Astronotlar uzayda ne yer? Hiç merak ettiniz mi… Dondurularak kurutulmuş gıdalar nasıl yapılır? Uzay mekiği Endeavour adını nasıl aldı? Kimse uzaya pizza siparişi getirmez. Üzücü ama doğru. Bir gün astronot olarak büyümek istiyorsanız, bunu lüks yemekler için yapmayın!
Uzayda yemek astronotlar için bazı benzersiz zorluklara sebep olur.
Niye? Yerçekimi yok! Bir parça yemeğin gitmesine izin verirseniz, yüzer ve uzay aracınızın etrafında sürüklenir. Peki ya bir bardak su? Unutun gitsin! Su bir bardakta kalmaz.
O da havada yüzer ve havada asılı kalır. Astronotların bir seferde günler veya haftalar boyunca uzayda kalmalarını sağlamak için, bilim adamları uzayda yemekleri yemek ve paketlemek için özel yollar icat etmek zorunda kaldılar.
Peki Ne Yiyor Bu Astronotlar?
Bu türdeki ilk yiyecekler, diş macunu gibi tüplere konan yumuşak yiyeceklerdi (bebek yiyecekleri gibi!). Örneğin, John Glenn, 1962 Merkür uzay görevi sırasında bir alüminyum tüpten elma püresi yediğinde uzayda bir şeyler yiyen ilk ABD astronotu oldu.
Yiyecekleri ağzına sıkmak zorundaydı. Bu size çok iştah açıcı gelmiyorsa, yalnız değilsiniz. Astronotlar da deli değildi. Sonunda, bilim adamları, daha kolay ve daha lezzetli yiyecekler geliştirdiler. Örneğin, dondurarak kurutma, geliştirilen bir teknikti.
Yiyecekler dondurulup ve daha sonra özel bir vakum odasında kurutulur
Yiyecekler pişirilip, hızlı bir şekilde dondurulup ve daha sonra özel bir vakum odasında kurutulmuştur. Dondurularak kurutulmuş yiyeceğin buzdolabında saklanması gerekmez ve uzun süre dayanır. Dondurularak kurutulmuş yiyeceklerin çoğunu hazırlamak için astronotlar, yiyecek paketlerine su sıkar ve sonra yemek suyu emdikten sonra yiyeceği yerler.
Astronotlar, lezzetli ve besleyici olan sıcak yemekler yapmak için sıcak su kullanabilirler. Meyve gibi bazı dondurularak kurutulmuş yiyecekler kuru yenebilir. Aslında, zaman zaman farkında olmadan siz de astronot yiyecekleri yemiş olabilirsiniz. Bugün birçok kahvaltı gevreğinde renk ve lezzet katan -çilekler gibi- dondurularak kurutulmuş meyveler vardır.
Modern uzay mekiği görevleri için uçan astronotlar artık Dünya’da yedikleri çoğu yiyeceğin aynısı yiyebiliyorlar. Yiyeceklerin hala özel bir şekilde dehidre edilmesi veya hazırlanması gerekiyor, ancak uzay mekiklerinde artık sıcak su ve hatta fırın içeren tam donanımlı mutfaklar bulunmaktadır.
Astronotlar, lezzet katmak için paketlerde ketçap, hardal ve mayonez gibi çeşniler de kullanabilirler. Tuz ve karabiber de kullanılabilir, ancak sıvı halde kullanılmaları gerekir çünkü aksi halde tahıllar yüzer! İçecekler de ayrıca kurutulur ve özel torbalarda toz halinde tutulur.
Torbalar, -yerçekimi bir bardaktan içmeyi dağınık bir fikir haline getirdiğinden- astronotların doğrudan poşetten içmelerini sağlayan yerleştirilmiş pipetlere veya özel ağızlıklara sahiptir.
Bazı astronotlar, uzayda uzun süre kaldıktan sonra sindirim sorunları yaşar
Astronatlar yiyeceklerinin yüzmemesi için, yiyecek kaplarını Velcro tutturucular içeren özel tepsilere tuttururlar. Tepsiler aynı zamanda kucaklarına da bağlanır, böylece otururken bir yemeğin tadını çıkarabilirler.
Beslenme uzmanları astronot yemeklerini, uzayda önemli işlerini yapmak için ihtiyaç duydukları tüm besin ve vitaminleri aldıklarından emin olmak için planlar. Bazı astronotlar, uzayda uzun süre kaldıktan sonra sindirim sorunları yaşamaya başlar.
Uzmanlar, bu sorunların astronotların vücutlarındaki “iyi” bakteri sayısındaki azalmadan kaynaklanabileceğine inanıyor. Kentucky’deki Jefferson eyaletindeki bir grup lise öğrencisinin deneyleri uzay mekiği Endeavour’la uzaya uçtuğunda bu konuda daha fazla bilgi edinecekler.
Öğrenci Uzay Uçuşları Deney Programının bir parçası olarak, öğrenciler gelecekteki astronotların uzayda daha sağlıklı kalmasına yardımcı olabilecek bir probiyotik olan Lactobacillus GG üzerinde mikrogravitenin etkisini test etmek için bir deney tasarladılar.
Toplamda, Endeavour’da öğrenciler tarafından tasarlanan 16 deney vardı. Bu Endeavor’un çocukların adını verdiği tek uzay mekiği olması nedeniyle uygun bir durum. İlköğretim ve ortaöğretim öğrencileri 1988’de ulusal mekik adlandırma yarışmasında yarıştı.
Kazanan isim – Endeavour – 18. yüzyıldan kalma bir İngiliz keşif gemisine dayanıyordu. Bu arada, isim zaman zaman biraz karışıklığa neden oldu. Pek çok insan ismi “Endeavor” olarak hecelemek istiyor. Bununla birlikte uzay mekiği, İngilizcede “u” harfiyle kullanıyor çünkü adını aldığı gemini ismi de böyle yazılıyordu.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Uzay Giysisi Simülasyonu: Bir Astronot Kıyafeti Giyinmek Nasıldı?
Neil Armstrong kimdir – Aya İlk Ayak Basan Astronot
Uzayda Antibiyotiklere Dirençli Bakteri. Yeni Çalışmalar Astronot Sağlığına Güvence Verdi
Editör / Yazar: Zahide Solak
