Araştırmacılar, bilimin bilmediği türlerin bu delikte saklanıyor olabileceğini düşünüyor.
Xinhua haber ajansına göre çukurun derinliği 192 metre, bu da demektir ki St. Louis’ Gateway Arch’ı yutacak kadar derin. Mağara bilimciler ve mağaracılardan oluşan bir ekip 6 Mayıs Cuma günü çukurun içine iple inerek, uçurumda üç mağara girişinin yanı sıra dallarını süzülen güneş ışığına doğru uzatan 40 m uzunluğundaki yaşlı ağaçları keşfettiler.
ABD’deki Ulusal Mağara ve Karst Araştırma Enstitüsü’nün (NCKRI) yönetici direktörü ve mağaralar konusunda uluslararası bir uzman olan George Veni, “Bu harika bir haber” dedi. Veni, mağaranın keşfine dâhil olmadı, ancak Çin Jeoloji Araştırması Karst Jeoloji Enstitüsü olan organizasyon, NCKRI’nin kardeş enstitüsüdür. (Karst nedir: Karstik boşluk, bir dizi fiziko-kimyasal sonucu eriyebilir kayaçların aşınması olayına karstlaşma, bu prosesler sonucu meydana gelen yüzey ve yeraltı şekillerine karstik şekiller adı verilmektedir.)
Çukurlar Bölgesi
Veni, bu keşfin sürpriz olmadığını, çünkü güney Çin’in karst topografyasına, dramatik çukurlara ve başka dünyalara ait mağaralara eğilimli bir manzaraya ev sahipliği yaptığını söyledi. Veni, karst manzaralarının öncelikle ana kayanın çözünmesiyle oluştuğunu söyledi.
Hafif asidik olan yağmur suyu, topraktan geçerken karbondioksiti alır ve daha asidik hale gelir. Daha sonra ana kayadaki çatlaklardan damlayarak akar ve onları yavaşça tünellere ve boşluklara doğru genişletir. Zamanla, bir mağara odası yeterince genişlerse, tavan yavaş yavaş çökebilir ve büyük düdenler oluşturur.
“Jeoloji, iklim ve diğer faktörlerdeki yerel farklılıklar nedeniyle, karst’ın yüzeyde görünme şekli önemli ölçüde farklı olabilir. Yani Çin’de muazzam obruklar ve dev mağara girişleri vb. ile görsel olarak inanılmaz derecede muhteşem bir karst var.” Dedi. Dünyanın başka yerlerinde karsta yürüyorsunuz ve gerçekten hiçbir şey fark etmiyorsunuz. Düdenler, yalnızca bir veya iki metre çapında, oldukça bastırılmış olabilir. Mağara girişleri çok küçük olabilir, bu yüzden onlara eğilip bükülerek girmeniz gerekir.”
Veni, aslında, Amerika Birleşik Devletleri’nin %25’inin, volkanikler veya rüzgar gibi çözünme dışındaki faktörler tarafından oyulmuş mağaraları içeren karst veya psödokarst olduğunu söyledi. Dünya kara kütlesinin yaklaşık %20’si bu iki mağara zengini manzaradan birinden oluşuyor.
Xinhua’ya göre yeni keşif, Leye ilçesindeki Ping’e köyü yakınlarındaki Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi’nde gerçekleşti. Guangxi, obruklardan kaya sütunlarına ve doğal köprülere kadar uzanan ve bölgeye UNESCO dünya mirası alanı unvanını kazandıran muhteşem karst oluşumlarıyla tanınır.
Bu Çukurlar Neden Önemlidir?
Karstik Jeoloji Enstitüsü’nden kıdemli bir mühendis olan Zhang Yuanhai, Xinhua’ya, düdenin iç kısmının 306 m uzunluğunda ve 150 m genişliğinde olduğunu söyledi. Mandarin dilinde bu kadar büyük çukurlar için kullanılan kelime “tiankeng” veya “göksel çukur” denir ve çukurun dibi gerçekten de başka bir dünya gibi görünür.
Mağara keşif ekibine liderlik eden Chen Lixin, Xinhua’ya obruğun zeminindeki yoğun çalılıkların bir kişinin omuzları kadar yüksek olduğunu söyledi. Veni, karstik mağaraların ve düdenlerin yaşam için bir vaha sağlayabileceğini söyledi.
Lixin, “Bu mağaralarda şimdiye kadar bilim tarafından hiç rapor edilmemiş veya tanımlanmamış türlerin bulunduğunu bilmek beni şaşırtmaz” dedi.
Veni, Batı Teksas’taki bir mağarada tropikal eğrelti otlarının bolca büyüdüğünü söyledi; görünüşe göre eğrelti otlarının sporları, korunaklı yerlere Güney ve Orta Amerika’ya göç eden yarasalar tarafından taşınmıştı.
Obruklar ve mağaralar sadece yaşam için sığınak sağlamakla kalmaz, aynı zamanda akiferlere veya derin yeraltı suyu depolarına giden bir kanaldır. (Akifer: Önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen geçirimli jeolojik birimlerdir.)
Veni, Karst akiferlerinin dünya çapında 700 milyon insan için tek veya birincil su kaynağı sağladığını söyledi. Ancak bunlara kolayca ulaşılabildiği gibi kolayca kuruyabileceklerini veya kirlenebileceklerini de ekledi.
Veni, “Karst akiferleri, katı atıkla kirletebileceğiniz tek akifer türüdür. Aktif mağara akıntısından araba akülerini, araba gövdelerini, neye ait olduğu bilinmeyen variller ve şişeler çıkardım.”
Xinhua’ya göre, yeni keşif Leye İlçesindeki obruk sayısını 30’a çıkardı. Aynı araştırmacılar daha önce Kuzeybatı Çin’in Shaanxi eyaletinde düzinelerce çukur ve Guangxi’de birbirine bağlı bir çukur kümesi keşfettiler.
Çeviren: Barış ARICAN