Araştırmalar, ölümle birlikte salınan putresin adlı kimyasal bileşiğin insanlarda savunma ve kaçış davranışlarını tetiklediğini ortaya koydu.
Ölüm Kokusu İnsan Davranışlarını Etkiliyor
İnsanlar, ölümle birlikte yayılan putresin adlı kimyasal bir bileşiğin farkında olmasalar bile, bu kokuya karşı belirgin davranışsal tepkiler geliştiriyor. Araştırmalara göre, bu koku insanlarda tehdit algısı oluşturabiliyor ve savunma mekanizmalarını harekete geçiriyor.
Putresin Nedir?
İnsan vücudu, ölüm sonrası çürüme sürecinde putresin adı verilen bir kimyasal bileşik salgılar. Bu madde, çürüyen etten yayılan kötü kokunun başlıca sebebidir. 2015 yılında yapılan bir araştırmada, putresinin insanlar üzerinde nasıl bir etki yarattığı incelendi. Araştırmanın temel amacı, bu kimyasalın bir tehdit sinyali olarak algılanıp algılanamayacağını ve insanların kaçış veya savunma tepkilerini tetikleyip tetikleyemeyeceğini keşfetmekti.
Araştırmanın Detayları
Bu kapsamlı çalışma, dört farklı deneyle yürütüldü.
İlk deneyde, katılımcılara putresin, amonyak veya su içeren pamuklu pedler verildi ve tepkileri gözlemlendi. Katılımcılardan, bilgisayar ekranında belirli bir zamanda beliren kırmızı noktaya olabildiğince hızlı tıklamaları istendi. Putresin maruz kalan katılımcıların tepkilerinde belirgin bir uyanıklık artışı gözlemlendi.
İkinci deneyde, kaçış davranışı incelendi. Katılımcılar, yine üç farklı koku (putresin, amonyak ve su) altında 80 metre boyunca yürüdüler. Putresine maruz kalanlar, diğer gruplara göre daha hızlı hareket ettiler.
Üçüncü deneyde ise hem kaçış davranışı hem de düşünce süreçleri araştırıldı. Katılımcılara, eksik kelimeleri tamamlayacakları bir görev verildi. Örneğin, “b_nk” gibi bir boşluk, bank, bonk veya bunk gibi farklı kelimelerle doldurulabilirdi. Bu görevden sonra 60 metre yürümeleri istendi. Putresine maruz kalanlar, diğer gruplara kıyasla daha hızlı yürüdüler ve daha agresif davranışlar sergilediler.
Dördüncü deneyde ise putresinin savunma davranışları üzerindeki etkisi test edildi. Katılımcılara fark edilmeyecek kadar düşük konsantrasyonlarda putresin ve amonyak kokuları verildi. Ardından, Batı kültürüne eleştirel yaklaşan bir makale okudular ve yazar hakkında ne düşündükleri soruldu. Putresine maruz kalan katılımcılar, makale yazarına karşı daha düşmanca bir tutum sergilediler ve anketi daha hızlı tamamladılar.
Sonuçlar Ne Gösteriyor?
Araştırmanın sonuçları, putresinin insanlarda tehdit algısını artırdığını ve kaçış ya da savunma gibi hayatta kalma içgüdülerini tetikleyebileceğini ortaya koydu. Bu durum, insanın hayatta kalma stratejilerinden biri olan ve psikolojide “savaş ya da kaç” tepkisini destekleyen bir kanıt olabilir. Ancak putresinin insanlarda neden böyle bir tehdit sinyali olarak algılandığı konusunda hâlâ bazı sorular var. Bilim insanları, bu kokunun mikrobiyal ya da avcı tehdidi gibi farklı nedenlerden kaynaklanabileceğini düşünmektedir.
Araştırmacılar, gelecekte yapılacak çalışmaların putresinin yarattığı tehdidin doğasını daha iyi anlamaya odaklanacağını belirtiyor.
Bu ilginç çalışma, ölümle birlikte salınan kokuların yalnızca hayvanları değil, insanları da etkilediğini ve bu kokuların davranışlarımız üzerinde derin bir etkisi olabileceğini gösteriyor.
Araştırmanın tamamı Frontiers in Psychology dergisinde yayımlandı.