Neredeyse 50.000 Yıl Sonra Yeniden Canlandırılan Antik ‘Zombi’ Virüsü Hala Bulaşıcı…
Korku filmi kurgusundan gerçek hayata: Bilim insanları donmuş topraktaki (permafrosttaki) antik ‘zombi’ virüslerini yeniden canlandırdı ve virüslerin hala tek hücreli amipleri enfekte edebildiğini keşfettiler.
Bu virüslerin hayvanlara ya da insanlara bulaşıp bulaşmayacağı henüz belli değil; fakat araştırmacılar permafrost virüslerinin bir halk sağlığı tehdidi olarak görülmesi gerektiğini söylüyor.
Permafrost yıl boyunca tamamen donmuş halde kalan bir toprak tabakadır, en azından insan aktiviteleri küresel sıcaklıkları yükseltmeden önce öyleydi. Kuzey Yarımküre’deki arazinin %15’ini kapsar.
Ancak iklim değişikliği nedeniyle permafrost hızla çözünürken, virüs ve bakterilerden tüylü mamut ve kusursuz bir şekilde korunmuş mağara ayılarına kadar bir sürü antik kalıntıyı gün yüzüne çıkarıyor.
Claverie, Sibirya’nın bazı permafrost bölgelerinden 48.000 yıllık donmuş bir virüs türü buldu. Bunlardan en yaşlısı 48.500 yıl öncesine ait ve bir yeraltı gölünden alınan toprak örneğinden elde edilirken, en genç örnekleri 27.000 yaşındaydı.
En genç örneklerden biri tüylü mamut cesedinde bulundu.
Bazı bilim insanları, iklim değişikliğinin kuzey kutup bölgesini ısıtmasıyla, eriyen permafrostun binlerce yıldır canlılarla temas etmemiş antik virüsleri serbest bırakabileceğinden korkuyor. Ve maalesef bitkiler, hayvanlar ve insanların bunlara karşı bağışıklığı olmayabilir.
İsveç’teki Umea Üniversitesi Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden fahri profesör Birgitta Evengård CNN’e verdiği demeçte “Bağışıklık sistemimizin, mikrobiyolojik çevre ile yakın temas halinde geliştiğini hatırlamalısınız.
Eğer permafrostta gizlenmiş binlerce yıldır temas etmediğimiz bir virüs varsa, bağışıklık sistemimiz yeterli olmayabilir.” dedi ve “Duruma ilgi göstermek ve sadece reaktif (duyarlı) değil proaktif (önleyici) de olmak doğrudur. Korkuyla savaşmanın en iyi yolu bilgi sahibi olmaktır.” diye ekledi.
‘Zombi’ virüsler bir kere ortaya çıktıktan sonra konaklarına nasıl bulaşır?
Bu, Claverie’nin antik virüsleri ya da onun deyimiyle zombi virusleri ilk canlandırması değil. 2014’ten beri bu konu ile ilgili araştırmalar yayınlıyor ve çalışmalarının ötesinde çok az araştırmacının bu virüsleri ciddiye aldığını söylüyor.
Claverie ve meslektaşları, 18 Şubat’ta Virüs dergisinde yayınlanan son makalelerinde “Bu, yanlış bir şekilde, bu tür olayların nadir olduğunu ve zombi virüslerinin bir halk sağlığı tehdidi olmadığını gösteriyor.” diyor.
Bu çalışmada Claverie ve takımı, birkaç yeni zombi virüsü türünü yeniden canlandırabildi ve her birinin hala amip kültürlerine bulaşabileceğini keşfetti. Claverie bu başarının, hem bilimsel bir merak hem de ilgili bir halk sağlığı tehdidi olarak görülmesi gerektiğini söyledi.
Claverie CNN’e, bu amiplere bulaşan virüsleri, permafrostta bulunabilecek tüm diğer olası virüslerin vekili olarak düşündüklerini söyledi.
“Pek çok başka virüsün izine rastladık, orada olduklarını biliyoruz; fakat hala canlı olup olmadıklarından emin değiliz. Yine de bizim çıkarımımız şu: Eğer amip virüsleri hala hayattaysa, diğer virüslerin de hala hayatta olmaması ya da kendi konaklarına bulaşmaması için bir neden yok.”
Claverie’nin zombi virüsü araştırması gibi donmuş virüsler üzerine yapılan güncel araştırmalar, bilim insanlarının bu antik virüslerin nasıl fonksiyon gösterdiği ve potansiyel olarak hayvanları veya insanları enfekte edip edemeyecekleri hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oluyor.
Şarbon gibi antik bakteriler çoktan çözülerek hayata geri dönüyor olabilir
Sadece virüsler değil, antik bakteriler de permafrostun çözünmesiyle iki milyon yıl sonra ilk kez serbest kalmış ve yeniden canlanmış olabilir.
Bilim insanları, 2016’da Sibirya’da gerçekleşen, insanlar ve ren geyiklerini etkileyen şarbon salgınları ortaya çıktığında olanın da bu olduğunu düşünüyor.
Calverie’nin makalesine göre bu, “daha acil bir halk sağlığı sorunu” olabilir.
Çeviren: Rozaçiy Çiçek
