Yarım milyar yıl önce, trilobitlerin hüküm sürdüğü ve kuru toprağın çorak toprak olduğu zamanlarda Dünya; çok kötü bir zaman geçiriyordu. Kuzey ve güney kutupları; birkaç milyon yıl içinde, neredeyse 80 kez yer değiştirdi ve onu tarihin en çalkalantılı, jeomanyetik yeri haline getirdi.
Fransa Bilim Akademisi’ nden jeologlar ve Fransa’ daki Paris’ teki Physique du Globe de Paris Enstitüsü, kuzeydoğu Sibirya’ dan gelen kaya örneklerinde küçük mıknatıslanmış parçacıkların yönelimlerini ölçtüler.
Örneğin kaynağı; bölgenin peyzajının su ile kaplı olduğu 500 milyon yıl öncesinin mirası olan Khorbusuonka Nehri’ ne bakan kaya parçacıkları ile doluydu.
Küçük manyetit ve hematit parçacıkları sularda sürüklenirken gezegenin manyetik alanıyla aynı hizadaydılar. Tortular arasında bir kez yerleştiklerinde; o zaman pusula noktalarının daimi bir kaydını oluşturdular.
Takımda özellikle ilgi çeken; Kambriyen’ in Davulcu adı verilen aşamasına karşılık gelen kum katmanlarıydı. Önceki çalışmalarının sonuçlarına dayanarak; araştırmacılar, tarihin bu belirli aşamalarında, her milyon yılda bir ( yaklaşık yarım düzine) kutupların tersine dönüş gerçekleştirdiğini tahmin ediyorlardı.
Jeologlar 3 milyon yıllık bir süre boyunca, polaritede toplam 78 kayma belirlediler
Ancak veriler istedikleri kadar kapsamlı değildi. Bu yüzden 2016′ da başka bir görünüm elde etmek için geri dönüş yaptılar. Jeologlar, 437 yeni örnekten 3 milyon yıllık bir süre boyunca, polaritede toplam 78 kayma belirlediler.
Bu, milyonlarca yılda şaşırtıcı bir şekilde maksimum 26 tersine dönüş sıklığı olduğunu göstermektedir. Toplamları ile muhafazakar kabul edilenleri; sadece kutup değişimlerini gösteren, ardışık örnekleri sayıyor olsalar bile oran hala 15 ters dönüş.
Bir nedenden ötürü, bu yoğun manyetik müzikal sandalye dönemi; Kambriyen’ in sonraki kısmında milyon yılda, sadece 1,5 kez azaldı.
Frekanstaki bu kadar keskin bir fark; gezegenimizin çalkantılarının derinliklerinde, bu tersine dönüşe neden olanın, ince bir süreç olmadığını göstermektedir. Aslında, Dünya’ nın kutup alanını üreten dinamolarında, iki farklı mod iş başında olabilir.
Bir süredir, Dünya’ nın manyetik alanının; flip-flopp frekansının değiştiğini anladık. Örneğin; son 20 milyon yılda, kutuplar her birkaç yüz bin yılda kabaca yer değiştirdi. Son büyük değişim, yaklaşık 780.000 yıl önceydi.
Çok fazla değişiklik tespit edilemeyen on milyonlarca yıldan fazla bloklar hala var. Süperkronlar olarak adlandırılanlar, muhtemelen göbek ile manto arasındaki ısı akışındaki bir düşüşle, tahrik edilir.
Diğer bir uçta ise ; jeolojik kayıtlarda derinlerde, derinlemesine kayma olduğuna dair daha erken işaretler var. Yaklaşık 550 milyon yıl önceki Ediakaran Dönemi boyunca, manyetik alan her milyon yılda 24 kez tersine çevrilirek, biraz çıldırdı.
Dahası, bazı araştırmacılar bu hızlı değişimlerin; o jeolojik dönemin sonunu belirleyen; önemli bir neslin tükenme olayını Kotlinian Krizi olarak adlandıran, ekolojik felaketlerin arkasında olabileceğini düşünmekte.
Bu olayların sıklığı gelecekteki sapmaları daha iyi tahmin etmemize yardımcı olabilir
Bu olayların sıklığını ve periyodikliğini geniş zaman ölçeklerinde çevreleyen ipuçlarını belirlemek; sadece manyetik alanın neden bu kadar dramatik olarak değişebileceğini, daha iyi açıklamamıza yardımcı olamayacak olsa da gelecekteki sapmaları daha iyi tahmin etmemize yardımcı olabilir.
Gezegenimizin polaritesindeki ters dönüşümler , jeoloji çevrelerinin genelde sıcak konusu oldu. Garip bir şey kesinlikle oluyor; ama bu tersine dönmeler mi yoksa sadece sürüklenen bir polarite mi bakalım, söylemesi zor.
Değişim; yüzyıllar boyunca ani bir geçiş mi yoksa binlerce yıldan beri süren bir sürecin mi olacağı ve teknolojiyi, hatta yaşamı rahatsızlık vermeyen yüksek radyasyon riski altında bırakıp bırakmayacağı konusunda sorular hep varlığını sürdürmekte.
Cevaplanmamış birçok soru ve bu gibi potansiyel risklerle; tarihin ne söyleyeceğini görmek için dönüşümlü adımlar atmamız çok önemlidir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Afrika’nın Altındaki Gizemli Bir Anomali Dünya’nın Manyetik Alanını Kökünden Zayıflatıyor
- Dünyanın Manyetik Alanı Hızla Değişiyor, Sonunda Nedenini Öğrenebiliriz!
- Dünya’nın Manyetik Alanı Düzensiz İlerliyor
Editör / Yazar: Neslihan ÇAKMAK
