Nazlıcan Yetimaslan
Pek çok kuş türü, genellikle, gösterişli ve canlı renklere sahiptir. Kuşların aksine, 5.000 memeli türünün çoğu kahverengi veya gri gibi gösterişsiz ve kapalı renklere sahiptir. Ancak ilgi çekici renklere sahip ve çok bilinen memelilerin olduğunu da es geçemeyiz; örneğin zebralar, kokarcalar veya Katil Balinalar.
Bu dikkat çekici renklere sahip memeliler arasında, belki de, en dikkat çekici tür; dev pandalardır.
Pandaların neden bu renklere ve desenlere sahip olduğu konusunda tahminlerimiz vardı, ancak bu tahminlerin doğruluğundan emin olmalıydık, bu sebeple araştırmaya başladık.
Farklı Ortamlarda Kamuflaj Olarak Kullanıldığı Düşünülüyor
Pandalara baktığımızda, ön-arka ayaklarında ve göz-kulak çevresinde siyah kılları olan dev bir beyaz ayı görürüz. Bu dev beyaz ayı, olağanüstü bir yüze ve dikkat çekici bir kürke sahiptir.
Pandalar dışındaki diğer beyaz sırtlı etoburların karlı ortamlarda, siyah bacak ve omuza sahip etoburların gölgeli ortamlarda bulunduğunu zaten biliyorduk. Bu bilgi, pandaların da, diğer etobur türlerinde olduğu gibi, bu renkleri farklı ortamlarda kamuflaj olarak kullandığını düşündürdü.
Günümüzde dev pandaların yaşam alanı, nispeten az sayıda yırtıcı hayvanın bulunduğu Çin’in batısındaki izole olmuş ormanlarla sınırlıdır. Ancak pandalar her zaman bu sınırlı bölge içinde yaşamıyorlardı, Çin’den Vietnam’a kadar uzanan bir alanda yaşamaktaydılar.
Bu sebeple, sahip oldukları renklerin o zamanlarda evrimleşen bir kamuflaj yöntemi olduğunu düşündük. Yani kürklerindeki renkler; kaplanlar, leoparlar, Asya kara ayıları ve Asya yaban köpeği gibi yırtıcılardan korunabilmek için bir savunma yöntemi olabilirdi.
Kedi ve Köpeklerin Görsel Algısı Düşünüldüğünde Sonuç Tutarlı Görünüyor
Çin Bilimler Akademisinde, Yong-gang Nei ve FuWen Wei’deki meslektaşlarımızla bağlantı kurduğumuzda araştırma için ilk adımı atmış olduk. Buradaki araştırmacılar sahada dev pandalar üzerine çalışmaktaydı ve bu vahşi dev pandaların doğal ortamlarında çekilmiş olan nadir fotoğraflarına sahiplerdi.
Bu eşsiz renklerin gerçekten de dev pandaları diğer hayvanlardan gizleyip gizlemediğini görebilmek için son teknoloji görüntü analizi sağlayan araçlar ve teknikler kullandık.
Dev pandaların kürkündeki renklerin doğal yaşam alanlarındaki diğer nesnelerle nasıl eşleştiğini inceledik.
Bunun sonucunda kürklerindeki siyah kısımlarının; koyu gölgelerde ve ağaç gövdelerinin arkasındayken saklanmalarına yardımcı olduğunu, beyaz bölgelerinin ise canlı renklerdeki yeşilliklerin-ve yağdığı zamanlarda karların- arasında bu dev etoburları gizlediklerini gözlemledik. Ve pandalarda seyrek olarak gözlemlenen soluk kahverengi-çamurlu kürk onlarının da toprak rengiyle eşleştiğini gördük.
Bu da doğal ortamdaki çok koyu ve çok açık renkteki öğelerin arasındaki boşluğu dolduran bir ara renk olarak işe yaramaktaydı.
Doğadaki vahşi hayvanların görsel algı sistemini pek iyi bilmesek de onların temsili olan evcil hayvanların görsel algılarını gayet iyi tanımaktayız. Ve evcil kedi, köpeklerin görsel algısı düşünüldüğünde araştırmanın sonuçları oldukça tutarlı görünmektedir.
Pandaların ”Yıkıcı Renklendirme” Kamuflajı Nedir ?
Pandaların bu kamuflaj yöntemlerinin dışında bir de “Yıkıcı renklendirme”adında bir kamuflaj biçimini de inceledik. Bu terim; çok görünür renklerin, arka plandaki nesnelerin renkleriyle karıştığını ve görünür renklere sahip olan hayvanın ana hatlarını gizlediğini açıklamaktadır.
Bu sebeple uzak bir mesafeden bakıldığında, pandaların sahip olduğu siyah renkler, arka plandaki koyu renkli kayalar ve ağaç gövdelerinin renkleriyle karışmakta ve pandaların yırtıcı hayvanlar tarafından görülmeleri zorlaşmaktadır.
Son olarak, araştırmamızın ana konusu dev pandaların ve diğer çeşitli türlerin kamufle olmalarını sağlayan renklerin ve bulundukları ortam renklerinin nasıl uyumlandığını karşılaştırarak analiz etmek için yeni bir haritalama tekniği kullandık.
Bu karşılaştırmalı analiz sonucunda da pandaların; çöl kemirgeni yengeçlerin, Arap tavşanlarının ve diğer çok iyi kamufle olabilen türlerin bulunduğu sınıfa dahil olduğunu doğruladık.
Araştırmanın sonucunda; hayvanat bahçelerinde ve diğer tutsak oldukları ortamlarda gördüğümüz dev pandaların kolayca dikkatimizi çekmesinin sebebinin, doğal ortamlarında değil, yapay arka planlarla çevrili bir yerde görmemizden kaynaklandığını anlamış olduk.
Biz onları tutsak edildikleri alanlarda kolayca gözlemleyebilsek de onlar doğal ortamlarında kürklerindeki iki farklı renk ile çok başarılı bir şekilde kamufle olabiliyorlar.
Dev pandaların çok sevilen bir tür olduğunu söyleyebiliriz ve bu dikkat çekici, sevimli, vahşi hayvan Çinli yetkililerin olağanüstü koruma çabaları sayesinde vahşi doğada iyi koşullarda yaşamaktadır.
Dolayısıyla bu türün geleceği için iyimser bir bakış açısına sahip olmamız hiç de yanlış gözükmüyor. Umuyoruz ki, daha da fazla insan bu eşsiz türü doğal ortamlarında görebilir.
Nazlıcan YETİMASLAN
