Tam doğada her şeyi gördüğümüzü sandığımız anda, tabiat ana bir tuhaflık daha önümüze seriyor. Trovant taşı olarak bilinen jeolojik tezahürlerin harika dünyasına hoş geldiniz. Bu nadir bombeli, tomurcuklanan kayalar sadece Romanya’da Costesti adlı küçük bir kasabada bulunurlar.
Trovant taşları o kadar fantastik ki, yerel halk bu taşların; büyüdüklerini, yürüdüklerini ve hatta ürediklerini söylüyor. Bilim muhtemelen haklı olduklarını söylüyor.
Trovant Taşı Nedir?
Trovant taşı küresel ve hafif düzensiz şekilli kayalardır. Trovant taşlarının boyutu ve şekli büyük ölçüde farklılık gösterir.
Bazıları avucunuzun içine rahatça sığabilir, bazıları ise 4,5 metreye kadar yüksekliğe kadar uzanır. Romanya’da en az 20 bölgede görülen 100’lerce bilinen Trovant taşlarından bazıları ancak etraflarındaki kumlar temizlendikten sonra ortaya çıkarıldı.
Bu tuhaf kayalar, 18. yüzyıldan beri gözlemcileri şaşırttı ve birçok meraklı, bunların dinozor yumurtaları, bitki fosilleri ve hatta uzaylılarla alakalı olduğundan şüpheleniyor.
Bilim insanları, trovant taşlarının bir tür beton olduğuna inanıyorlardı. Kireçtaşı, kumtaşı veya şeyl kaya katmanları içine gömülü bir mineral madde höyüğü olduğu düşünülüyordu. (Şeyl, içerisinde %50-60 oranında kil boyu malzeme içeren tortul kayaçlar gibi bir kaya türüdür.)
Genellikle bir çakıl, yaprak, kabuk, kemik veya bitki fosilleri etrafında toplanan sudan çöken minerallerden oluşurlar.
Ancak 2008’de Oslo’daki Uluslararası Jeoloji Kongresi, taşlar ve oturdukları kumtaşı yatakları arasında mineral farkı olmadığı için trovant taşlarının yanlış bir şekilde beton olarak sınıflandırıldığını iddia etti.
Her ne iseler, bilim insanları, görünüşlerine ve kumların üzerindeki yerlerine dayanarak, bu tuhaf taşların insandan daha yaşlı olduğuna inanıyorlar. Orta Miyosen alt çağında yaklaşık 5,3 milyon yıl önce meydana gelen depremlerle şekillendiler.
Çevredeki kumlar da bölgenin eski bir deniz ortamı olduğunu düşündürüyor, bu da neden bazen içlerinde çift kabuklu ve karındanbacaklı fosillerinin bulunduğunu açıklayabilir. (Karından bacaklılar, hayvanlar alemine ait yumuşakçalar şubesinin en kalabalık sınıfını oluşturan canlılardır.)
Bu Kayalar Büyüyüp Çoğalabilir
Trovant taşları ile ilgili bir başka tuhaflık da büyüyüp çoğalabilmeleridir. Bu yetenek, bazı insanlara onların sadece kaya değil, canlı yaratıklar olabileceğini düşündürüyor. Bu çimento sızıntısı, şiddetli bir yağmurdan sonra meydana gelir.
Trovant taşları yağmurun minerallerini emdiğinde, mineraller taşta zaten mevcut olan kimyasallarla temasa geçerek kayaların çevresinin büyümesini sağlayan bir basınç reaksiyonuna neden oluyor. Bu, gözle görebileceğiniz bir şey değil. Araştırmacılar, trovant taşları için birikme oranının her 1000 yılda bir kabaca 1,5 ila 2 inç (4 ila 5 santimetre) olduğunu söylüyor.
Bu fenomen, bazılarının söyleyebileceği gibi, trovant taşlarının çoğalmalarına neden olan şeydir. Muhtemelen kayanın yalnızca bir tarafını etkileyen sudan yeni bir büyüme biblosu ortaya çıktığında ve yeterince büyüdüğünde, “ana” kayadan kopabilir ve bebek/yavru trovant oluşturabilir.
Bir yuvarlanan taş gibi
Bazı insanlar ayrıca, düz çöl manzarasında Ölüm Vadisi’nde olan yelken taşları gibi (kayan, yürüyen kayalar), trovant taşlarının “yürüyebildiklerine ve hareket edebildiklerine” inanıyorlar. Bir araştırmacı iddiaya göre iki hafta boyunca trovant taşlarını kayda aldı ve birinin yaklaşık onda biri (2,5 milimetre) hareket ettiğini iddia etti.
Pek çok akademisyen “trovant taşının hareketi” iddialarına şüpheyle yaklaşırken, toprağın ısınmasının veya soğumasının taşlar arasında harekete neden olabileceği ihtimalini de inkar etmiyorlar.
Trovant Taşını Nerede Görebilirim?
Trovant taşları yalnızca Romanya’nın Valcea İlçesinde, Costesti köyü yakınlarındaki kum ocağında, Gresarea Çayı boyunca veya komşu Otesani köyünde bulunur. Bu olağandışı jeolojik örnekleri korumak için, 2004 yılında Romanya’nın Valcea İlçesinde “Muzeul Trovantilor” veya Trovants Müzesi Doğa Koruma Alanı geliştirildi ve şu anda UNESCO tarafından korunuyor.
Gerçekten inanılmaz.