Hazer yılanı, halk arasında Hazer Kamçı yılanı veya Bozyörük yılanı olarak da bilinir. Bilimsel adı, sürüngenler sınıfında Dolichophis caspius veya Coluber caspius olarak geçer. Avrupa kıtasındaki belki de en büyük yılan türüdür. Yaygın olarak boyları/uzunluğu 140 ile 160 cm arasında değişmekle beraber bazılarının boyu 200 cm, yani 2 metreyi aşabiliyor.
Hazer yılanı, rekor uzunluğu olarak yaklaşık 250 cm olarak kayıtlara geçmiştir ve bu yılan zehirli değildir. Çoğunlukla gündüzleri avlanır.
Hazer Yılanı Görünümü Nasıl?
Yılanın başı ince boynu ile gövdesine bağlıdır. Yuvarlak gözleri vardır. Orta gövdede on dokuz sıra düz pul bulunabilir, ancak nadiren de olsa on yedi sıra olabiliyor. Sırtındaki pulların her birinin arka kenarında iki apikal çukur bulunur. (Apikal, Herhangi bir hücre, yapı veya organın üst, uç kısmı. Uç kısım.)
Derisindeki pulların merkezi, kenarlarından daha açık renklidir. Hazer Yılanı görünümü olarak; Sırt tarafı gri-kahverengidir ve genç yılanlarda belirgin olan ancak yaşla birlikte kaybolan işaretlere sahiptir. Karnı açık sarı veya beyazdır.
Coğrafi dağılımı
Hazer yılanı, Balkan yarımadasında, Doğu Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve Anadolu’nun küçük bir bölümünde bulunur.
Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan, Romanya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, güney Slovakya, Türkiye, Moldova, Karadağ, güney Ukrayna, güney Rusya, Kazakistan, Ürdün ve güney Macaristan’da bulunabilir. Bir araştırmadan elde edilen sonuçlar, habitatlarının Tuna ve Olt Nehri gibi büyük nehirlerin yakınındaki alçak alanlara dağılmış olabileceğini göstermektedir.
Daha önce, yalnızca iki bölgeden bilindiği ve 1937’den beri gözlenmediği Moldavya’da neslinin tükendiği varsayılmıştı. Mayıs 2007’de Galați İlçesinde bu inancı ortadan kaldıran üç örnek toplandı. Dobruca bölgesinde yaygın olduğu bilinmesine rağmen, diğer bölgelerdeki dağılımına ilişkin bilgiler yetersizdir.
Bu bölgelerde çok nadir olduklarına inanılıyor ve ayrıca büyük bir tehdit altında olabilirler. Ulusal mevzuat; ”D. caspius” “topluluğu ilgilendiren bir tür” olarak kabul edilmeli ve bu nedenle kesinlikle korunmalıdır, şeklinde beyanda bulunmuştur.
Macaristan’da eskiden sadece iki bölgede var olduğu düşünülüyordu: biri başkent Budapeşte’ye yakın, diğeri Szársomlyó’ya yakın.
Bununla birlikte, bölgede yakın zamanda yapılan bir araştırma, Dunaújváros ve Dunaföldvár yakınlarındaki alanlar da dahil olmak üzere Tuna Nehri boyunca daha önce bilinmeyen birkaç kamçı yılanı habitatı ortaya çıkardı. Romanya’da olduğu gibi, ”D. caspius” Macaristan’da da korunan bir türdür.
Güncel durumu
Koruma statüsüne ilişkin verilen bilgilere göre D. caspius, birçok bölgede seyrektir. Dobruca bölgesinde yaygın olduğu bilinmesine rağmen, diğer bölgelerde nadir ve tehdit altında olabilir.
Romanya’nın Drăgăneşti Olt kentinde, yollarda öldürülen yılanlar yerel halk için “alışılagelmiş bir manzara“. Romanya’daki düşüşün nedeni trafikle ilgili ölümler olabilir. Yakın zamanda gözlemlenen habitatlardan biri olan Romanya Ovası’nın tarımdan büyük ölçüde etkilendiği bilinmektedir.
Tarımda habitat kaybı da türün Romanya’daki azalmasının bir nedeni olabilir. Bulgaristan’da ”D. caspius” Bulgar herpetofaunasının %59’unu temsil eden en yaygın 31 türden biridir.
Hazer Yılanı Nerelerde Yaşar?
Yakın zamanda gözlemlenen ”D. caspius” seyrek çalılıklı ve çimenli açık alanlarda görüldü. Ayrıca, özellikle Tuna Çayırı ile Romanya Ovası arasında, Căscioarele yakınlarındaki açık, çalılık alanlarda da bulunmuştur.
Bu habitatın yakınında da asma kaplı alanlar bulunmuştur. Drăgăneşti Olt’ta, bu yılan türüne engebeli bir yamaçta rast gelindi. Yaşam alanları olarak kayalık nehir kıyıları ve bataklık alanların yanı sıra bahçeler ve mezarlıklar da vardır.
Beslenmesi
Hazer yılanı küçük omurgalılarla beslenir. Yemek menüsü küçük memelileri, kertenkeleleri, kuşları ve diğer yılanları da içerebilir. Hazer kamçı yılanı zehirli olmasa da “vahşi” olarak kabul edilir; hızlı ve uyarı vermeden ısırır. Ekinlere zarar verebilecek kemirgenleri tüketebilme özelliğinden dolayı doğal haşere kontrolünde önemli rol oynar.
Şehmus YAKUT
