Akıllı insanlar, sadece IQ sınavlarındaki son derece yüksek puanlarıyla tanımlanmıyorlar. Doyumsuz bir merak, iyi bir mizah duygusu gibi başka birçok özelliği paylaşan topluluğun temelini oluşturuyorlar.
Zeki insanların uyum sağlama konusunda daha esnek olduğunu ve bu sayede farklı ortamlarda başarılı olabildiklerini ortaya konmaktadır.
Quora sitesinde kullanıcıların, zeki insanların ortak özelliklerini listeledikleri bir makaleye göz attık ve bilimin onları destekleyip desteklemediğini görmek için bu konuda bazı şeyleri kontrol ettik.
İşte siz değerli okuyucularımız için hazırladığımız süper zeki insanların 11 özelliği. Keyifli okumalar dileriz:
1. Adapte olma yetenekleri oldukça gelişmiştir
Birkaç Quora kullanıcısı, akıllı insanların uyum sağlama konusunda daha esnek olduğunu ve bu sayede farklı ortamlarda başarılı olabildiklerini belirtti.
Donna F. Hammett’in de söylediği gibi, zeki insanlar “kendilerine uygulanan komplikasyonlara veya kısıtlamalara bakılmaksızın ne yapılabileceğini düşünerek” kendi durumlarını ona göre uyarlamalıdırlar. Psikolojik araştırmalar bu fikri desteklemektedir.
Zeka, bulunduğunuz ortamla daha etkin bir şekilde başa çıkmak için kendi davranışlarınızı değiştirebilmenize veya bulunduğunuz ortamda değişiklik yapabilmenize bağlıdır.
2. Bilmedikleri konuları kabul edip, anlamaya çalışırlar
Zeki insanlar belirli kavramlara aşina olmadıklarında bunu itiraf edebiliyorlar. Jim Winer’ in dediği gibi, zeki insanlar ‘Bilmiyorum’ demekten korkmayanlardır.
Bilmemek kalıcı bir durum değildir. Eğer bilmiyorlarsa, öğrenebilirler. Winer’ın gözleminde olduğu gibi bilişsel yeteneklerin daha fazla abarttığını fark eden Justin Kruger ve David Dunning, yaptıkları klasik bir çalışma ile bu görüşe destek sağlamıştır.
Örneğin, bir deneyde, LSAT’ tan uyarlanan bir testte çeyrek dönemde en düşük puanı alan ve en yüksek puanı alan öğrenciler karşılaştırıldı.
Düşük puan yüzdesinde bulunan öğrenciler doğru sayıları hakkında konuşurken bu oranı yaklaşık yüzde 50 oranında abartmışlardır. Öğrenciler bütün soruları biliyormuş gibi bir davranış ortaya koymuşlardır.
Bu arada çeyrek dönemde üst sıralarda yer alan öğrenciler sorular hakkında konuşurken daha realist davranmışlardır. Bilmedikleri soruları boş bırakıp, sonrasında üzerinde düşünmüşlerdir. Sonuç ortada…
3. Doyumsuz bir merakları söz konusudur
Albert Einstein verdiği bir demeçte: “Özel yeteneklerim yok, sadece tutkuyla merak ediyorum” dedi. Keyzurbur Alas adlı Quora kullanıcısı ise, “Zeki insanlar, sıradan insanların yanından geçip gittiği şeylerle ilgilenir.” diyor.
2016 yılında Journal of Individual Differences adlı dergide yayımlanan bir araştırma, çocuk zekası ile deneyimlere açık olma arasında bir bağlantı olduğunu öne sürdü.
Birleşik Krallık’ta doğan insanları 50 yıl boyunca gözlemleyen araştırmacılar, IQ seviyesi daha yüksek olan 11 yaşındaki çocukların 50 yaşındayken tecrübelere ve deneyimlere daha açık olduğunu ortaya koydu.
4. Çok fazla şey okurlar
Cheikh Mbacke Diop, akıllı insanlar çok meraklı oldukları için daha fazla okuryazar olma eğilimindedir.
Dönüp bakacak olursak dünyanın en başarılı insanlarının birçoğu – Bill Gates, Stephen Hawking, Oprah – okuyarak ve deneyimleyerek kendilerini eğittiklerini söylüyorlar.
5. Açık fikirlidirler
Akıllı insanlar kendilerini yeni fikirlere veya fırsatlara kapatmazlar. Hammett, akıllı insanların “diğer görüşlere değer verip, geniş fikirlilikle bu görüşleri kabul etmeye ve düşünmeye istekli” olduklarını ve “alternatif çözümlere açık olduklarını” söylemiştir.
Psikologlar, açık fikirli insanların – alternatif bakış açıları arayan ve kanıtları adil bir şekilde tartan – SAT ve istihbarat testlerinden daha yüksek puan alma eğiliminde olduklarını söylüyorlar.
Aynı zamanda, akıllı insanlar hangi fikir ve bakış açılarını benimsediklerine dikkat ediyorlar.
Alas, “Zeki birinin, görünür değere göre bir şeyleri kabul etmekte güçlü bir isteksizliğe sahip olduğunu ve bu nedenle fikrin çoklu delillerle sunulmadığı sürece inandırıcı olmadığını görüyoruz” diyor.
6. Tek kişilik orkestra olma eğilimi
Silinen bir cevapta Richard He, çok akıllı insanların daha çok “bireysel” olma eğiliminde olduğuna işaret ediyor. Akıllı insanlar bireysel ve yalnız olmayı daha çok tercih ediyor.
İlginçtir ki, 2016’da British Journal of Psychology‘de yayımlanan bir araştırma, insanlarla sosyalleşmenin ortalama insanlara verdiği keyfi, zeki insanlara vermediğini öne sürüyor.
7. Kendilerini kontrol etme becerileri gelişmiştir
Zoher Ali, “Zeki insanlar planlama yaparak, hedef belirleyerek, alternatif yöntemler keşfederek ve bir işin sonuçlarını öngörerek düşüncesiz hareket etmenin üstesinden gelir” diyor. 2009 yılında Psychological Science adlı dergide yayımlanan bir çalışmada, irade ve zeka arasında bağlantı olduğu ortaya konuldu.
Çalışma kapsamında katılımcılara iki finansal seçenek sunuldu; ya o anda az miktarda ödeme alacaklardı ya da ileri bir tarihte daha büyük bir ödeme alacaklardı.
İleri tarihte daha büyük miktarda ödeme almayı tercih eden (daha iradeli olan) katılımcıların, zeka testlerinde genellikle daha yüksek puan aldığı fark edildi.
Bu çalışmanın arkasındaki araştırmacılar, beynin bir alanının – ön prefrontal korteks – insanların zor problemleri çözmelerine ve hedeflere yönelik çalışırken öz kontrollerinin onlara yol göstermede yardımcı olacağını söylüyor.
8. Gerçektende eğlenceli bir yapıları vardır
Advita Bihani, zeki insanlarda mizah duygusunun daha gelişmiş olduğunu söylüyor. New Mexico Üniversitesi araştırmacıları da bu fikre katılıyor.
Üniversitede yapılan bir araştırma, profesyonel komedyenlerin sözel zekasının ortalama bir sınıftan daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
9. Kara mizahı rahatlıkla anlayabiliyorlar
Elora Amber, akıllı insanların kıvrak bir mizah anlayışına sahip olduğunu öne süren araştırmalardan bahsetmektedir.
Aslında, 2017’ de Cognitive Processing dergisinde yayınlanan bir araştırmada, sözel ve sayısal zeka testlerinden daha yüksek puan alan kişilerin, kara mizahı anladıkları ve beğendikleri ortaya çıkmıştır.
Bununla birlikte, kişiler tarafınca kara mizahın rahatça anlaşıldığı ve bu tip ürünlerin hiçbir şekilde rahatsız edici ya da saldırgan görünmediği gözlemlendi.
10. Diğer insanların deneyimlerine karşı duyarlıdırlar
Gelen cevaplardan birinde “Zeki insanlar karşılarındakinin ne hissettiğini/ne düşündüğünü anlayabilir” diyor.
Bazı psikologlar, başkalarının ihtiyaçlarını ve hislerini anlayabilmenin duygusal zekanın temel taşlarından biri olduğunu söylüyor. Duygusal zekası yüksek bireyler, yeni insanlarla tanışmaya ve onları yakından tanımaya daha istekli oluyor.
11. Hazır kalıpların dışında düşünürler
Akıllı olmak, farklı düşünmekle yakından alakalıdır. Teodora Motateanu, zeki insanların “statükoyu sorguladıklarını, işleri yapmanın eski yollarını sorguladıklarını, şapkadan bir anda çıkmış, görünüşte çılgın denilebilecek fikirleri olduğunu” yazmış.
Aslında, statükoya bağlı kalmak başarınızı sabote edebilir. New York Üniversitesi Stern İşletme Fakültesi’nde pazarlama profesörü olan Scott Galloway, daha önce Business Insider’a verdiği demeçte başarılı insanların her zaman “Ya bu şekilde yaparsak” diye soru sorduğunu söyledi.
İlgili makale: [Zeki İnsanların Başarısız Olduğu Durumlar]
Editör / Yazar: O. Can CANİKLİ