Tarih kadar eski bir oyun. Donmuş bayrak direğini yala, kaydırağın üstünden atla ve …gözlerini tamamen açarak hapşırmaya çalış. Çocukken girilen iddialaşmaların çoğunun merkezinde küçük bir tehlike korkusu yer almaktadır.
Diliniz bir bayrak direğinin donmuş metaline yapışabilir, kaydıraktan atlayan birisinin kemiği kırabilir ve tabii ki, gözleriniz açıkken hapşırmak gözlerinizin çıkmasına neden olabilir.
Ama bu gerçekten doğrumu?
İlk iki meydan okuma kesinlikle tavsiye edilmemekle birlikte, gözleriniz açık hapşırmanın tehlikeli olduğu fikrine dair çok az bilinen gerçek var.
İlgili: Neden Üst Üste Üç Kez Hapşırırız?
Hapşırmakta Bir Şey Yok
New York Times 1882’de bir hapşırık krizi sırasında bir kadının “ göz küresinin patladığını” yazmasına rağmen, göz kürelerini kaybetme iddialarının neredeyse hepsi yanlıştır.
Hapşırmalar bu kadar zarar verici değildir: tek bir hapşırık hızlı bir hava çıkışına, basınca ve hızı saatte 10 mile kadar çıkan sümkürmeye neden olabilir. Fakat bu, kalıcı bir hasara neden olmak için yeterli değildir.
Texas A&M Huston Tıp Fakültesi’nden Dekan Yardımcısı Dr. David HustonLiveScience’a“ Gözleriniz açık olsa bile, hapşırmadan çıkan basıncın göz kürelerinizin fırlamasına neden olma olasılığının mümkün değil” şeklinde demeç verdi.
Hapşırırken gözlerinizi açık tutmak zor olsa da mümkündür. Aslında, bazı insanlar doğal olarak gözlerini açık tutarlar.
Her iki durumda da, gözleriniz yerinde duracak, çünkü gözlerinizi yerinde tutan göz kapaklarınız değil, her birini saran yarım düzine göz kaslarıdır. Sadece basit bir hapşırma ile gözlerinizin kafanızdan fırlamasına izin vermezler.
En kötü ne olabilir?
Özellikle şiddetli bir hapşırık krizi yaşarsanız, gözlerinizin kırmızı görünmesine ve kan izine neden olacak küçük bir kan damarınız patlayabilir. Ağır kaldırma, yorucu bir egzersiz ve hatta doğum nedeniyle aşırı zorlanma halinde de gözlerde kan damarı patlaması olabilir.
Hasar görmüş damar çevresindeki alana kan sızabilir ve zararsız fakat korkutucu görünümlü subaraknoidal kanamalara neden olabilir. Ama bunun gözlerinizin açık veya kapalı olması ile bir ilgisi yoktur. Eğer ağırlık kaldıran insanların ve yeni annelerin gözleri hala sağlamsa, hapşırmak da sizin gözlerinize zarar vermeyecektir.
Hapşırık Nereden Gelir?
En temelde, hapşırma tahriş veya iltihaplanma dolayısıyla oluşan istenmeyen partiküllerin dışarı atılmasını sağlar. Hapşırmadan önceki zamanı yavaşlatabilseydiniz, vücudunuzda birçok şeyin olduğunu görürdünüz. Muhtemelen göğsünüzün sıkıştığını ve boğazınızın kapanarak hapşırığın geldiğini haber verdiğini hissederdiniz.
Bu, akciğerlerinizi tahriş edici istilacıyı gezintiye gelen diğer parçacıklarla birlikte dışarı atmak için burnunuzdan havayı itmeye hazırlayan şeydir. Tek bir ‘hapşu’ çevrenize 5000’e kadar parçacık saçabilir.
Göğsünüz sıkışarak boğazınız daralırken, gözleriniz bilinçsiz olarak durumu sezerek kapanır. Fakat gözlerin kapanması her hapşırmanın bir bileşeni olmayan hapşırmanınyan etkisi olan bir reflekstir.
Burnunuzdan çıkan her türlü tahriş edici veya kirletici maddeden korunmak için gözleriniz kapanıyor olabilir. Hapşırma bütün bu tahriş edicileri uzaklaştırsa bile, bazıları gözünüze gelir – ki bu onları tekrar vücudunuza geri gönderir.
Ama daha muhtemel olan şet gözlerinizin sebepsiz yere kapanmasıdır. Sadece bir refleks, aynı doktorun dizinize vurduğunda dizinizin atması gibi. Eğer gerçekten sıkı çaba sarf ederseniz, refleksinizi yenerek gözleriniz açık olarak hapşırabilirsiniz. Hapşırmanız bittiğinde hala gözleriniz yerinde olacak.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Batan Kıymık Çıkarılmazsa Vücudunuza Ne Olur?
- Süresi Dolmuş Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?
- Bütün Gece Uyumadığınızda Vücudunuza Ne Olur?
Ömer Faruk GÜVEN