Mimar Sinan kimdir diye soracak olursak, 15 Nisan 1489 tarihinde Kayseri’nin ağırnas köyünde dünyaya geldi.
Mimar Sinan ermeni ve rum kökenli bir aileden gelmektedir. Yıllar geçtikden sonra da bir taş ustasının oğlu olarak teknik eğitim aldı ve askeri mühendis oldu. Sinan onursal unvanıyla önce subay, sonra da yeniçeri komutanı olmak için hızla yükseldi.
Mimari ve mühendislik becerilerini, Yeniçerilerle sefer sırasında geliştirerek, her türlü tahkimat yapımında ve ayrıca yollar, köprüler ve su kemerleri gibi askeri altyapı projelerinde uzmanlaştı. Elli yaşlarındayken, orduda edindiği teknik becerileri “güzel dini yapıların yaratılmasına” ve her türden sivil yapılara uygulayarak kraliyet baş mimarı olarak atandı. Neredeyse elli yıl bu görevde kaldı.
İnsan yaşamı için 98 yıl uzun bir süre midir sizce.? Belki evet, belki hayır. Aslında bu ne anlam ifade eder ki.? Yapmak istediklerinizi yaptıktan sonra hayatınızın 50 yıl olmasıyla 100 yıl olması arasında boşa geçmiş vakitten başka ne fark vardır ki.?
Osmanlı Devleti’nden bilime ve sanata hizmet etmiş padişahlar, veziri azamlar, sultanlar gelmiş geçmiş. Kimisine 50 yıl yetmiş, kimisine 70 yıl fazla gelmiş. Ama öyle bir isim var ki 98 yıl yetmemiş, yetmediği gibi yaptığı eserleri anlamak, sırlarını ortaya çıkarmak bazen yüzlerce yıl sürmüş. Ki hala nasıl yapıldığı çözülemeyen eserleri varken…
Hakkında Kısaca;
Doğum Tarihi: 29 Mayıs 1489
Doğum Yeri: Ağırnas, Kayseri, Türkiye
Ölüm: 17 Temmuz 1588 (97-100 yaş arası)
Meslek: Mimar
Mimar Sinan Eserleri
Osmanlı Coğrafyası’nda 92 camii, 52 mescit, 55 medrese, 7 darülkurra, 20 Türbe, 17 İmaret, 3 darüşşifa, 6 suyolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen, 48 hamam olmak üzere toplamda 365 eserde bizzat imzası bulunan bir deha.
Başlıca Eserlerİ: Süleymaniye Camii, Selimiye Camii, Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü, Mihrimah Sultan Camii, Mihrimah Sultan Camii, Kılıç Ali Paşa Külliyesi, Şehzade Camii, Haseki Hürrem Sultan Hamamı, Haseki Sultan Külliyesi, Sokollu Mehmet Paşa Camii, Rüstem Paşa Camii, Mihrimah Camii
Ne diyordu Mehmet Akif Süleymaniye ‘yi anlamamıza yardımcı olurken;
” Yıkmak, yapmak gibi insanlara kıymet mi verir.
Onu en çolpa heriflerde emin ol becerir.
Sade Sen gösteriver ‘işte budur kubbe’ diye,
İki ırgatla iner şimdi Süleymaniye.
Lakin, yeniden kaldıralım dendi mi heyhat işte o zaman,
Yeniden bir Süleyman lazım bir de Mimar Sinan.”
KISACA (tabi kısaca anlatmak mümkünse..);
Selimiye Cami
Mimar Sinan’ın mimarlık tarihinin şaheseri Selimiye camii:
Sinan’ın “başyapıtı” dediği Edirne’deki Selimiye Camii, Türk-Osmanlı sanatının ve dünya mimarlık tarihinin önde gelen eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Sultan II. Selim’in yaptırdığı ve dört minaresiyle beğeni toplayan eser, Sinan’ın mekan seçimiyle de usta bir şehir plancısı olduğunu gösteriyor.
Kesme taştan yapılan cami, içiyle birlikte 1.620 metrekare, avlusu ile birlikte toplam 2.475 metrekare alan üzerine inşa edilmiştir. Kubbe yerden 43.28 metre yükseklikte, 31.30 metre çapındadır.
Mimar Sinan hakkında en kapsamlı bilgileri kendi hatıralarını yazdığı Tezkiretü’l Bünyan (Yapılar) adlı eserinden alınmıştır.
Mimar Sinan, Yavuz Selim’in Anadolu’dan da devşirme yapılmasını emredince 1512 yılında Kayseri’nin Ağırnas Köyü’nden alınmıştır. Osmanlı ordusu ile seferlere katılmış ve sadece askeri anlamda değil, ahşaba, taşa olan hakimiyetiyle de orduya yardım etmiştir.
Seferler sırasında Şam, Kudüs, Mısır gibi medeniyet şehirlerini gezmiş ve buradaki eserleri tek tek inceleme fırsatı bulmuştur. Kara Buğdan seferinde on üç günde yaptığı köprüyle seferin kazanılmasında pay sahibi olan Mimar Sinan Kanuni tarafından 49 yaşında baş mimarlık görevine tayin edildi.
Haseki Külliyesi
Mimar Sinan’ın mimarbaşı göreviyle yaptığı ilk eser Haseki Külliyesi’dir.
Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa için yaptığı Şehzadebaşı Cami’si kendi deyimiyle çıraklık eseridir. Yapımı 4 yıl süren bu camide muhteşem mimar Revak kubbelerinin büyüklükleri ve yükseklikleri birbirine eşittir. Bu yapılar aynı zamanda hemen cami planındaki köşe kubbelerle aynı büyüklüktedir. Bundan dolayı Osmanlı’daki en dengeli ve en güzel avlulardan biri sayılır.
Süleymaniye Cami
Mimar Sinan’ın çıraklık eserim dediği Süleymaniye Cami’sine göz atacak olursak;
Camideki 4 minare Kanuni’nin fetihten itibaren 4.padişah olduğuna, 10 şerefe ise Kanuni’nin kuruluştan beri 10.padişah olduğuna işaret eder. Avlunun ortasında yer alan şadırvan ise Kabe’yi sembolize eder.
1557 yılında tamamlanan bu camide Mimar, akustik denemeleri yaparak camideki sesin bir noktadan çıkarak her yere eşit şekilde yayılması için uğraştı. Caminin hava akımından yararlanarak islerden mürekkep elde etti ve bu mürekkeple o dönemde siyasi, dini, idari fermanlar yazıldı.
1566’da Kanuni’nin vefatıyla tahta geçen şair ve müzisyen padişah oğlu 2.Selim geçer. Selim her şeyin en güzeli olma arzusu doğrultusunda Süleymaniye’den daha büyük bir cami ister mimarbaşından. Hayal ettiği büyük camiyi Edirne’de yaptırmaya karar verir.
1568 yılında inşasına başlanan ve klasik dönem Osmanlı mimarisinin baş eseri olarak kabul edilen Selimiye Mimar’ın bütün bilgi birikimini, sanatını, zekasını tümüyle kullandığı zirve eserdir. 1574 yılında Mimar Sinan ‘ın 85 yaşlarında tamamladığı bu eser Mimar’ın deyimiyle ustalık eseridir.
3.Murat döneminde de eserler veren Büyük Mimar’ın Topkapı Sarayı’ndaki yaptığı köşk O’nun sivil mimari alanında verdiği 40 kadar köşk ve saray yapısından günümüzde kalan tek eseridir.
Üsküdar’da 1570’li yıllarda başlanan ve 1583 yılında tamamlanan Atik Valide Sultan Camisi ve Külliyesi Mimar’ın son büyük eseridir.
Murat Paşa Cami
Mimar Sinan’ın son eseri ise şehzadeler şehri Manisa’daki Muratpaşa Camisi’dir.
98 yıllık ömründe 4 padişah gören mimar Sinan insanlık tarihinin belki de en büyük bilim adamlarından birisidir. Yapmış olduğu eserlerin bir çoğu hala kullanılmakta olup, çağın ne kadar da ötesinde besteler yaptığını, o besteleri dinlerken bir kere daha anlıyoruz.
Rüstem Paşa Cami
Kanuni Sultan Süleyman’ın Sadrazamlarından ve aynı zamanda kızı Mihrimah Sultan’ın kocası olan Damat Rüstem Paşa için Mimar Sinan’a yaptırıldı (1561). 1562 tarihli su mülknamesinde (Konyalı) caminin bittiği söylenir. Fakat ruhsatta öyle yazsa da Mimar Sinan 1562’de henüz caminin yerinin tespiti ve hazırlanmasıyla uğraşıyordu. Tamamlanması tahmini 1562-1564 arası olabilir.
Caminin yerinde önceki mescidin isimleri Halil Efendi Mescidi veya Kenise (Kilise) Mescidi olarak bilinmektedir. Bu mescidin yeri çukurda kaldığı için Mimar Sinan, mescidin altına dükkânlar yaparak bir subasman meydana getirdi. Rüstem Paşa Camii, mescidin yerinde kuruldu.
Bilimle Kalın.!
Bizimle Kalın.!
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Türkiye’de Bulunan 18 UNESCO Kültür Mirası
- 12.000 Yıllık Dünyanın İlk Tapınağı Göbeklitepe, Bilinmeyen Bir Kültür Tarafından İnşa Edildi
Yazan: Furkan Şahin KULAKSIZ