Galileo Galilei kimdir? İtalyan bilgin ve bilim adamı Galileo, modern fizik ve astronominin kurulmasına ve gelişmesine öncülük etmiştir. Doğum Tarihi: 15 Şubat 1564 – Ölüm Tarihi: 8 Ocak 1642. İtalyan bir astronom, matematikçi, fizikçi, filozof ve profesördür. Aynı zamanda fizik bilimi için doğanın gözlemlenmesi ve bazı özelliklerinin keşfedilmesine öncülük etmiştir. Ayrıca Galileo ilk teleskop niteliği taşıyan aracı icat etmiştir.
Güneş merkezli sistemi içeren Kopernik ’in teorisini desteklemiş, inançları ve fikirleri üzerine yazmış olduğu kitaplar yüzünden, kilise tarafından iki kez sapkınlıkla suçlanmıştır. Galileo’nun, evreni anlamamızdaki büyük katkısı sadece keşifleriyle sınırlandırılamaz. Geliştirdiği metotlar ve bunları kanıtlamak için kullandığı matematik ile de bilim tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bilimsel devrimde büyük bir rolü olan Galileo,“Modern Bilimin Babası” unvanına sahiptir.
Galileo Teleskop
Galileo, Alman gözlük camı üreticilerinden basit teleskop yapımını öğrenmişti ve 1609 Temmuzunda kendi teleskopunu geliştirdi. Ağustosta da teleskopunu birkaç Venedikli tüccara sundu ve gemi gözlemlemek için uygun olacağını düşünen tüccarlar, Galileo’ya birkaç tane daha tasarlaması için bir bütçe ayırdılar.
Galileo’nun hevesi onu daha da ileriye taşıdı ve 1609 ’un sonbaharında teleskopunu göklere çevirerek kaçınılmaz kararını verdi. Teleskopunu kullanarak evreni keşfetmeye başladı. Ay ’ı gözlemledi ve Venüs ’ün de Ay gibi evrelerinin olduğunu keşfetti bu da Venüs’ün Güneş etrafında döndüğünü ispatlıyordu. Böylece, Aristoteles ’in Dünya merkezli evren teorisini yalanlamış oldu.
Galileoayrıca Dünya değil de Jüpiter etrafında dönen uyduları keşfetti. 1613’te de güneş lekeleri ile ilgili gözlemlerini paylaştı ve yine Aristoteles ’in güneşin mükemmel olduğuna dair öğretilerini yalanlamış oldu.
Galileo’nun Erken Yaşamı, Eğitimi ve Deneyleri
Galileo Galilei, müzisyen ve akademisyen Vincenzo Galilei’nin altı çocuğundan ilki olarak 1564’te Pisa’da doğdu. 1581’de tıp okumak için 16 yaşında Pisa Üniversitesi’ne girdi, ancak kısa süre sonra matematikle ilgisini kaybetti. Derecesini bitirmeden ayrıldı (evet, Galileo üniversiteden ayrıldı !). 1583’te sarkaçların hareketini yöneten kuralları açıklayan ilk önemli keşfini yaptı.
1589’dan 1610’a kadar Galileo, Pisa ve ardından Padua üniversitelerinde matematik başkanıydı. O yıllarda fiziğe en önemli katkısını yapan düşen cisimlerle ilgili deneyler yaptı.
Galileo’nun Marina Gamba’dan hiç evlenmediği üç çocuğu oldu: İki kızı, Virginia (Daha sonra “Rahibe Maria Celeste”) ve Livia Galilei ve bir oğlu, Vincenzo Gamba. Daha sonra Katolik Kilisesi ile yaşadığı sorunlara rağmen, Galileo’nun iki kızı da Floransa yakınlarındaki bir manastırda rahibe oldular.
Galileo, Teleskoplar ve Medici Mahkemesi
1609’da Galileo, Hollanda tasarımını geliştirerek ilk teleskopunu yaptı. 1610 yılının Ocak ayında Jüpiter’in yörüngesinde dönen dört yeni “yıldız” keşfetti – gezegenin en büyük dört uydusu. Ayın yüzeyinin gözlemlerini ve Samanyolu’ndaki çok sayıda yeni yıldızın tanımlarını da içeren keşiflerini özetleyen “Siderius Nuncius” (“Yıldızlı Haberci”) adlı kısa bir tez yayınladı. Toskana’nın güçlü büyük dükü Cosimo II de Medici’nin gözüne girmek amacıyla, Jüpiter’in uydularına “Medician Yıldızları” denmesini önerdi.
“Yıldızlı Haberci” Galileo’yu İtalya’da ünlü yaptı. Cosimo II, onu Medicilere matematikçi ve filozof olarak atadı ve ona teorilerini ilan etmesi ve muhalifleriyle alay etmesi için bir platform sundu.
Galileo’nun gözlemleri , o zamanlar hem bilim adamları hem de ilahiyatçılar tarafından geniş çapta kabul edilen Aristotelesçi evren görüşüyle çelişiyordu. Ayın pürüzlü yüzeyi, göksel mükemmellik fikrine aykırıydı ve Medici yıldızlarının yörüngeleri, göklerin Dünya’nın etrafında döndüğü yer merkezli fikri ihlal ediyordu.
Kitapları
Galileo hayatı boyunca birçok kitap yayınlamıştır:
- İçerisindeki deneysel ve uygulamalı teknolojilerle Galileo’nun becerilerini gösteren,Geometrik ve Askeri Pusulanın İşleyişi (1604)
- Galileo’nun Ay ile ilgili keşiflerini içeren,Yıldızlı Elçi (1610)
- Nesnelerin suda yüzmesi ile ilgili Aristoteles’in açıklamasını yanlışlayan, yerini değiştirttiği suyun ağırlığı ile ilgili olduğunu söyleyen,Süzülen Cisimler Üzerine Söylem (1612)
- Biri Kopernik’in Güneş merkezli evren teorisini destekleyen, biri bu teoriyi reddeden, diğeri ise tarafsız olan 3 kişi arasındaki diyalogdan bahseden,İki Ana Dünya Sistemi Üzerine Diyalog(1632)
- Galileo’nun cisimlerin kuvvet ve hareketinin bilimi üzerine yaptığı çalışmaların bir özeti olan,İki Yeni Bilime Dair Söylem ve Matematiksel İspatlar (1638)
Galileo Keşifleri
Galileo, teleskop ve birçok bilimsel keşfinin yanında 1604 yılında küçük nesnelerin ağırlığını ölçebilmek için hidrostatik teraziyi icat etti. Aynı yıl hareket eden ve düşen cisimler üzerine teorilerini tekrar inceleyen Galileo, evrendeki tüm nesnelerin uyacağı bir evrensel ivmelenme kanunu geliştirdi.
Kızları ve Oğlu
1600 yılında Galileo, Venedikli bir kadın olan Marina Gamba ile tanıştı ve Marina ile üç tane evlilik dışı çocukları oldu: kızları Virginia ve Livia, oğulları Vincenzo. Galileo muhtemelen finansal problemler ve gayrimeşru çocuklarının, sosyal statüsünü tehdit edebileceği endişesi yüzünden Marina ile hiç evlenmedi.
Galileo, kızlarının iyi bir evlilik yapamayacağından ve büyüyünce manastıra gireceklerinden korkuyordu. Nitekim kızlar 1616 yılında, San Mateo Manastırında rahibe oldular ve Virginia ismini Maria Celeste, Livia ise Sister Arcangela olarak değiştirdi. Maria Celeste babasını yazdığı mektuplarla ölene kadar destekledi ve ilişkisini kesmedi. Arcangela ’dan ise geriye kalan herhangi bir mektup yok. Galileoen azından oğlunu onaylamış ve oğlu da başarılı bir müzisyen olmuştur.
Galileo ne zaman doğdu?
Galileo Galilei 15 Şubat 1564 yılında, İtalya’nın Pisa şehrinde, FlorenceDükalığında dünyaya gelmiştir.
Çocukluk ve Eğitim
Galileo, ünlü müzisyen ve müzik kuramcısı Vincenzo Galilei ve Giulia Ammannati çiftinin altı çocuğunun ilkiydi. Galileo’nun ailesi,Camaldolesemanastırında resmi eğitimine başladığı yere, Floransa’ya, 1574’te taşındı. 1583’te University of Pisa ’ya girenGalileo, kısa zamanda birçok konudaki, özellikle de matematik ve fizikteki, yetenek ve zekâsıyla dikkatleri üzerine çekti.
Galileo, Pisa’da, Roma Katolik Kilisesi tarafından kabul görmüş tek görüş olan ve bilim otoriterlerince hatta dünyaca kabul edilen Aristotelyen görüşten etkilendi. Başlarda zamanın tüm aydınları gibi Galileo’da bu görüşe destek verdi ve üniversitede profesör olma yolundabu görüşü takip etti. Fakat, bazı finansal sorunlar yüzünden 1585 yılında, diplomasını alamadan üniversiteden ayrıldı.
Profesörlük kariyeri
Galileo, üniversiteden ayrıldıktan sonra da matematik üzerine çalışmalarına devam ederken geçimini küçük öğretmenlik işleriyle sağladı. Bu süreçte de 20 yıl sürecek olan cisimlerin hareketi üzerine çalışmalarına başladı. Aynı zamanda küçük cisimleri tartmak için kullanılan hidrostatik ilkelerini açıklayan “TheLittleBalance” kitabını yayınladı ve bu sayede de küçük bir üne kavuştu. Böylece University of Pisa’daki öğretmenlik görevini de 1589 yılında kazanmış oldu.
Galileo, anlatılagelen düşme üzerine deneylerini burada yürüttü ve hareket eden ve düşen cisimler üzerine Aristotelyen görüşlerle ters düşen “DuMotu” eserini yazdı. İşleri ile ilgili büyük bir kibre kapılan Galileo’nun, Aristo hakkındaki rahatsız edici yorumları iş arkadaşlarını ondan uzaklaştırırken 1592’de de işinden ayrılmasına sebep oldu.
Babasının ölümünden dolayı küçük kardeşi Michelangolo ’nun bakımını üstlenmesi sebebiyle University of Podua ’da hemen iş buldu ve burada geometri, astronomi ve mekanik dersleri vermeye başladı. Buradaki 18 yıllık görev süresince eğlenceli dersler verdi ve ileride ününü ve görev bilincini yükseltecek olan fazlaca insanın dikkatini çekti.
Galileo ve Kilise
Galileo 1604’te teleskopunu yaptıktan sonra bir dizi kanıt toplamaya ve açıkça Kopernik’in Güneş merkezli teorisini desteklemeye başladı. Fakat bu teori Aristoteles öğretisi ve Katolik Kilisesinin inşa ettiği kültüre bir başkaldırıydı. 1613 yılında Galileo bir öğrencisine mektubunda, Dünya perspektifinden yazılmış olan İncil ile Kopernik ’in teorisinin çelişmediğini ve bilimin daha farklı, geniş bir perspektif sunduğunu açıladı.
Bu mektup daha sonraları halka açık hale geldi ve engizisyon mahkemesi Kopernik’in teorisini sapkınlık olarak değerlendirdi. 1616’da Galileo’ya herhangi bir şekilde Kopernik ’in teorisini savunması veya öğretmesi yasaklandı. Galileobu emre 7 yıl boyunca bazen sadık bir Katolik olduğu bazen de hayatını kolaylaştırmak için boyun eğdi.
1623 ’te Galileo’nun bir arkadaşı olan Kardinal MaffeoBarberini, Pope Urban Vlll olarak seçildi ve Galileo’ya astronomi üzerine çalışmalarına devam etmesi için izin verdi. Hatta objektif olması şartıyla bu çalışmaları yayınlaması içinGalileo’yu destekledi. Bu sayedeGalileo, teorisini destekleyen “İki Ana Dünya Sistemi Üzerine Diyalog” eserini yayınladı.
Kilisenin tepkisi gecikmedi veGalileo’yu Ekim 1632’den Temmuz 1633’e kadar sürecek olan engizisyon süreci için Roma ’ya çağırdı. Bu süre boyunca saygılı duruşunu bozmayan Galileohiç tutuklanmadı.
Ev Hapsi
Galileo sonunda işkence ile tehdit edilince Kopernik ’in teorisini desteklediğini itiraf etti ama ifadelerinin doğruluğunu gizli bir şekilde belirtti. İtirafından dolayı sapkınlıkla suçlandı ve geri kalan hayatını ev hapsinde geçirdi. Dışarıdan ziyaretçi kabul etmesi ve çalışmalarının İtalya dışına çıkması yasaklansa da bunlara kulak asmadı ve kuvvet ve madde üzerinde etkileri ile ilgili çalışmalarının Fransızca çevirisi 1634 ’te yayımlandı. Bir yıl sonra da Hollanda’da “Diyalog” eserinin kopyaları yayımlandı.
Ev hapsi süresinceGalileo, 1638’de Hollanda’da yayımlanan “İki Yeni Bilim”eserini yazdı, bu süreçte zamanla hastalanmaya başladı ve görme yetisini kaybetti. Zamanla Kilise de bilimsel gerçekliği inkâr edemez hale geldi ve 1758’de Kopernik ’in teorisini destekleyen çalışmalar üzerindeki yasakları kaldırdı. Sonunda 1835 ’te Güneş merkezliliğe karşı muhalefetini tamamen düşürdü. 20. yüzyılda bazı papalar Galileo’nun şahane çalışmalarının nihayet farkına vardı ve Pope John Paul ll1992’deGalileo ile ilgili pişmanlığını ifade etti.
Galileo ne zaman öldü?
Galileo, 8 Ocak 1642’de Floransa yakınlarında bulunan Arcetri ’de, yüksek ateş ve kalp çarpıntısı yüzünden ölmüştür.
Bunları da okuyabilirsiniz:
Galileo, Yazdığı Mektupla Engizisyonu Kandırmaya Çalıştı
Newton, Torricelli, Galileo ve Copernicus ’un ilham kaynağı: El-Biruni
Editör / Yazar: Çeviri: Ş. Firdevs Er
Kaynak: https://www.biography.com/scholar/galileo