Özellikle de ülkemizin turizm alanından ne kadar faydalandığını biliyoruz. Doğa, tarih, spor, kültür, plaj, kış ve daha birçok alanda turizm faaliyetleri yürütülür. Ama şimdi bahsedeceğimiz olay tamamen farklı bir boyutta.
Elon Musk, Richard Branson, Jeff Bezos’un başını çektiği uzay turizmi..
Turizm kelimesi, gezmek, görmek, dinlenmek anlamına gelir. Uzay Turizmi de bilim, keşif amacıyla değil, görmek amacıyla uzaya gitmek demektir.
Aralarındaki fark, normal turizm de istenildiği anda istenilen yere gidilebilirken, uzay turizmin de seyahat öncesi sıkı antrenmanlardan geçmek, eğitim almak ve çeşitli deneyleri başarabilmek zorunluluğu olmasıdır.
Maliyeti çok yüksek; verdiği keyif daha da yüksek olan uzay turizmi, 1972 yılına kadar dayanan bir organizasyon. 1961’de Yuri Gagarin ile uzaya çıkan Sovyetler ve 1969’da Neil Armstrong ile Ay’a ayak basan Amerikalılar, uzay yarışına besledikleri istekle teknolojinin hızlı gelişmesini de sağladı.
1972 yılında ABD başkanı Richard Nixon’ın uzay mekiğini daha ucuza yapabilmek için ortaya attığı yeniden kullanım fikri, Rockwell International tarafından hayata geçirilmişti. Ancak 1980’lerde yaşanan trajedi işleri çok uzun süre erteledi.
Uzay turizminin temeli olan Uzay Mekiği programı 1981’de başlatıldı. Her yıl farklı kademelerden insanlar, uzaya gitme tecrübesini yaşadı. Ancak 1986 yılında uzaya çıkan ilk öğretmen Christa McAuliffe, Challenger’ın infilak olmasıyla hayatını kaybetti ve bu trajedi devletler de büyük bir korku yarattı.
1997’de SpaceDev’in kurulmasıyla fitil yeniden ateşlendi; ama bu sefer özel girişimciler daha da hevesliydi. 1999 yılında, ikinci önemli uzay turizm şirketi XCOR Aerospace kuruldu. Trajediyi 11 yılda atlatan uzay endüstrisi, 21. yüzyıl heyecanıyla tam gaz ilerlemeye devam edecekti.
2000’de Amazon şirketi ile milyarder olan Jeff Bezos, Blue Origin’i; 2004 yılında ise SpaceShipOne projesinin çılgın lideri Richard Branson, Virgin Galactic’i kurdu. Uluslararası Uzay İstasyonu’nu temel alan seferler, birçok kez tek boyutlu olarak gerçekleşti. Yani yeniden kullanım ve modern bir tesis henüz ortada yoktu. 2000’lerde uzay turisti olma unvanına (Space Adventures tarafından)erişen isimler ise şu şekilde;
2002: Güney Afrika bilgisayar mühendisi ve milyoner Mark Shuttleworth
2005: Amerikalı milyoner Gregory Olson
2006: İran-Amerikan yazılım milyoneri Anousheh Ansari
2007: Macar-Amerikan yazılım milyarder Charles Simonyi (2009’da tekrar ziyaret eden)
2008: İngiliz Amerikan video oyunu milyoneri Richard Garriott
2009: Kanadalı milyarder sanatçı Guy Laliberté
2000’lerin çılgın atağı ile su gibi geçen 10 yılın ardından 2010’dan itibaren özel şirketler arasında yeni bir yarış başladı; çünkü, cesur girişimleri ile dikkatleri toplayan Elon Musk, uzay turizm endüstrisine girmeye karar verdi.
Net bir tavırla uzay turizm şirketi olmadığını belirten SpaceX, ürettiği yeniden kullanılabilir roketlerle sektöre yeni bir can getirdi. 2010 yılında uzay turizm aracıyla yörüngeye çıkan Virgin Galactic, 2014’te yaşanılan facia kazanın ardından çalışmalarına ara verse de 2017 yılında testlerine yeniden başladı.
Jeff Bezos’un isteği ile çalışmalarını sessiz ama etkili bir biçimde sürdüren Blue Origin, 2017’nin sonlarına doğru yeni motor tasarımlarını piyasaya sunarken; mürettebat kapasitesi arttırılmış yolcu uçaklarını da tanıttı.
Yeni Zelanda menşeli Rocket Lab, bir süredir beklenen test uçuşunu 2018 yılının ortasında başarıyla gerçekleştirdi. SpaceX ise bambaşka bir yeniliğe imza attı; Richard Nixon ve John F. Kennedy’nin hayali olan yeniden kullanılabilir roket, Falcon 9 projesi ile başarıyla hayata geçirildi.
Geçtiğimiz günlerde Crew Dragon kapsülünü Uzay İstasyonu’na kenetlendiren ve yeniden kullanılabilir roket projesini daha da geliştiren Elon Musk önderliğindeki şirket, dearMoon projesi ile de Ay’a turizm amaçlı seyahatler düzenleyecek. Devlet girişimlerinin azalması ve özel sektörün başlattığı atakla rekabet seviyesi yükselen uzay turizmi, gelecek 10 yılda hayallerin ötesine geçebilir..
Kaynaklar; https://spacetourismguide.com/space-tourism-definition/ , https://spacetourismguide.com/history-of-space-tourism/ , https://home.bt.com/tech-gadgets/internet/what-is-space-tourism-space-flight-cost-spacex-virgin-galactic-blue-origin-11364163509098 , Christian Davenport – Uzay Baronları
Çeviri: Kuzey KILIÇ