Esin HAKVERDİ
İngiliz bir girişimci, sığır gevişinden metanı emen bir maske icat etti. En azından hayvanları rahatsız etmiyor gibi görünen, bir uygulamaya bağlı ve kullanımı kolay bir aksesuar.
Şans eseri çayırlarda maske takan sığırları görürseniz, korkmayın. Son haberlere göre, sığırlar koronavirüs taşımıyor. Öte yandan, sera gazı salınımının büyük bir kısmından sorumludurlar: hayvancılık bu nedenle insan kaynaklı salınımının % 14,5’ini temsil eder. Asıl suçlu Karbon dioksitten (CO2) 25 kat daha güçlü bir sera gazı olan metan (CH4) üreten geviş getiren hayvanların sindirimi.
Sığırlardan kaynaklanan metan salınımın % 95’i burun ve ağızdan geliyor
Londra merkezli bir girişimci olan Zelp’in çözmüş olduğu bir sorun. İkincisi, sığırlar için kaynağa metandan gelen gevişleri etkisiz hale getiren bir maske üretti.
“İnanılanın aksine, salınımların % 95’i şişkinlikten değil, ancak burun ve ağızdan yapılan gevişlerden geliyor.” diyor genç girişimci. Cihaz, yerden tasarruf sağlayarak, başın etrafında asılı kalır ve bir katalizör kullanılarak oksitlenen metanı emmek için gevişi soğurur.
2017 yılında kardeşi Patricio ile şirketi kuran Francisco Norris, “Bir sensör, sığır tarafından üretilen metan yoğunlaşmasını algılar ve belirli bir eşiğe ulaştığında cihaz etkinleştirilir.” şeklinde detaylandırıyor.
Maske metan salınımını %32 oranında azaltırken, Zelp önümüzdeki yıla kadar %60 oranında azalmayı hedefliyor.
Mobil bir uygulamaya bağlı olan maske ayrıca ayrıntılı emisyon istatistikleri sağlar ve hayvanın sıcaklığını ölçerek yukarı akış hastalıklarını tespit edebilir. Ayrıca GPS izleyicisine sahiptir ve kurulumu kolaydır.
Futura’ya gönderilen bir e-posta ile Francisco Norris, “Sığır beş dakika içinde alışacak,” diye garanti ediyor. Tüm sığırlar küresel ölçekte bu cihazla donatılmış olsaydı, bu durum, gezegendeki tüm araçların yoldan çıkarılmasına kıyasla sera gazları üzerinde 1,5 kat daha fazla etkiye sahip olacaktı.
“ImperialCollege et duRoyalVeterinaryCollege’den araştırmacılarla işbirliği yapan bu girişimle övünüyor. Zelp, Avrupa’nın en büyük sığır eti tedarikçisi olan ve 35,000’den fazla çiftçinin yanı sıra Amerikalı bira üreticileriyle çalışan ABP Gıda Grubu ile görüşmelere başladı bile.
“İklim için iyi” etiketli bir biftek?
Zor olan yetiştiricileri ikna etmek olacaktır. Yıllık abonelik, hayvan başına 45 ABD dolarıdır. Bu da, çoğu zaman düşük payları olan ve kendi sera gazı salınımlarını azaltmakla hemen ilgilenmeyen çiftçiler için önemli bir bütçeyi temsil eder.
Zelp, et işlemcilerinin ürünlere yapıştırabileceği ve böylece çiftçilere prim ödeyebileceği maskelerinin “iklim için iyi” etiketi ile sertifikalandırılmasını umuyor.
Bu girişim, ABD ve İngiltere’de yapılan ve müşterilerin düşük salınımlı sığır eti için %30’e kadar daha fazla para ödemeye istekli olduğunu gösteren kendi anketlerini belirtir. Ayrıca, besinleri en iyi duruma getirmek için sağlık izleme ve veri toplama avantajlarını da artırıyor.
Sığırlar Metan karşıtı diyette
Özellikle diyet değişiklikleriyle büyükbaş hayvanlardan gelen metan salınımlarını azaltmak için şimdiden çok fazla araştırma yapılıyor.
İsviçre şirketi Zaluvida, örneğin, rumen bakteriyolojik bileşimini değiştirerek metan salınımlarını % 38 oranında sınırlandıran sarımsak ve portakal kabuğundan oluşan doğal bir takviye geliştiriyor.
Diğer araştırmacılar metan üreten bakterileri engelleyebilecek bir aşı üzerinde çalışıyor, hatta daha az metan açığa çıkarmak için ineklerde genetik değişiklikler de yapabiliyor.
Francisco Norris, sindirim kesintilerine neden olan çözümler konusunda uyarıyor. Sonuçta, sığırları maske takmaya zorlamak sadece adil olurdu. Çünkü bu kısıtlamaya kendimiz de boyun eğmek zorundayız.
Esin Hakverdi / Futura Science
