Bir Haftada Neden Yedi Gün Var? Hafta sonunu, iki cumartesi arasındaki altı günü beklemek genellikle katlanılmaz gibidir. Bir haftada yedi gün olması uzun zamandır üzerinde durulan bir konudur ve bu sebeptendir ki insanlar niçin diye sormayı bırakmazlar.
Zamanımızın büyük bir kısmı gezegenlerin, Ay’ın ve yıldızların hareketlerine göre hesaplanır. Günümüz, Dünya’nın kendi ekseni etrafında bir tam tur atmasına, yılımız Dünya’nın Güneş’in etrafındaki döngüsünü tamamlamasına eşittir.
Bu da 365 gün 6 saate denk gelir. Bu sebeple, artık yıl için her dört yılda bir Şubat ayına fazladan bir gün ekleriz.
Ancak hafta ve ay bu konuda biraz aldatıcı olabilir. Ay’ın evreleri güneş takvimine denk düşmez. Ay’ın döngüsü 27 gün, 7 saatte tamamlanır ve Ay’ın her güneş yılında 13 evresi vardır.
Eski uygarlıklardan bazıları kâinatı gözlemledi; gezegenlerin, Güneş ve Ay’ın hareketlerini kayıt altına aldı. Günümüz Irak bölgesinde yaşamış olan Babiller göklerin akıllı birer gözlemcisi ve yorumlayıcısıydı. Haftalarımızın yedi gün olmasını büyük bir ölçüde onlara borçluyuz.
Bir Haftada Yedi Gün Olmasının Sebebi
Yedi rakamını benimsemelerinin sebebi Güneş, Ay, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn gibi gök cisimlerini gözlemlemeleriydi. Bu sebeple yedi sayısı onlar için büyük bir önem teşkil etti.
Bazı uygarlıklar farklı rakamları tercih etti. Örneğin Mısır bir haftayı on gün, Roma ise sekiz gün olarak belirledi.
Babiller kameri ayları yedi günlü haftalara böldü. Haftanın son gününün dini açıdan önemli bir yeri vardı. 28 günlük ay ya da Ay’ın bir tam turu etkili bir kullanım için fazla uzun bir dönemdi. Bu sebeple Babiller aylarını yedişer gün şeklinde dört eş parçaya böldü.
Yedi rakamının güneş yılına, hatta aylara dahi denk düşmesi uygun değildi. Bu sebeple birkaç tutarsızlık meydana geldi.
Buna rağmen, özellikle milattan önce altıncı ve yedinci yüzyıllarda Babiller Yakın Doğu’da o kadar başat bir kültürdü ki bu ve bir saatin altmış dakika olması gibi birçok zamansal kavramda ısrarcı oldular.
Yedi günlük hafta Yakın Doğu boyunca yayıldı ve medeniyetin zirvesindeki Babil’in ihtişamı altında adeta büyülenmiş olan Yahudiler tarafından kabul edildi. Pers İmparatorluğu ve Yunanlılar da dâhil olmak üzere yakın çevredeki birçok kültür yedi günlük hafta konusunda hemfikirdi.
Yüzyıllar sonra, Büyük İskender Yunan kültürünü Yakın Doğu’dan Hindistan’a dek yaymaya başlayınca yedi günlük hafta kavramı da yayılmaya başladı. Bilim insanları ilerleyen zamanlarda Hindistan’ın yedi günlük haftayı Çin’e tanıtmış olabileceğini de düşünüyor.
Son olarak, Romalılar Büyük İskender’in etkisi altındaki toprakları fethetmeye başlayınca kendileri de yedi günlük hafta sistemine geçti. İmparator Konstantin yedi günlük haftanın resmi Roma haftası olduğuna karar verdi ve M.S. 321’de Pazar gününü resmi tatil ilan etti.
Haftasonu uygulaması modern dönemlere, 20. Yüzyıla kadar uygulanmadı. Son dönemde yedi günlük haftayı değiştirmeye yönelik bazı hamlelerin olmasına rağmen sistem uzun süredir devam ediyor ve öyle de kalacak gibi gözüküyor.
Çeviri: Yasin Osman Kara KAYNAK: the conversation