Çoğu insan, paranın tüm kötülüklerin anası olduğu veya paranın “kirli” olduğu gibi yanlış inançlarla büyür. Genellikle parayla ilgili bu olumsuz çağrışımlar, ebeveynlerimizin düşüncelerine ve deneyimlerine dayanır. Ancak gerçek şu ki, zenginlik gelecek fırsatlar için bir kolaylaştırıcıdan başka bir şey değildir. Tabii ki de hayattaki her şey paraya bağlı değildir, ancak finansal zorluklar olmadan hayat kesinlikle daha eğlenceli.
Hepimizin hayalleri, umutları ve özlemleri var. Ve çoğu durumda, bunlar paraya bağlı. Para her şey değil, ama onsuz, hayallerimizin çoğunu gerçekleştirmek ve arzu ettiğimiz deneyimleri tecrübe edebilmek oldukça zor.
Yine de gerçek şu ki, para sadece bir araç. Nötr bir form ve enerjidir. Para, iyi ve kötü şeyler yapmanızı sağlar. Ne yapacağınız size kalmış.
“Zenginlik, hayatı tam olarak deneyimleme yeteneğidir.” – Henry David Thoreau
1)Paranın Önemini İnkâr Ederler
Parayı idare etmek konusunda iyi olan insanlar, paranın önemi hakkında konuşmaktan çekinmezler.
Bob Proctor bir keresinde paranın, hayatınız üzerinde aklınıza gelebilecek hemen hemen tüm diğer mallardan daha önemli bir etkisi olduğunu söylemişti. Yine de çoğu zaman inançlarımızı sınırlandırmayı öğrenerek büyüdüğümüz için gerçek hakkında konuşmaktan rahatsız oluruz.
Paranın önemli olmadığını iddia ediyorsanız ya onun için hiç çalışmadınız ya da yalan söylüyorsunuz. Hepimizin faturalarımızı ödemesi gerekiyor ve bahse girerim bir sonraki yemeği karşılama konusunda endişelenmek istemezsin.
Para, tıpkı diğer kaynaklar gibi, bir enerji türü ve hayatı kendi kurallarımıza göre yaşamamızı sağlıyor. Para olmadan, yalnızca barınak ve yiyecekten yoksun kalmazsınız, aynı zamanda dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek üzere bir katkıda bulunamazsınız.
Nasıl geliştirilir:
Parayı önemsemediğini söylemeyi bırak. Çünkü önemsiyorsun. Hepimiz önemsiyoruz. Hepimiz para kazanmak için hayatımızın +40 yılın haftada (en az) 40 saat çalışarak geçiriyoruz. Yani bununla bir miktar ilgisi var.
“Para, hayatınızda aklınıza gelebilecek neredeyse diğer tüm mallardan daha büyük bir etkiye sahip olacak.” – Bob Proctor
2)Kontrolsüz Alışveriş Yaparlar
Çoğu insan ay sonunda neden paralarının kalmadığını merak eder, ancak ihtiyaç duymadıkları şeyleri düzenli olarak satın alırlar. Kontrolsüz alışveriş genellikle stres, üzüntü veya öfke gibi duyguların bir çeşit dışa vurumudur. Filmlerde kızların bir ayrılıktan sonra hemen alışverişe gittiğini hatırlıyor musunuz?
Kontrolsüz alışveriş, mutlulukta anında bir artış sağlasa da bu tür satın alımlar finansal anlamda düşüşün nedeni olabilir.
Nasıl geliştirilir:
24 saat kuralı oluşturun: Her yeni bir şey satın almak isteyişinizde, onu mağazada (veya sanal alışveriş sepetinizde) bırakın ve bunun hakkında düşünmek için kendinize 24 saat verin. 24 saat sonra hala o mala sahip olmak istiyorsanız, paraya değeceğinden emin olabilirsiniz.
Ancak çoğu durumda buna ihtiyacınız olmadığını anlayacak ve zamanla para biriktirmeye başlayacaksınız.
3)Cüzdanlarıyla İlgilenmezler
Çoğu insanın cüzdanı berbat görünüyor: Faturalar, kuponlar, buruşuk paralar ve biriktirilen tonlarca fiş. Yine de neden parasal kaynaklardan yoksun olduklarını merak ediyorlar. İşte sorun şu: Paranız kendi kendini yönetmeyecek.
Parayla ilgilenmen gerek. Çoğumuz nakit para yerine kredi kartı kullanırken, fiziksel parayla nasıl başa çıktığımız para zihniyetimiz üzerinde büyük bir etkiye sahip.10 yıllık cüzdanınıza para ve kartlar doldurarak, sanki parayı umursamıyormuşsunuz gibi davranırsınız.
Nasıl geliştirilir:
Kendinize güzel bir cüzdan alın: O eski, yırtık olandan kurtulun ve bakmaktan ve elinizde tutmaktan zevk aldığınız yeni bir tanesini alın. Gereksiz tüm kâğıt ve faturalardan kurtulun. Tüm küçük paralar için bir kural oluşturun ve bunları cüzdanınızda saklamak veya bir kumbarada saklamak isteyip istemediğinize karar verin.
ATM’ye gidin ve para çekin. Bunları cüzdanınıza güzelce yerleştirin ve harcamayın. Cüzdanınızı açtığınızda, kendinize parayı hatırlatması için çantanızda, fazladan 50 TL veya istediğiniz herhangi bir şey bırakın.
Cüzdanınızı güzelce düzenlemek için ödemelerinizden sonra fazladan birkaç saniye ayırın. Alışverişten sonra, cüzdanınıza buna göre bir şeyler koyun. Markette ödeme yaparken ve bozukluğunuzu kabul ederken acele etmeyin. Para akışını takdir edin ve dikkatlice düzenlemek için birkaç dakikanızı ayırın. Paralarınızı buruşturmak yerine keyifle cüzdanınıza koyun.
4)Sayılarla Aralarını İyi Tutmazlar
Mali açıdan perişan insanlar, harcama davranışlarını kontrol etmezler.Ne kadar para kazandıklarını, kira ve telefon faturaları gibi sabit maliyetlerini biliyorlar ancak gelirlerinin geri kalanını nasıl harcadıkları hakkında hiçbir fikirleri yok.
Ama Peter Drucker’in bir zamanlar dediği gibi: “Ölçemezseniz, geliştiremezsiniz.”
Nasıl geliştirilir:
Aylık harcamalarınızı takip edin ve harcama davranışınızı ayda en az bir kez gözden geçirin. Harcamalarımı üç yıl önce takip etmeye başladım. Ekim 2018 veya Ocak 2019’da yemeğe, giyime veya hediyelere ne kadar para harcadığımı tam anlamıyla söyleyebilirim.
Bu açgözlü görünebilir, ancak değil. Param için çok çalışıyorum, sen de öyle. Finansal kaynaklarıma değer veriyorum ve finansal enerjimin nereden aktığını bilmek istiyorum. Harcamalarınız hakkında iyi bir genel bakışa sahip olmadığınızda bunu bilmek imkansızdır.
İzlemem için Toshl adlı basit ve ücretsiz bir uygulama kullanıyorum. Yeni bir giriş yapmak iki saniyemi alıyor ve her ayın sonunda numaralarımı kontrol ediyorum, bu da 10–15 dakika daha alıyor.
“Önceliklerinin nerede olduğunu bana söyleme. Bana paranı nereye harcadığını göster, ben de sana ne olduklarını söyleyeyim. ” – James W. Frick
5)Para Hakkında Konuşmazlar
Hakkında konuşmazsan bir şeyi nasıl geliştirebilirsin? Cevap: geliştiremezsin.
Para hakkında konuşmaktan kaçınırsanız, mali durumunuzu kontrol etmeyi ihmal edersiniz. Yine de çoğu kültürde paradan bahsetmek seks kadar tabu bir konudur. Bu yüzden gelirlerimizi ve giderlerimizi paylaşmak çok garip geliyor.
İşte bu yüzden birisinin ne kadar para kazandığına dair bir makale yazmasının kibirli olduğunu düşünüyorsunuz. Ama değil. Sadece parayla farklı bir ilişkileri var ve bu konu hakkında açıkça konuşabiliyorlar.
Nasıl geliştirilir:
Paradan bahsetmek, mali durumunuzun kontrolünü ele geçirmenin ilk adımıdır. Ancak, gelir ve giderlerinizi açıkça paylaşmanıza gerek yoktur.
Örneğin, yaptığınız belirli satın alımlar hakkında konuşarak başlayabilir ve arkadaşlarınıza bunun iyi bir anlaşma olduğunu düşünüp düşünmediklerini sorabilirsiniz.
Ne yaparsan yap, küçük adımlarla başlamak başarının anahtarıdır.
6)‘Gel Al’ kahveye bağımlılar. (Takeaway)
2017’de CNBC, Kevin O’Leary’nin neden hiç takeaway kahve almadığını açıklayan bir video yayınladı, işte şunları söyledi:
“Bir kahve için 2,50 dolar ödeyecek miyim? Asla, asla, asla yapmam. Bu, 20 sente mal olan bir şey için çok büyük bir israf. Asla frape-latte-blah-blah-blah-woof-woof-woof’u 2,50 dolara almam. Her sabah bir fincan kahve içiyorum, bunu yapmak yaklaşık 18 sente mal oluyor ve gerisini biriktiriyorum. ”
400 milyon doları aşan net değeri ile, para yönetimi hakkında söyleyecek birkaç şeyi var. Şimdi, beni yanlış anlamayın: Buradaki mesele, her ne pahasına olursa olsun paket kahveden kaçmak değildir. Küçük, bilinçsiz alışkanlıklarımızın bazen bize bildiğimizden daha fazla zamana ve paraya mal olabileceği gerçeğidir.
Nasıl geliştirilir:
Harcamalarınızı takip ederek, size her yıl yüzlerce, hatta binlerce dolara mal olan tüm bu küçük alışkanlıkların daha fazla farkına varacaksınız.
Bunları belirledikten sonra, kendinize belirli günlük veya haftalık satın alma işlemlerini yapmamanın mantıklı olup olmadığını sorabilirsiniz.Gel al konseptli kahve sadece bir örnek.
Arada bir içki içmek için dışarı çıkmak servetinize zarar vermez. Ancak bunu her gün yapmak verir. İhtiyaç duyduğunuzda kendinize güzel kıyafetler ve ayakkabılar almak mali durumunuzu bozmaz. Ancak birkaç günde bir alışveriş merkezine gitmek muhtemelen bozar.
“Küçük harcamalara dikkat edin. Küçük bir sızıntı, büyük bir gemiyi batırır. ” – Benjamin Franklin
Son düşünceler
Para ne kötülüklerin köküdür ne de kirli. Nötr bir enerji biçimidir.
Kötü insanlar parayla kötü şeyler yaparsa, bu paranın değil insanların suçudur.
Ortada çok büyük bir yanlış anlama var ve birçok insan paranın bir kişinin kimliğinin özünü değiştireceğine inanıyor. Ancak gerçek şu ki, para sadece kim olduğunuzu gösteriyor. Bizi değiştirmiyor.
Bir kişiyi öldürmek için bıçak kullanırsanız, bu bıçağın hatası değildir. Birine zarar vermek için o tarafsız aracı kullanmaya karar veren sizsiniz. Sonuçta o bıçağı kendine sandviç yapmak için de kullanabilirdin.
Günsuhan Aytaç