Son zamanlarda COVID-19 belirtilerini ortadan kaldırmak için ibuprofen kullanmalı mıyız yoksa kullanmamalıyız konusunda kafalar karıştı. Özellikle WHO( Dünya Sağlık Örgütü) nun bu konudaki tutumunu değiştirmesinden sonra.WHO(Dünya Sağlık Örgütü) ilk yaptığı açıklamada yeni coronavirüs hastalığı tedavisi sırasında İbuprofen kullanımını önermediğini açıklamıştı, ancak 19 Mart’ta yaptığı açıklamada ibuprofen alımından kaçınmayı önermediklerini belirttiler.
Bu kafa karışıklığı ilk olarak Fransa Sağlık Bakanı Oliver Veran’ın twitterdan antienflamatuar türü ( ibuprofen vb) ilaçların kullanımının COVID-19 belirtilerini kötüleştiridiğini duyurmasıyla başlamıştı. Veran hastalığa bağlı ateş belirtlierini tedavi için parasetamol türü ilaçların kullanımasını salık vermişti.
Şu anda her ne kadar ibuprofenin COVID- 19 belirtilerini arttırdığına dair bir kanıtları olmadığını itiraf etselerde NHS, COVID-19 belirtilerinin tedavisi için sadece parasetamol alımını öneriyor. İngiltere Tıp Dergisi British Medical Journal (BMJ) da COVID-19 ile mücadelede İbuprofenden kaçınılmasını öneriyor.
Ibuprofen hangi kategoride?
Ibuprofen steroid içermeyen antienflamatuar ilaç (NSAID) kategorisinde. NSAİDler İbuprofen dahil üç ana etkiye sahip: enflamasyon(yangı) giderici, ağrı kesici ve ateş düşürücü. İnsanlar NSAİD leri ayrıca Artrit gibi enflamasyon durumlarında ve ağrı için kullanıyor. Ancak parasetamol ağrı ve ateşin tedavisinde yardımcı oluyor.
Normal vücut ısısının üzerinde ateş, nefes darlığı ve bitmeyen öksürükle beraber COVID-19 ‘un en ayrıcı belirtilerinden. Vücut ısımız, bağışıklık sistemimiz bir molekül zinciri sayesinde beynimize enfeksiyonla savaşmak için bedeni sıcak tutması emrini verdiğinde savunma mekanizması olarak yükselir. Bir enfeksiyon sırasında vücutta ateş yükseliyorsa bu savunma mekanizmamızın bir parçasıdır, ancak vücut ısısı çok yükseldiyse ölümcül olabilir ve hemen tedavi edilmelidir.
Yüksek ateş ayrıca son derece rahatsız edici bir durumdur çünkü genellikle titreme, baş ağrısı , bulantı ve baş dönemsi yapar. Ibuprofen gibi bir antienflamatuar veya parasetamol almak ateş düşürür ve ısıyı arttıran moleküllerin sayısını azaltır.
Ancak 2013 yılında bu iki ilacı karşılaştıran doktorlar akciğer enfeksiyonlarında Ibuprofen yerine parasetamol alınmasını salık verdiler çünkü az da olsa belirli sayıda hastanın durumu Ibuprofen ile kötüleşmişti.
Bu endişenin sebebi nedir?
İbuprofen almak COVID-19 semptomlarını daha da kötüleştirir endişesi zatürre gibi ciddi akciğer enfeksiyonu olan hastalara Ibuprofen dahil NSAID ler verildikten sonra durumlarının kötüleştiğini ve hastalıklarının uzun sürdüğünü gösteren önceki çalışmalardan geliyor.
Ne varki, bu durumlarda ibuprofen almanın doğrudan daha kötü semptomlara ve uzun süreli hastalığa neden olup olmadığını veya ibuprofen vb. anti-enflamatuarların ağrıyı azalttığı için hastalığın ciddiyetini gizleyeceğini dolayısıyla da hastaların doktora başvurmayı erteleyip tedaviyi geciktireceğini söylemek zor. Veya bunun Ibuprofenin antienflamatuar etkisiyle bir ilgisi olabilir. Bir teoriye göre antienflamatuar ilaçlar , her ne kadar bu Ibuprofen için kanıtlanmamıs olsa da ,vücudun bazı bağışıklık sistemi tepkilerine müdahale ediyor.
Bununla birlikte, Fransada yapılan iki çalışma, doktorları ve eczacıları akciğer enfeksiyonu belirtileri gördükleri hastalara ve virüslerden etkilenmiş çocuklara NSAID verilmemesi konsunda uyarıyorlar.
Bazı konular hala muamma
İbuprofen’in neden akciğer enfeksiyonlarını daha da kötüleştirdiğine dair bir uzlaşıya varılmamış ancak her iki çalışmada tedavi etmek için NSAID kullanan hastaların durumlarının kötüye gittiği sonucunu bildirmiştir.
Lancet’e yakın zamanda yazılan bir mektupta ibuprofen’in COVID-19’daki zararının, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE2) adı verilen bir enzim üzerindeki etkisi ile ilgisi olduğu öne sürülmüş- ancak bu henüz kanıtlanmamıştır. Bu, özellikle kalp hastalığı nedeniyle anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri veya anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB’ler) alan hastalar için daha fazla endişeye neden olmuştur.
Peki ne yapılıyor?
Bazı önde gelen kuruluşlar, hastaları haklı olarak , doğrulanmamış teoriler ışığında düzenli ilaçlarını almayı bırakmamaları konusunda uyardılar.
Yeni koronavirüs adı üzerinde yeni bir virüs türü olduğundan, bu virüse karşı ibuprofen almanın zararlı oldğunu veya ibuprofenin COVID-19 semptomlarını daha da kötüleştirdiğini gösteren kesin bir kanıt yoktur. Bu alandaki araştırmalar hızlı bir şekilde devam etmekte, ancak COVID-19 ve ibuprofen kullanımı hakkında bu kadar çok yanlış bilgi varken, en temkinli yaklaşım COVID-19 da ibuprofenden mümkün olduğunca kaçınmaktır – özellikle süregelen sağlık problemleri olanlar için.
Doktoru ya da eczacısı başka bir tedavi önermediyse COVID-19 hastası olduğunu düşünenler,ateşlerini düşürmek için Ibuprofen yerine parasetamol almayı düşünebilirler. Bu arada, Birleşik Krallık İnsan İlaçları Komitesi ve Ulusal Sağlık ve Bakım Enstitüsü’nden (NICE) bu maddenin COVID-19 semptomları üzerindeki etkisini anlamak için tüm kanıtları gözden geçirmesi istendi.
Reçeteli hastalar ibuprofen hakkında ne yapmalı
Doğal olarak, kendilerine sağlık sorunları için anti enflamatuar reçete edilenler , kendi kararlarıyla ilaçlarını almayı bırakmak yerine doktorlarına danışmalıdırlar.Bunun yanısıra, ibuprofen ve NSAID’lerin mide ülserlerini ve hazımsızlığı tetikleyebileceğini, kalp hastalığı, böbrek , karaciğer problemleri , astımı olanlar, 65 yaş üstü kişiler için ve sık alkol alanlar için uygun olmayabileceğini belirtmek gerekir. Bu ilaçlar yüksek tansiyon hastalarında , hamile veya hamile kalmaya çalışan kadınlarda kullanılmamalıdır.
Parasetamolde ağrı ve ateşi tedavi ettiği için tercih edilebilir. Etkisinin başlaması bir saat kadar sürse de, hamile veya emziren kadınlar da parasetamolü yemekle ya da yemek sonrası güvenle kullanabilirler.Bazı insanlar parasetamol kullanırken ekstra dikkat göstermeli, karaciğer veya böbrek problemleri varsa kullanmadan önce doktorları ve eczacıları ile konuşmalıdır.
Yetişkin bir insan için en uygun parasetamol dozu bir ya da iki 500 mglık tabletlerin günde en fazla 4 kez ve en az 4 saat ara ile alınmasıdır. Çoğu ebeveyn çocuklarına şurup formunu vermeyi tercih eder.Çocuklar için doz ayarlaması yaşa göre hesaplanır ama temel olarak parasetamol günde 4 kez ve en az 4 saat arayla verilmelidir.
Sonuç
Eczanelerde parasetamol sıkıntısı yaşanıyor ve bazı dükkanlar satışları kısıtlamış durumda. Belirtileri olanlar için 32 tabletlik bir kutu bir kerede 2 şer tablet alındığında bile 4 gün yeterli olacaktır.Bu kriz zamanında, insanların gereksiz yere ilaç biriktirmemesi, parasetamol ve diğer hayati ilaçlara en az onlar kadar ihtiyaç duyan insanlarıda düşünmeleri çok önemlidir.