Kızamık virüsü, en bulaşıcı virüslerden biridir. Semptomları yaygın kızarıklıklar ve genel soğuk algınlığı semptomlarıdır. Lancet dergisinde yayınlanan habere göre 2000-2010 yılları arasında insidansı yüzde 66’ya ve ölüm oranı yüzde 74’ e düşmüştür. Aşılar sayesinde 20 yıl önce Amerika’daki kızamığa yakalanma oranı neredeyse sıfırlandı. Ancak son yıllarda virüs değişime uğradı ve global kızamık oranı yüzde 30 arttı. Amerika’da 1 Ocak – 3 Mayıs arası 760 kızamık vakası bildirildi. Hastalık Önleme ve Kontrol Birimi’ nin verilerine göre bu sayı 2017 verilerinden 120 ve 2018 verilerinden 372 fazla.
Kızamık Nasıl Bulaşır?
Measles morbillivirus isimli virüs sebebiyle kızamık olur. Hastalık Önleme ve Kontrol Birimi’ nin açıklamasına göre bu virüs önce burun ve boğazdaki mukozaya yerleşiyor ve hasta nefes aldıkça ya da öksürdükçe çevresindeki insanlara bulaşıyor. Live Science’ a konuşan bilim insanı Mukundan açıklamasında virüsün havada uzun süre korunabildiğini belirtti. Yani kızamık virüsüne sahip bir kişi odadan çıktıktan 2 saat sonra bile virüs başkalarına bulaşabilir. Virüs aynı zamanda aşırı bulaşıcı. Aşı olmamış insanların yüzde 90 hava yoluyla virüsü kapabilir. Bu kadar bulaşıcı olmasının bir diğer sebebi ise kızarıklığın virüs bulaştıktan günler sonra oluşması. Yani hasta birisi hasta olduğunu fark etmeden günler boyunca virüsü yayabilir. Virüsün bulaşma süresi kızarıklıktan 4 gün önce başlıyor ve 4 gün sonra bitiyor.
Semptom ve Tanı
Semptomlar genel olarak beyaz noktalar, öksürük, burun akıntısı, göz kızarıklığı ve yüksek ateş. Hastalık ilerledikçe karakteristik kızarıklık oluşuyor. Kesin tanı için ağız içindeki kızarıklık da kontrol edilebilir. Mayo Clinic’e göre eğer kan testi de kesin tanı kriterleri arasında.
Kızamık Tedavisi
Hastaların mutlaka doktoru ziyaret etmeleri gerekiyor çünkü hastalığın sonuçları kulak yolu iltihabından ölüme kadar uzanıyor. Açıklamaya göre hastalığın ölüm oranı Amerika’da 1/1000, 3. Dünya ülkelerinde ise 15/100. Çocuklar hastalığa daha da duyarlı. Mayo Clinic uzmanlarının açıklamasına göre her yıl 5 yaşının altında 100.000 kişi kızamıktan hayatını kaybediyor. Hamilelerse bağışıklık sistemleri zayıfladığı için daha fazla risk altında. Kızamığın özel bir ilacı yok. Doktorlar yalnızca semptomları azaltmak için belirli ilaçlar verebiliyor. Amerika’da, her ne kadar kızamığa özel bir ilaç olmasa da Ribavirin kullanılıyor.
Virüse maruz kalmış ama daha önce aşı olmamış kişiler de hastalık ilerlemeden aşılanabiliyor. Bu hastalığı iyileştirmese de daha hafif ilerlemesini sağlıyor. Çoğu kişiye göre kızamığın tedavisi semptomlar geçene dek evde dinlenmek. Mayo Clinic’ teki uzmanlar ayrıca bol sıvı tüketmeyi ve parlak ışıklardan kaçınmayı öneriyor. Kızamık olduktan sonra 2 yıl içinde bağışıklık sistemimiz zayıflama eğilimi gösteriyor bu yüzden diğer virüslere ve bakterilere daha açık oluyoruz.
Kızamık Aşısı
Korunmanın en kolay yolu aşı. Hastalık Önleme Birimi 12-15 aylıkken ve 4-6 yaş arasında aşı olunmasını öneriyor. Tek dozun sizi koruma oranı yüzde 93’ ken çift doz yüzde 97’ e kadar koruyabilir.
Aşı hastalığın yayılımını önlediği için yalnızca aşı olanları değil alerjisinden dolayı aşı olmayanları da korur . Dr. Scott Lillibridge’ nin açıklamasına göre aşı, dünya genelinde hastalıkları ve ölümleri önlemek için elimizdeki en büyük kaynak. Kaynaklara göre ABD nüfusunun yüzde 94’ ü aşı olmuş olsa da aşı olmayan insanların varlığı hastalığın kontrolünü zorlaştırıyor. Amerika’da kızamık olanlara genellikle bir turistten ya da yurt dışından dönen bir ABD vatandaşından bulaştığı düşünülüyor. Hastalığın yayılımı da aşı olmayan insanlar arasında gerçekleşiyor. 2000’lerde hastalık Amerika’da neredeyse yok olmasına rağmen aşı karşıtları yüzünden yeniden yayılabilir.
Aşı karşıtı hareket küçük bir destekçi kitlesine sahip olmasına rağmen seslerini yeterince duyurabildiler. Bu hareketin destekçileri aşının ardındaki bilimsel gerçekleri göz ardı ediyor. Aşıya inançsal ve duygusal olarak yaklaşarak temelsiz biçimde otizmi aşıyla bağdaştırıyorlar. Fakat çalışmalar aşıyla otizm arasında hiçbir bağlantı bulunmadığını gösterdi. 1963’ te aşı bulunmadan önce yılda 3 milyon kişiye kızamık bulaşıyordu ve 400-500 kişi bu sebepten hayatını kaybediyordu. Aşıyla bu sayı yüzde 99 oranında azaldı. Mukundan ’ın sözleriyse şunlar: “Aşıyla kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Önlem yani aşı, her zaman tedaviden daha iyidir.”
Editör / Yazar: Şeyma SÜRÜCÜ
Kaynak: https://www.livescience.com/49688-measles-symptoms-treatment.html
