Şu anda güneş sisteminin ötesinde 5.502 adet gezegen biliyoruz, ancak şu ana kadar gökbilimcilerin evrenin başka bir yerinde olduğunu düşündüğü gezegenlerin yalnızca çok küçük bir kısmını bulduk.
Uzay, akıllara durgunluk verecek kadar büyük. Yalnızca galaksimizde yaklaşık 100 milyar yıldız var ve evrende trilyonlarca galaksi olabilir. (Ve bir trilyon kesinlikle düşündüğünüzden daha büyüktür!) Peki tam olarak evrende kaç gezegen olduğunu biliyor muyuz?
Gökbilimciler Samanyolu’ndaki diğer yıldızların (dış gezegenler olarak bilinir) çevresinde 5.502 gezegen keşfettiler. Güneş sistemimizdeki sekizi de ekleyin (dokuz değil, kusura bakma Plüton) ve bu bize, hepsi kendi galaksimizde bulunan toplam 5.510 bilinen gezegen verir. Ancak gezegenleri saymak zor bir iş ve gökbilimciler henüz bulamadığımız çok daha fazlasının bulunduğundan eminler.
New York Şehri Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nden gökbilimci Mark Popinchalk, şöyle konuştu: “Şu anda yalnızca 5.000 civarında gezegen biliyor olsak da, kabaca her yıldıza karşılık bir gezegen olduğunu tahmin edebiliriz.” “Galaksimizde 100 milyar yıldız var ve muhtemelen bu kadar çok gezegen var. Kesin bir sayı veremiyoruz.”
Popinchalk, ötegezegen toplamlarını belirlemeyi, şehrinizde kaç kişinin yaşadığını internet araması yapmadan bulmaya çalışmak gibi anlattı. Kesin bir sayı için insanlarla tek tek tanışıp onları saymayı deneyebilirsiniz, ancak bu pek de pratik değildir. Bir evde yaşayan kişi sayısı, şehirdeki ev sayısı gibi verileri kullanarak tahminde bulunmak çok daha kolay.
Gökbilimciler gözlemlere dayanarak her yıldızın yaklaşık bir gezegeni olduğunu tahmin ediyor. Tipik bir yıldız evinin neye benzediğini bilmek için gökbilimciler komşularımıza bakarlar. Bilim insanları ötegezegenleri araştırmak için Kepler uzay teleskobu tarafından kullanılan geçiş yöntemi ve Nobel Ödülü kazanan 51 Pegasi b’nin keşfine yol açan radyal hız yöntemi de dahil olmak üzere birkaç farklı teknik kullandılar. Hem geçişlerde hem de radyal hızlarda gökbilimciler gezegen yerine yıldıza bakarlar ve gezegenin varlığına dair küçük işaretler ararlar – bir gezegen önde yörüngede döndüğünde yıldız ışığı miktarında azalmalar veya bir yıldızın yerçekimsel çekişi nedeniyle yıldızın konumunda kıpırdama oluşur.
Şu ana kadar keşfedilen gezegenlerin tümü Samanyolu’nun içerisinde yer alıyor; Henüz hiç kimse galaksinin dışında bir gezegen bulamadı çünkü çok uzaktalar ve görülmesi zor. Ancak yine de mikro mercekleme adı verilen bir teknik, birkaç olası dış gezegeni ortaya çıkardı.
Yoni Brande, “Kendi galaksimizde, mikro mercekleme gezegenleri, ev sahibi yıldızları arkalarındaki uzak yıldızların ışığını yerçekimsel olarak büktüğünde keşfedilir ve gezegenden gelen kütle, merceklenen ışığa biraz fazladan bir yansıma ekler.” Kansas şöyle söyledi. “Merceklenme uzun zamandır uzak galaksilere ilişkin çalışmaların demirbaşlarından biri olmuştur, dolayısıyla diğer galaksilerde de zayıf gezegensel merceklenme sinyallerini görebilmemiz mantıklıdır, ancak henüz herhangi birini doğrulamadık.”
Popinchalk’ın şehir benzetmesini devam ettirecek olursak, Samanyolu’nun ötesine bakarak Dünya üzerindeki tüm şehirlerde kaç kişinin yaşadığını soruyoruz. Popinchalk, “Galaksimizde yaklaşık 100 milyar gezegen varsa ve bir trilyon başka galaksi daha varsa ve her birinin muhtemelen aynı sayıda gezegeni varsa, bunu evrende 100 sekstilyon gezegen elde etmek için çarpabiliriz” dedi. (Bu 1’in ardından 23 sıfır gelir demektir.)
Bu kadar çok sayıda gezegen varken insanlar genellikle evrenin bir yerinde yaşamın olduğu en az bir başka gezegenin daha olması gerektiğini tartışırlar. Ancak gökbilimciler yaşamın ne kadar nadir olduğunu ve onun ortaya çıkması için gereken koşulları hala bilmiyorlar. Brande, “Yeni nesil büyük dış gezegen odaklı uzay teleskoplarının (Yaşanabilir Dünyalar Gözlemevi gibi) galaksinin başka yerlerinde yaşamı gerçekten aramaya başlaması için en az birkaç on yıl beklememiz gerekecek” dedi.
İlginizi çekebilir:
Güneş sistemimizdeki gezegenler ve gezegenler sıralaması
Gezegenler Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 8 İlginç Bilgi
Sonunda Gezegenlerin Nasıl Oluştuğunu ve Büyüdüğünü Biliyoruz.
Güneş Sistemi’ndeki Gezegenlerde Ne Kadar Süre Hayatta Kalabilirsiniz?
Çeviren: Barış ARICAN
