Menisküs Yırtıklarına Genel Bir Bakış: Menisküs kaval kemiği ve uyluk kemiğinizi birbirne bağlayan kıkırdaksı yapılardır. Diz ekleminde 2 adet menisküs bulunur.
Menisküsler spor yaparken ya da günlük hayat akvitieleri sırasında oluşan ani bir basınçla ya da ani dönüş aktiviteleriyle zarar görebilir.
Menisküs yırtıklarının genellikle sporcu hastalığı olduğu sanılsa da spor yapmadan da menisküsünüzü zedeleybilirsiniz. Boston Çocuk Hastanesi’nin verilerine göre Amerika’da yılda 50.000 kişi aktif bir fiziksel hayata sahip olmasa da menisküslerini zedeliyor.
Menisküsünüzdeki hasarın ciddiyetine göre size ev istirahati ya da ameliyat önerilebilir. Menisküs yırtıklarını önlemek bacak kaslarınızı kuvvetlendirmeli, aynı zamanda spor aktiviteleri sırasında kendinizi korumak için belirli teknikler öğrenmelisiniz.
Menisküs Yırtığı Sebebi
Ani hareketler, zorlu dönüşler ve çömelme aktiviteleri menisküsünüze zarar verebilir.
Spor sırasında bu tür aktiviteler fazla olduğu için; atletler, futbolcular, basketbolcular ve tenisçiler özellikle risk altındadır.
Boston Çocuk Hastanesi’nin verilerine çocuklar için de bu risk gün gittikçe artıyor çünkü artık çocuklar daha erken yaşta spora başlıyor. Buradan sporun çocuklar için riskli olduğu sonucu çıkarılmamalı. Menisküsleri asıl tehdit eden şey yalnızca tek bir spor türüne ve rekabetçi sporlara odaklanılması.
Yaşlandıkça menisküs hasarı riski artar çünkü menisküsleriniz zayıflar. Çömelme ve dans sırasında menisküsleriniz zarar görebilir.
Eğer osteoartritiniz yani eklemlerinizde kireçlenme varsa eklemlerinizde sertlik oluşacağı için bu risk daha da artar.
Menisküs Belirtileri
Menisküsünüzde hasar oluştuğu sırada bir ses duyabilirsiniz. Diğer belirtiler ise şunlar:
- Ağrı
- Şişme
- Hareket sırasında zorluk
- Eklem hareket açıklığında azalma
- Dizde kilitlenme ya da boşalma hissi
- Dizde kayma hissi
Eğer bu belirtilerden birine sahipseniz bir hekime danışmanızda fayda var.
Menisküs Tanısı Nasıl Konur?
Fizik Muayene
Semptomları fark ettikten sonra hekiminiz hareket açıklığınızın tam olup olmadığını kontrol eder ve size McMurray testini uygular. Bu test sırasında bir ses duyarsanız test pozitiftir.
Görüntüleme Testleri
Menisküsün yırtılmasını onaylamak için görüntüleme testleri istenebilir. Bunlar şunları içerir:
X-Ray
Bu test menisküsünüzde yırtık olup olmadığını göstermez ancak ağrınıza sebep olabilecek başka bir sorun olup olmadığını belirleyebilir.
MR
MR görüntüleme yöntemiyle manyetizma kullanılarak kıkırdaklarınızın ve ligamentlerinizin resmi çekilerek herhangi bir yırtık olup olmadığına bakılır.
MR sayesinde tanı konulması kolaylaşsa da MR sonuçları ancak %77 doğruluktadır.
Ultrason
Ultrason dalgalarıyla menisküslerinizde yırtık ya da gevşeme olup olmadığı tespit edilir.
Artroskopi
Eğer yukarıdaki tekniklerden birisiyle tanı konulamadıysa ya da ameliyat olmanız gerekiyorsa size büyük ihtimalle artroskopi uygulanacak demektir.
Artroskopiyle dizinizde küçük bir kesik açılır ve ince bir ip ve kamerayla menisküsünüzde yırtık olup olmadığına bakılır. Bu işlemden sonra aynı gün eve gidebilirsiniz.
Menisküs Tedavi
Menisküs kendi kendine geçer mi?
Maalesef Menisküs yırtığı kendi kendine iyilişemez.
İlk olarak size RICE protokolü uygulanır. Bu protokol sırasıyla şöyle ilerler:
- Dinlenme: Dizinize ağırlık vermemek için koltuk değnekleri kullanır ve aktivite sıklığınızı azaltırsınız.
- Soğuk Uygulama: Dizinize birkaç saatte bir 10-12 dakika boyunca buz koyabilirsiniz.
- Kompresyon: Enflamasyonuzu azaltmak iççin dizinize bası yapacak şekilde bandajlarsınız.
- Havaya Kaldırma: Dizinizi yastıklarla yükseltebilirsiniz.
Bu uygulamaların tümünü tedavinizi uygulayan kimselerin gözetiminde yapılması gerekir, hekimize ya da terapistinize danışmadan bu uygulamaları tek başınıza yapmayın.
Hekimiz bu dönemde size ağrı kesici önerebilir.
Eğer ağrınız fazlaysa bu dönemde bacağınıza yük vermeyin.
Aynı zamanda bu dönemde fizyoterapiye gitmelisiniz.
Menisküs Ameliyat
Eğer fizik tedaviye yanıt vermezseniz ameliyat olmalısınız.
Ameliyat öncesinde hekiminizin size bazı önerileri olacak.
- Kol değneği kullanmalısınız.
- Ameliyat öncesi bazı kontrollere girmelisiniz.
- Ağrı kesici kullanmalısınız.
- Beslenme düzeninizi yeniden düzenlemelisiniz.
Bazı durumlar ameliyat olmanıza engel olabilir. Bu durumlar şöyle:
- Ateş
- Enfeksiyon
- Açık yara
- Soğuk algınlığı
Ameliyat sırasında dizinize küçük bir kesik açılır ve kameralı bir ekipmanla dizinizin içine girilir. Ardından hekiminiz yırtılmış olan menisküsü çıkarır. Ameliyat olduğunuz gün taburcu olursunuz. Dizinizin tamamen iyileşmesi minimum 6 hafta sürer.
Bu sırada fizyoterapiyle iyileşme süreniz kısalabilir. Ayrıca bu sırada kol değneği kullanmalısınız.
Menisküs Hasarından Korunma Yolları
Düzenli egzersiz ve spor sırasında korunma ekipmanları kullanmak sizi menisküs hasarından koruyabilir.
Egzersiz öncesinde ve sonrasında mutlaka ısınma ve soğuma egzersizleri yapmalı, doğru ayakkabı gibi ekipmanları kullanmalı ve bilinçli bir şekilde spor yapmalısınız, böylece menisküslerinizi koruyabilirsiniz.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Fizik Tedavi Nedir? Fizik Tedavinin Tanımı, Alanları ve Önemi
- Elektroterapi Nedir?
- Boyun Fıtığı Nedir? İşte boyun fıtığı belirtileri ve bilmeniz gerekenler
Fizyoterapist: Şeyma SÜRÜCÜ