Kızıl saçlı insanlar dünyanın her yerinde bulunabilir, ancak bazı erkeklerin kızıl saçlı olmadıkları halde kırmızı sakalları olması ilginç bir fenomendir. Bu makalede, bu durumun arkasındaki genetik mekanizmayı ve etkileyen faktörleri açıklamaya çalışacağız.
Kızıl saçlı birini görmek nispeten nadirdir; insanların sadece %1 ila %2’si doğal kızıldır. Telegraph’a göre, kızıl saçlıların çoğu Kelt ülkeleri olan İskoçya, İrlanda ve Galler’de yaşıyor ve onları İngiltere ve İskandinav ülkeleri takip ediyor. Bu kırmızı saçlar genetik mutasyon nedeniyle oluşur.
Özellikle, saç hücrelerinde pigment üretimini kontrol eden MC1R adlı bir gen mutasyonu, beyaz cilt, zayıf bronzlaşma yeteneği ve ağrı algısı gibi diğer şeylerin yanı sıra, lokal bir anestetiğin kızıl saçlılar için neden daha az etkili olduğunu açıklayabilen bir faktördür.
ilgili makale: Kızıllar Acıyı Diğer İnsanlardan Farklı Hissediyor!
Peki neden bazı erkeklerin kırmızı sakalı var da kızıl saçları yok?
Saç rengi iki farklı pigment oranıyla belirlenir: eumelanin siyah tonlardan sorumludur ve pheomelanin kırmızı tonlara neden olur. Siyah veya koyu kahverengi saçlı insanlar muhtemelen sadece eumelanine sahiptir ya da en azından baskın pigment budur. Bu arada sarışınlar, koyu saçlı ve kızıl saçlı arkadaşlarına göre her iki pigment türünden de daha azına sahiptir. Ve elbette, kızıl saçlılar çoğunlukla pheomelanine sahiptir.
Çift mutasyon
MC1R geninin bir rolü de melanokortin adı verilen bir proteini kodlamaktır; bu proteinin görevi kırmızı pigmenti siyaha dönüştürmektir. Ancak bir kişinin bu gende çift mutasyonu varsa, ortaya çıkan proteinler o kadar etkili değildir; bu da kırmızı sakallara yol açar.
Öyleyse, bir kişinin kahverengi saçları ile eşleştirilmiş bir kırmızı sakalı olduğunda ne olur?
Penn State Üniversitesi antropoloji profesörü Nina Jablonski’ye göre cevapta bazı ilginç genetik oyunlar var.
Jablonski şöyle diyor: “Bu, neredeyse sakal kıllarının foliküllerinde MC1R’nin kafa derisi kıllarına karşı farklı ifade edilmesinden kaynaklanan ve sonuçta koyu kahverengi eumelanin ile sarı-kırmızı pheomelanin arasında farklı bir karışımın üretilmesine neden olan bir durum.”
Başka bir deyişle, aynı gen vücudun farklı bölgelerinde farklı davranır ve bunun nedeni muhtemelen çift mutasyondan ziyade MC1R geninin sadece tek bir mutasyonu olmasıdır; yani kişi etkili bir şekilde kızıl saçlı genin taşıyıcısıdır.
Bu fenomen bazı erkeklerde yaşlandıkça ortaya çıkabilir. Genellikle 40 yaşını geçtiklerinde görülür. Bunun nedeni muhtemelen saç ve sakal kıllarında pigment üreten hücrelerin farklı oranlarda olmasıdır.
Yani kırmızı sakal için genç ve kızıl saçlı olmak zorunda değilsiniz, ama kesinlikle yardımcı olur.
Sonuç Olarak;
Kırmızı sakalların nedeni, MC1R adlı bir genin mutasyonudur. Bu gen, saç rengini belirleyen pigmentlerin oranını etkiler. Kızıl saçlı insanlarda bu genin çift mutasyonu vardır, ancak kırmızı sakallı insanlarda sadece tek mutasyonu vardır. Bu nedenle, aynı gen vücudun farklı bölgelerinde farklı şekilde ifade edilir. Kırmızı sakalın ortaya çıkması için genç ve kızıl saçlı olmak gerekmez, ancak bu durum olasılığı artırır.
Çeviri: Ülkü Güngör / Live Science
