Dünya nüfusunun yarısından fazlasının hayatlarının bir noktasında deneyimlediği bir davranış olan uykuda konuşma ve ardındaki bilimi keşfedin.
Neredeyse herkesin uykusunda konuşan insanlarla ilgili bir hikâyesi vardır. Çocuklarda daha yaygın olma eğiliminde olmasına rağmen, uykuda konuşma her yaşta olabilir.
Uyku Tıbbı dergisinde 2010 yılında yapılan bir araştırma, insanların yaklaşık üçte ikisinin yetişkinlikte en az bir uyku konuşması dönemi geçirdiğini öne sürdü.
Uykuda konuşma bir uyku bozukluğu olarak değil, insan uyku davranışının normal bir varyasyonu olarak kabul edilir. Uluslararası Uyku Bozuklukları Sınıflandırması uykuda konuşmayı “izole semptomlar, görünüşte normal varyantlar ve çözülmemiş sorunlar” ve ayrıca horlama ve uyku başlangıcı (bazı insanların uykuya dalarken sahip olduğu ani sarsıntı hareketi veya hipnagojik sarsıntılar) altında listeler.
Bununla birlikte, uykuda konuşmak bir bozukluk olmasa da, bir kişinin uykusu ve onunla aynı odayı veya yatağı paylaşan birinin uykusu üzerinde istenmeyen etkileri olabilir. Burada, uykuda konuşmanın arkasındaki bilime bakıyoruz.
Uykuda konuşma, bir kişinin uykudayken sesler çıkarmasıdır. Bu sesler tam sözcükler ve deyimler olabileceği gibi mırıltılar, bağırışlar ve hatta kahkahalar da olabilir.
Brain & Development dergisinde 1980’de yayınlanan bir makaleye göre, çocuklar genellikle uykularında konuşurlar, tüm çocukların yarısı yılda bir veya daha fazla ve yaklaşık dörtte biri de uykularında haftada en az bir kez konuşur. Tıp profesörü ve Amerikan Akademisi başkanı Dr. Jennifer Martin: “Çocukların çoğu bu gece konuşma olaylarından kurtulur, ancak bu olay, stres veya uyku yoksunluğunun sebebiyle daha sonra tekrarlayabilir.”
Sleep dergisinde yayınlanan 2017 tarihli bir araştırmaya ait ses kayıtları, uykuda konuşmanın yaklaşık yarısının anlaşılmaz olduğunu öne sürdü. Aynı çalışma, 3.349 anlaşılır kayıttan çoğu uykuda konuşan kişinin söylediği kelimenin “hayır” olduğunu buldu.
Martin, insanların uykuda konuşurken doğruyu söyleyip söylemediği konusunda ise bunun çoğunlukla bir efsane olduğunu söyledi. “Kimse karanlık iç sırlarını söylüyor gibi görünmüyor” dedi.
Sleep dergisinde 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bazı insanlar rüyalarında konuşurlar ve daha sonra rüyalarını hatırladıkları şeylerle uyumlu cümleler söylerler. Ancak Martin, insanların daha az rüya gördüğü bir uyku aşamasında olduğu gibi, çoğu uyku konuşmasının rüya görmekle ilgisi olmadığını söyledi.
“Uykuda konuşma, uykunun hızlı olmayan göz hareketi veya REM dışı uyku dediğimiz bir aşamasında meydana gelme eğilimindedir. Bu aşamada beynimiz, REM uykusu sırasında gördüğümüze kıyasla nispeten sessizdir.”
Martin, REM uykusu sırasında, rüyaların canlandırılmasını önlemek için vücudun etkili bir şekilde felç edildiğini ve bu felç insanların konuşmasını engellemesi gerektiğini söyledi. REM uykusu sırasında uykuda konuşma meydana gelirse, bu daha ciddi bir şeyin işareti olabilir.
Martin, “REM davranış bozukluğu adı verilen bir uyku durumu var, bu bozuklukta kaslarınızı felç eden sistem – uykunuz sırasında kendinize zarar vermemeniz için – düzgün çalışmaz” dedi.
Minnesota’daki Mayo Clinic Uyku Nörolojisi Bölümü başkanı Dr. Erik K. St. Louis böyle durumda erken teşhisin önemli olduğunu söyledi. “REM davranış bozukluğu sıklıkla çığlık atma, bağırma, yumruk atma ve kol sallama gibi hastanın veya beraber uyuduğu partnerinin yaralanmasına neden olabilecek şiddetli uyku davranışlarına dönüşür. Ayrıca yaşlı erişkinlerde, genellikle Parkinson hastalığı veya Lewy cisimcikli demans gibi hastalıkların ilk göstergeleri olabilir.” Dedi
Uykuda Konuşmak Neden Olur?
Araştırmacılar hala uykuda konuşmaya neyin sebep olduğunu henüz bilmiyorlar, ancak beyin aktivitesini ölçen çalışmalar biraz fikir verebilir.
St Louis, son analizlerin uykuda konuşma ile normal uyanık konuşmak arasındaki benzerlikleri gösterdiğini söyledi. Sleep dergisindeki 2017 makalesi gibi dil araştırmaları da uyku konuşmasının özelliklerinin (dil, kalıplar, sözdizimi ve anlambilim) insanların günlük konuşmalarıyla aynı kuralları izlediğini ve bu nedenle anlaşılır olduğunu göstermiştir.
St. Louis, bu keşiflerin, nörologların uyuyan beyin ve uykunun amacı hakkındaki anlayışını daha da artırdığını söyledi.
Uyuyan beyin, önemli olanları uzun süreli belleğe işlemek için deneyimleri yeniden ziyaret ettiğinde, uykuda konuşma, hafızanın sağlamlaştırılmasıyla bağlantılı olabilir. Uyku Tıbbı İncelemeleri dergisinde yayınlanan 2018 tarihli bir inceleme, uykuda konuşmanın bazen beynin o sırada gözden geçirdiği anıların sözlü bir tekrarı olabileceğini öne sürdü.
Martin, uykuda konuşmanın nedeninin çocuklarda ve yetişkinlerde farklı olabileceğini söyledi. Uykuda konuşma ve diğer olağandışı uyku davranışları çocuklarda çok daha yaygın ve bu olay, çocuğun beyninin “uykudayken ne yapmaması gerektiğini öğrenmesi” olabilir, dedi Martin. Ayrıca, çocukluk döneminde beyin gelişiminin evreleriyle ilgili olabileceğini söyledi.
Bununla birlikte, yetişkinlerde, belirli koşullar ve durumlar uykuda konuşmayı daha olası hale getirir. Birincisi, uykuda konuşmanın genetik bir bileşeni olabilir: Psychiatric Genetics dergisinde yayınlanan 2001 tarihli bir araştırmaya göre ailelerde görülür. Cleveland Clinic’e göre obstrüktif uyku apnesi (insanların uyku sırasında nefes almada duraklamalar veya sığ nefes alma yaşadıkları bir durum) ile de bağlantılıdır.
Uykuda Konuşma Engellenebilir Mi?
Uykuda konuşma genellikle zararsız bir özellik olarak kabul edilir, ancak işitme mesafesindeki herkes için rahatsız edici olabilir. 2017 Uyku çalışmasında uykuda konuşmanın yaklaşık %10’u küfür ve argo içeriyordu.
St Louis, “Uykuda konuşma aynı zamanda uyku bozukluğu ve daha sığ uyku ile ilişkilendirilmiştir, bu nedenle tahmin ettiğimiz kadar iyi huylu olmayabilir” dedi.
Bir kişinin uykusunda konuşmasını durdurmak için Martin, onu biraz dürtmeyi tavsiye ediyor. Bu nazik ara ara dürtme davranışı durdurabilir, dedi.
Martin, uykuda yürüme ve horlama gibi diğer uyku davranışlarıyla birlikte uykuda konuşmanın, insanlar uykusuz kaldığında daha da kötüleşme eğiliminde olduğunu söyledi. Journal of Sleep Research dergisinde 2013 yılında yapılan bir araştırma, uyku yoksunluğunun uykuda konuşmaya ve uyurgezerliğe yol açabilen yavaş dalga, REM dışı uykuda rahatsızlığı artırdığını gösterdi.
Martin, “Dolayısıyla, iyi ve sağlıklı bir uyku çektiğinizden emin olmak, bunun ne sıklıkta olduğunu azaltma eğilimindedir.” Dedi. Bu, önce bir partnerin uykuya dalmasına izin vermek için geç saatlere kadar ayakta kalmanın aslında uyku konuşmasını daha kötü hale getirebileceği anlamına gelir.
Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye verme amacı taşımaz.
Çevirmen: Barış ARICAN
