Yeni bir araştırmaya göre insanların müziği sevmesi ile s*ks, uy*şt*rucu, kumar ve lezzetli yiyeceklere olan düşkünlüğünün sebebi aynıdır. Bir araştırma, sizi harekete geçiren bir melodi dinlediğinizde beyninizin, motivasyon ve bağımlılık ile alakalı bir kimyasal olan dopamin salgıladığı sonucuna varmış.
İlginizi çekebilir: Dopamin Nedir? Dopamin Seviyenizi Arttırmanın 11 İlaçsız Yolu
Dopamin salgılama ile müzik hazzı arasında ilk defa somut bir ilişki kuran bu araştırma; Vivaldi’nin “4 Mevsim” ya da Phish’in “YouEnjoyMyself” gibi besteleri duyma beklentisine girdiğinizde bile pozitif kimyasalların vücudunuzda akışını hissedebileceğinizi ortaya koymuş.
Bulgular, insanlığın başlangıcından beri dünyadaki tüm kültürlerde müziğin neden önemli duygusal hadiselerin büyük bir parçası olduğuna dair biyolojik bir açıklama getiriyor. Müzik yoluyla insan haz sisteminin nasıl işlediğine de ışık tutuyor.
“Ezgileri takip ediyorsunuz ve sırada ne olacağını, sizi teyit edeceğini ya da şaşırtacağını tahmin ediyorsunuz. Ve bütün bu kavramsal nüanslarsize bu muhteşem zevki veren şeydir” dedi Montreal McGill Üniversitesi nöroloğu ValorieSalimpoor. “Takviye veya ödül neredeyse tamamen dopamin nedeniyle gerçekleşir”.
“Bu,temelde müziğin neden uzun zamandır var olduğunu açıklıyor” diye ekledi Valorie Salimpoor.
“Müzikten aldığımız yoğun memnuniyet aslında beyindeki biyolojik güçlendiricidir ve işte bunun kanıtı”
Daha önceki bir çalışmada, Salimpoor ve meslektaşları müzik kaynaklı zevki, kalp atış hızı, nabız, solunum hızı ve diğer ölçümlerdeki değişiklikler de dahil olmak üzere yoğun duygusal uyarılmadaki artışla ilişkilendirdi.
Dopamin ve Müzik Bağlantısı
Bu fiziksel değişimlerle beraber, insanlar sık sık titreme ve ürperti hisleri bildirdi. Salimpoor’un grubu ve diğerleri, bu hisler bir dinleme deneyimi sırasında olduğunda,kanın beynin dopamin salımı yapan bölgelerine doğru aktığına dair kanıt bulmuşlardı.
Araştırmacılar, dopamin bağlantısını pekiştirmek için, zevk aldıkları müzik örneklerini beraberlerinde getiren 8 müzik severi işe aldı. Getirdikleri seçimlerinin çoğu klasik müzikti, içlerinde biraz da Led Zeplin ve Dave Matthews gruplarına ait jazz, rock ve pop karışık müzikler vardı.
15 dakika dinlemeden sonra bilim insanları katılımcılara onların dopamin reseptörlerine bağlanacak olan radyoaktif bir madde enjekte etti. PET tarayıcı olarak adlandırılan bir makineyle, madde dinleyicilerin kanında dolaşırsa kolayca görebilirlerdi. Bu da dinleyicilerin çoktan fazlaca dopamin salgıladıklarını ve dopaminlerin müsait reseptörlere bağlandıklarını gösterirdi.
Dopamin reseptörlerinin çoğu serbest olsaydı, radyoaktif madde hepsine bağlanırdı.
Araştırmacılar bu tekniğin, kesinlikle ilk defa, insanların beyinlerinin sevdikleri müzikleri dinlediklerinde büyük miktarlarda dopamin salgıladığını gösterdiğini Doğa Nöroloji dergisinde bildirdi. Aynı kişiler ertesi gün daha az haraketli müzik dinlediklerinde dopamin reseptörleri tamamen açık kaldı.
Teknik Başarı
Araştırmacılar dopaminin müzik hazzıyla mutlaka alakalı olduğundan emin olduklarında katılımcıları bir fMRI makinesine yerleştirdiler ve onlar için hareketli olan müziği yine çaldılar. Deneyin bu bölümünde, tarayıcılar beynin hem müzikal beklenti aşamasında hem de tam güçle titreme geldiğinde dopamin pompaladığını gösterdi. Bu iki dalgalanma beynin farklı bölgelerinde meydana geldi.
Salimpoor “Soyut, karmaşık ve elle tutulamayan bir şey beklentisiyle dopamin serbest bırakabilmemiz şaşırtıcı” dedi.
“Bu, dopaminin estetik bir uyarana yanıt olarak salgılanabileceğini gösteren ilk çalışmadır”.
Columbus’taki Ohio Eyalet Üniversitesi’nde müzik bilim araştırmacısı olan David Huron, bulguların s*ks ve uy*şt*rucu gibi müziğin de hafif bağımlılık yaratabileceğini gösterdiğini söyledi.
Dopamin, hayvanları acıkmadan önce yiyecek aramak istemeye sevk eden uyarlanabilir bir ödül-tetikleyici moleküldür. Bu, bazı insanların mahalle fırınından kek almadan yürüyüp geçmesini imkânsız kılan şeydir. Aynı şekilde bu, madde bağımlılarının daha uy*şt*rucu damarlarına ulaşmadan önce iğneye kan girdiğini gördüklerindeki acelenin temelini oluşturur.
Bu çığır açan tekniklerin kombinasyonunda, Huron araştırmanın dopaminle motivasyon, ödül ve haz hisleri arasındaki ilişkiyi incelemek için yeni bir yöntem daha sunduğunu belirtti. Beyin tarayıcılar bilim insanları için bilindiği gibi çok pahalı ve katılımcılar için de klostrofobiktir. İçlerinde insanların yemek yemesi gibi şeyler yapması için alan yoktur.
Müzik, öte yandan, doğrudan makineye pompalanabilir ve bilim insanları zevk tepkilerini nota bazında inceleyebilirler.
Huron “Müzik haz, bağımlılık ve uyumsuz davranışların her türlü yönünü açıklamaya çalışırken faydalı bir araç olacak” dedi. “Bu yaptıkları teknik bir başarı. Bence gerçekten harika bir iş”.
BERK TURGUT