Sivrisinek, sinek ailesinin birer üyeleridir. Birçok insanın çıplak gözle görebileceği kadar büyüklerdir. Erkeklerin antenlerinde; dişi sivrisineklerin varlığını anlamak için tüyler bulunurken, dişilerin daha az tüylü antenleri vardır. Erkekler hemen hemen bir hafta yaşarken dişiler ise birkaç aya kadar yaşayabilirler.
Sivrisinekler küçük ve kısa yaşamlara sahip olan canlılar olsalar da hayatlarımızı çekilmez hale getirebiliyorlar. Çok kaşındıran ısırıklarından tutun taşıdıkları hastalıklara kadar sivrisinekler, genellikle sinir bozucu ve bazen ölümcül bile olabiliyorlar.
Sivrisineklerin Alışkanlıkları ve Habitatları Neler?
Sivrisinekler, insanların yaşadığı bölgelerin yakınında bulunan otlarda ve çalılarda yaşarlar. En sevdikleri üreme alanı da durgun sudur. İhmal edilmiş kuş banyolarında, tıkanmış yağmur oluklarında, fırtına kanallarında, havuzlarda, göletlerde ve akmayan diğer su kütlelerinde toplanırlar.
Erkek sivrisinekler insanları ısırmaz, dişiler ısırır. Her ikisi de bitki nektarı ve suyla beslenirken, dişilerin de üremek için diyetlerinde kana ihtiyaçları vardır. Isırıkları genellikle arkasında kaşıntılı bir iz bırakır. Taşıdıkları hastalıkları, bir insandan diğerine yayabilirler.
Sivrisinekler Nasıl Isırır?
Dişi sivrisineklerin, cildinizi delip kanınızla beslenmelerini sağlayan; uzun, boru şeklinde ağız parçaları vardır. Sizi ısırdıktan sonra kanınızı çekerken vücudunuza tükürük enjekte ederler. Tükürükleri, çoğu insanın alerjik olduğu proteinleri içerir. Bağışıklık sisteminiz harekete geçerek, kırmızı bir şişliğe ve buna eşlik eden bir kaşıntıya neden olur. Sivrisinekler, insan kurbanlarını; terdeki karbondioksit ve diğer kimyasalların kokusuna göre seçerler.
Bir Sivrisinek Isırığı Neye Benzer?
Bir sivrisinek sizi ısırdıktan hemen sonra, yuvarlak ve kabarık bir yumru oluştuğunu fark edebilirsiniz. Bazı durumlarda, ortasında küçük bir nokta görebilirsiniz. Yumru kısa süre sonra az miktarda şişlikle birlikte kırmızı ve sert hale gelecektir. Aynı anda birden fazla ısırık almak alışıldık bir durumdur. Düşük bir bağışıklık sisteminiz varsa: kurdeşen, büyük bir şişlik, kızarıklık ya da şişmiş lenf düğümleri gibi daha şiddetli bir reaksiyon yaşayabilirsiniz. Çocuklar genellikle yetişkinlerden daha güçlü reaksiyonlar verir
Sivrisinek Isırıkları Nasıl Hissettirir?
Bir sivrisinek cildinizi deldiğinde batma hissi hissedebilirsiniz. Bundan sonra, bir sivrisinek ısırığının en sinir bozucu semptomu kaşıntıdır. Çoğu zaman sivrisinek ısırıklarına verilen tepkiler oldukça hafiftir ve birkaç gün içinde kaybolur. Çocuklar ve bağışıklık sistemi bozulmuş kişiler için daha rahatsız edici olabilirler. Nadir durumlarda; ateşe, vücut-baş ağrılarına neden olan daha şiddetli bir alerjik reaksiyon yaşayabilirsiniz.
Sivrisinek Isırıklarını Nasıl Tedavi Etmelisiniz?
Sivrisinek ısırıklarını tedavi etmek için ısırılan yeri, sabun ve ılık suyla yıkayın. Ağrı ve kaşıntıyı kontrol etmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler, antihistaminikler veya topikal kaşıntı önleyici ilaçlar da kullanabilirsiniz. Cildinize bir buz torbası uygulamak da kaşıntıyı hafifletebilir. Kaşıntılı sivrisinek ısırıkları olan bir çocuğunuz varsa, tırnaklarını kısa tuttuğundan emin olun ve kaşınmamalarını hatırlatın. Bir sivrisinek ısırığına karşı şiddetli alerjik reaksiyon göstermesi nadirdir. Isırıldıktan sonra vücutta ağrı veya ateş oluşursa, doktorunuzla iletişime geçin. Bunlar şiddetli bir reaksiyonun veya sivrisinek kaynaklı bir hastalığın semptomları olabilir.
Sivrisinekler Hangi Hastalıkları Taşıyabilir?
Sivrisinekler tükürüklerinde virüs, bakteri ve parazit taşıyabilir. Sizi ısırdıklarında, bu patojenleri vücudunuza aktararak ciddi ve hatta hayatı tehdit eden hastalığa neden olabilirler. Örneğin sivrisinekler, sıtma, Batı Nil virüsü, dang humması, sarı humma ve viral ensefaliteye neden olan çeşitli virüslerin bilinen taşıyıcılarıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nde sıtma nadirdir. Ancak dünyanın bazı bölgelerinde hala yaygındır.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2015 yılında 200 milyondan fazla sıtma vakası meydana geldi. Ve bunların çoğunu sivrisinekler bulaştırdı. Bu da sivrisinekleri dünyadaki en ölümcül hayvanlardan biri yapıyor. Öte yandan normalde kan ya da sıvı temasıyla bulaşan bazı hastalıklar sivrisinek ısırıklarıyla bulaşmaz. Örneğin, sivrisinek ısırığından HIV veya hepatite yakalanma riskiniz yok.
Sivrisinek Isırıklarını Nasıl Önleyebilirsiniz?
Sivrisinek ısırıklarını tamamen önleyemezsiniz. Ancak ısırılma olasılığınızı azaltabilirsiniz. Sivrisinekler suda ürerler. Bu nedenle evinizin yakınında su biriktirmemeye çalışın. Durgun su tutan her şeyi boşaltın. Kuş banyolarınızdaki suyu haftada bir değiştirin ve çocuk havuzlarını kullanılmadıkları zamanlarda boşaltın.Evinizin yakınındaki çimleri ve bitki örtüsünü iyi budanmış tutmak da önemli.
Sivrisinekleri dışarıda tutmak için pencerelerinize tel takın ve dışarıda (yani ormanlık veya çimenlik alanlarda olduğunuzda), uzun kollu giysiler ve pantolonlar giyin. Böcek kovucu kullanın. Sivrisinek kaynaklı hastalıkları önlemeye yardımcı olmak için yabancı ülkelere seyahat etmeden önce aşılarınızın güncel olduğundan emin olun. Doktorunuz ayrıca sıtma veya diğer hastalıkları önlemeye yardımcı olmak için oral ilaçlar da yazabilir.
Günsuhan Aytaç
