İnsanların yaklaşık %20’sinde gamze var. Peki bunlara sebep olan ne?
Bazı kültürlerde, gamze güzelliğin ve hatta iyi şansın işareti olarak görülür. Ama gamzelere ne sebep olur ve neden bazı insanlarda gamze varken diğerlerinde yoktur?
Gamzeler, ciltteki küçük, doğal girintilerdir. The Journal of Craniofacial Surgery dergisindeki 2019 veri analizine göre, aşağı yukarı her 5 kişiden 1’inin gamzesi var. Gamzeler genellikle yanaklarda bulunur; fakat çene ve bel gibi vücudun diğer bölgelerinde de bulunabilirler.
Bu girintilerin nasıl oluştuğunu ve zamanla yok olup olamayacağını sizler için araştırdık.
Gamzeler nasıl oluştu?
The Journal of Craniofacial Surgery dergisindeki 2019 meta analizine göre, yanak gamzesi, zygomaticus major (ZMj) olarak adlandırılan bir yüz kasının anatomik bir varyasyonundan oluşuyor. ZMj kasları ağzı aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek zevkten acıya kadar bütün yüz ifadelerinin oluşmasını sağlar.
Gamzeli insanlarda ise zygomaticus major kasları, biri ağız köşesinin üstünde diğeri altında olmak üzere iki kas grubuna ayrılır. Buna da çift ve ya bifid ZMj denir. Deri bu iki farklı kas grubu üzerinde hareket ettiğinde, halk arasında gamze olarak bilinen bir girinti oluşur.
Gamze genetik olarak aktarılır; fakat bunun nasıl olduğu henüz kesin değildir. 2015’te Innovative Journal of Medical and Health Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, ebeveynlerinden biri gamzeli olan kişilerin bu girintilere sahip olma şansı %25 ila %50 iken, her iki ebeveyni de gamzeli olanlarda bu oran %50 ila %100’dür.
İngiltere’de ağız ve çene cerrahisi uzmanı olan Ross Elledge, verdiği demeçte “Genetikte gamze konusunun araştırılması yetersiz çünkü şimdiye kadar bu alanda bitirilmiş çok az çalışma var. Ağır basan teori, kalıtımın otozomal dominant olduğu. Yani gamzenin oluşumunda, sorumlu tek bir alel yeterli ve bu anneden ya da babadan aktarılabilir.” dedi.
MedlinePlus’a göre, gamzenin genetiğini keşfetmek için Birleşik Devletler Ulusal Tıp Kütüphanesi tarafından küçük bir araştırma yapıldı ve hangi gen ve ya genlerin sorumlu olduğu hala bilinmiyor.
Gamzeli doğan çoğu insan ömrü boyunca onlara sahip olsa da, Genetik Science Learning Center’e göre, bazı insanlarda büyüdükçe gamzeler yok oluyor. Bazılarında ise çocukluğunun ileri dönemlerinde gamze oluşuyor.
Daha önce bahsedilen 2015 araştırmasına göre, bazı gamzelerin geçici olmasının açıklaması çocukluk döneminde yanaklardaki yağ birikmesi olabilir. İnsanlar büyüdükçe bu bölgelerdeki yağı kaybederler ve yüz kasları esneyip uzar, böylece gamzelerin kaybolur.
Elledge “Zaman içerisinde bölgedeki yağ yeniden şekillenebilir, bu da yüz yaşlandıkça ve değiştikçe gamzelerin daha fazla veya daha az görünmesine neden olabilir. Bu nedenle bazıları yaşlandıkça gamzelerini kaybederken, diğerlerinde ise daha fazla belirgin hale gelebilir.” dedi.
Gamzeler nerede bulunur?
2015 araştırmasına göre, yanaklardaki gamzeler, birinde yada her iki yanakta birden oluşabilir; fakat tek gamzeler nadirdir. Derinlik ve boyutuna göre değişiklik gösterebilen ve genellikle ağız çevresinde bulunan gamzeler gülümsendiğinde daha derin görünür.
Gamze, vücudun yanak dışındaki bölgelerinde de oluşabilir ve bunlardan bazıları diğerlerine göre daha yaygındır.
Çene gamzesi, yanak gamzeleri ile aynı şekilde oluşmaz. Bu “Y” şeklindeki girintiler, anne karnındaki gelişim sırasında çene kemiğinin ya da çene kasının sağ ve sol kenarlarının tam olarak kaynaşmamasıyla meydana gelir. Aynı yanak gamzeleri gibi bu kalıcı yüz özelliklerinin de bir ya da her iki ebeveynden genetik olarak aktarıldığı düşünülüyor.
Venüs gamzesi olarak da bilinen sırt gamzesi ise yanak gamzeleri ile benzer şekilde meydana gelir: kısa bağ dokusu kalça kemiğinden sırttaki deriye doğru uzar ve bu deriyi içe doğru çeker, böylece gamze oluşmuş olur.
Sırt gamzeleri genellikle sırtın alt kısmında, kalçaların hemen üzerinde bulunur. Tıpkı diğer cilt gamzeleri gibi sırt gamzelerinin de genetik olduğu düşünülüyor; fakat bu konuda kesin olmak için yeterli araştırma bulunmamakta.
Peki, yanak gamzeleri olan birinin vücudunun başka bölgelerinde de gamze olma olasılığı daha mı yüksektir?
Elledge bu soruya “Yanaklardaki gamzelerin devamında doğal olarak vücudun diğer bölgelerinde de gamze oluşması için herhangi bir kesin genetik ve anatomik temel yoktur.” diye yanıt verdi.
Rozaçiy Çiçek