelerimiz her zaman risk almaya istekli olanlardan gelmiştir.

Her şeyin teorisini bulma arayışındaki başarısızlık korkusu ve tarihsel örnekler, bu büyük sorunun çözümünü engelliyor. Ancak, bilimin ilerlemesi risk alan cesur zihinlerden gelecektir. Ay Üssü hayalinin gerçekleştirilmesi, insanoğlunun uzaydaki varlığını güçlendirecek ve yeni keşifler için bir basamak oluşturacaktır. Bu alandaki gelişmeleri takip etmeye devam edin ve bilimin ışığında ilerleyin.

Bu makaleyi paylaş
Gaye Tunç Demir, Boğaziçi Üniversitesi'nde lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra, doktora derecesini Koç Üniversitesi'nde Fizik alanında almıştır. Kuantum mekaniği ve parçacık fiziği üzerine uzmanlıkları bulunmaktadır.