Bilgisayarlı tomografi taraması kanseri ve diğer hastalıkları tarama, teşhis ve tedavi için en yaygın kullanılan tetkiklerden bir tanesidir. Bu uygulama vücuda ait üç boyutlu kesitsel görüntüler üretmek için bir bilgisayar kullanan bir röntgen prosedürüdür.
Geleneksel X-ışınlarından farklı olarak, BT taramaları kemiklerin, organların ve dokuların son derece detaylı görüntülerinin alınması sağlanır. X-ışınları birçok açıdan alınır ve kesitsel bir görüntü oluşturmak için birleştirilir.
Akciğer tomografisi nasıl çekilir;
- İşlem kontrast madde ile yapılacaksa birkaç saatlik açlık gerekebilir. Bu detay uzman tarafından hastaya anlatılır.
- Çekime girmeden önce hastanın üstünde bulunan metal eşyaların tamamını çıkartması gerekmektedir.
- Büyük olasılıkla uygulama esnasında bir hastane kıyafeti giyilmesi istenir.
- Tarayıcının ortasına kayan dar bir masanın üzerine hastanın yatması istenir. Tarayıcı içerisindeyken, makinenin röntgen ışını etrafında döner.
- Hareket etmek bulanık görüntülere neden olduğu için muayene sırasında kesinlikle bu detaya dikkat edilmelidir. Kısa bir süre nefesin tutulması istenebilir.
- Taramanın tamamı 30 saniye ile birkaç dakika arasında sürer.
Bazı akciğer taramaları, kontrast adı verilen özel bir boya test başlamadan önce vücuda verilmesini gerektirmektedir. Karşıtlık vücut içindeki belirli alanları vurgulayarak daha net bir görüntü oluşmasını sağlar.
Doktorunuz intravenöz kontrast ile taraması isterse ilaç koldan veya el üzerinden damar yolu aracılığı ile verilecektir.
Testten önce böbrek fonksiyonlarını ölçmek için bir kan testi yapılabilir. Bu test böbreklerin kontrastı filtrelemek için yeterince sağlıklı olduğundan emin olmak içindir ve birçok uzman doktor bu uygulamayı tercih eder.
İlaçlı çekim yaptırmayacak olan kişiler makine içinde rahat edemeyecekse rahatlaması için sakinleştirici ilaç uzman bilgisi dâhilinde verilebilir.
Test İçin Hazırlanma
Akciğer tomografisi uygulaması hem ilaçlı hem de ilaçsız çekilebilir. İlaçlı çekim işlemlerinde verilen madde bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bunun için alerjik sorunları olan kişilere daha önceden belli başlı testler yapılır.
Kontrast madde ile gerçekleştirilen BT’nin türüne bağlı olarak çeşitli şekillerde verilebilmektedir. Bunlar arasında; Elden veya ön koldan verilebilir. Rektumdan bir lavman kullanılarak verilebilir. Taramadan önce kontrastı içilebilir.
Aslında içildiğinde yapılacak olan uygulama türüne göre değişiklik yapılır. Kontrast sıvı tebeşir tadını ağızda bırakabilir. Bazı kurumlar bunu tatlandırmak adına ek sıvılar içine ekleyebilir. Karşıtlık sonunda hasta vücuduna dışkıyla geçer. Kontrast madde kullanımı yapılırsa testten önce 4 ile 6 saat hiç bir şey yenilip içilmemesi istenebilir.
Uygulama yapılacak olan cihazın belli bir kilo taşıma kapasitesi vardır. Bu kilo üzerinde olan kişileri işleme yönlendirmeden önce uzman doktor tarayıcı operatörüne yönlendirir. Bu kapsamda çekim işlemleri ve kilo sınırları ile alakalı olarak detaylar konuşulmalıdır.
X-ışınlarının metalden geçmesi zor olduğundan dolayı takılar, sutyen ve vücutta bulunan tüm metaller kesinlikle çıkartılmalıdır.
Taramalardan sonra merak edilen sorular arasında Akciğer tomografi sonucu kaç günde çıkar sorusudur. Sonuçların alınması aslında en geç bir hafta sürer. Bu sürenin uzunluğu ve kısalığı tamamen çektirilen kurumlara bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Radyasyon ve Akciğer Tomografisi
Son yıllarda yapılan araştırmalar BT akciğer taramasının akciğer kanseri tespitinde standart akciğer tarama yöntemlerinden daha duyarlı olduğunu ortaya çıkartmıştır. Standart akciğer grafilerinden farklı olarak akciğer taraması ciğerlerin kesit görüntülerini alarak işlem yapar.
Akciğerler yukarıdan aşağıya doğru izlenir. Göğüs röntgenleri yalnızca akciğerlerin önünden ve yanlarından görüntüler almaktadır. 3 boyutlu görüntüleme ile BT akciğer taramaları tüm yönlerde tümörlerin büyümesini ölçebilirken, standart X-ışınları sadece tümörleri en geniş noktalarında ölçebilmektedir.
Bundan dolayı radyologların tümör hacmindeki değişiklikleri izlemesi engellenir. Teşhis konulması, hastalıkların son durumlarının izlenmesi gibi durumlarda ihtiyaç duyulan akciğer tomografisi içinde radyasyona X- ışını şeklinde maruz kalma ile karşı karşıya kalınır.
Yalnız önemli hastalıkların belirlenmesi konusunda detay veren uygulama erken teşhis konusunda birçok veriyi uzman doktora sunar. Bundan dolayı da hastalıklar ile mücadele süresine kısa zaman içinde başlanılır.
Bu prosedürden alınacak olan etkili radyasyon dozu yaklaşık 1 ile 1,5 millisievert olup altı ay içinde temel radyasyondan alınan ortalama kişiden daha düşüktür.