Fotosentez Antik Kökeni Özet: Az rastlanan bazı bakterilerin içindeki yapılar günümüzde bitkilerde fotosentezi gerçekleştiren yapılara benziyor, ki bu da fotosentezin varsayılandan daha önce ortaya çıktığı fikrini öne sürüyor.
Bulgular, bu konudaki şimdiye dek kabul görmüş düşüncelerin değişerek fotosentezin tekrar incelenmesi gerektiği anlamını taşıyor olabilir.
Fotosentez, organizmaların güneş enerjisinden faydalanarak kimyasal reaksiyonlar aracılığıyla şeker üretmesi yetisidir. Bitkiler, algler ve bazı bakteriler günümüzde fotosentezi aktifleştirmek için suyu oksijen ve hidrojene ayırıp atık oksijen oluşumunu sağlamakta ve bu vesileyle “oksijenik (oksijenli)” fotosentez yapmaktadır.
Bazı bakteriler bunun yerine fotosentez için gerekli enerjiyi sağlarken sudan farklı moleküller kullanılarak oksijen salınımı olmadan “anoksijenik (oksijensiz)”fotosentez yaparlar.
Bilim insanları oksijensiz fotosentezi her daim daha “ilkel” kabul etmiş ve oksijenli fotosentezin bu olaydan evrildiğini varsaymışlardır. Bu görüşe göre oksijensiz fotosentez bundan 3,5 milyar yıl önce ortaya çıkmış ve oksijenli fotosentez de bunu takiben 1 milyar yıl sonra evrilmiştir.
Buna karşın, Londra ImperialCollege araştırmacıları eski tip bakterilerin iç yapılarını analiz ederek oksijenli fotosentezin yaygın olarak düşünülenden 1 milyar yıl kadar önce mümkün olabileceğini ortaya koymuştur.
Bu konudaki yeni araştırma “Trends in PlantScience” dergisinde yayınlanmıştır.
Imperial College’deki Yaşam Bilimleri Departmanı’ndan çalışmanın başyazarı Dr. TanaiCardona, “Fotosentezin evrimiyle ilgili oluşturulan hikayenin büyük bir kısmının, ilkel bakteriyel fotosentez sistemlerinin yapısı ve işleyişi hakkında elde ettiğimizgerçek veriler tarafından desteklenmediğini görmeye başlıyoruz.” dedi.
Ekibin çalıştığı Heliobacteriummodesticaldum bakterisi, oksijensiz fotosentezin mümkün olduğu kaplıcaların, toprakların ve sulak alanların etrafında yaşamaktadır. Bu bakteri türü, günümüzde oksijenli fotosentez gerçekleştiren ana bakteriler olan siyanobakterilerin çok uzaktan akrabası konumundadır.
Bu bakteri türü siyanobakterilere o kadar uzaktır ki, bu iki bakterinin son ortak atası 1 milyar yıl önce varlık göstermiştir. Bu, siyanobakteri ve H. modesticaldumbakterilerinin paylaştığı genetik özelliklerin, her iki bakterinin de köken aldığıata bakteride de var olduğu anlamını taşımaktadır.
Dr. Cardona, hem H. modesticaldum hem de modern siyanobakterilerin kendi farklı tip fotosentezlerini gerçekleştirmekte kullandığı yapıları analiz ederek çarpıcı benzerliklere ulaştı.
Fotosentez Kökeni
Buna göre, her iki yapı da siyanobakteriler ve bitkilerin oksijenli fotosentezin ilk önemli basamağı olan suyun ayrılması esnasında kullandığı bir yapısal kısım bulunduruyor.
Genellikle, siyanobakterilerin evriminin oksijenli fotosentezin ilk ortaya çıkışını da beraberinde getirdiği varsayılsa da, H. modesticaldum’un benzer bir yapısal kısım bulundurması, oksijenli fotosentezin kökeninin muhtemelen fotosentezin kendisi kadar eskiye dayandığı anlamını taşımaktadır ve bu yüzden oksijenli fotosentez dünyada tarihsel olarak bilinenden daha önce ortaya çıkmış olabilir.
Dr. Cardona aynı zamanda bu durumun oksijenli fotosentezin bir milyar yıllık bir evrim sonucunda oksijensiz fotosentezden oluşmadığı, fakat her ne kadar ilk olmasa da daha önce evrilmiş bir genetik özellik olabileceği anlamını taşıyabileceğini öne sürüyor.
Dr. Cardonaşöyle söylüyor: “Bu bulgu fotosentezden ve oksijen üretiminden sorumlu biyolojik sistemlerin neden bugünkü hallerinde olduğunu detaylı şekilde açıklamaya yardımcı oluyor; ama bunun bir anlam ifade etmesi için fotosentezin evrimine olan bakışımızı değiştirmemiz gerekiyor.
Günümüzde kabul edilen geleneksel görüşe (oksijensiz fotosentezin ilk olarak evrildiği ve oksijenli fotosentez evrilmeden 1 milyar yıl ya da daha uzun bir süre boyunca oksijensiz fotosentezin, fotosentezin tek çeşidi olduğu) göre, oksijenli solunumda işlev gören bu yapılar,H. modesticaldumbakterisinde bulunmamalı.”.
Bu çalışma “LeverhulmeTrust” ve “Biyoteknoloji ve Biyolojik Bilimler Araştırma Konseyi” tarafından finanse edilmiştir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Bitkilerin Nasıl Nefes Aldıkları Ve İnsanların ‘Ciğerlerini’ Nasıl Şekillendirdiği Keşfedildi
Bakteri Nedir? Bakterilerin İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
Yapay Fotosentez İle CO2’yi Sıvı Yakıta Dönüştürmek İçin Altın Kullanılıyor
Yazar: Özgür Ülker
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2019/07/190725120556.htm