Gençlerin öğleden sonraya kadar uyuduğu, ancak yaşlı yetişkinlerin şafak vakti kalktığı yönünde yaygın bir klişe vardır. Bu klişede bir miktar doğruluk payı olduğu ve bunun aslında doğal yaşlanma sürecinin bir parçası olduğu ortaya çıktı.
Uzmanlar insanların gecede yedi saat veya daha fazla uyumasını ve her akşam aynı saatte uyumasını öneriyor. Bununla birlikte, kişi orta yaşa doğru ilerledikçe, insanların geceleri uyuduğu ortalama süre her 10 yılda bir 30 dakika azalır ve ayrıca daha erken yatıp daha erken uyanma eğilimi gösterirler. Bunun olmasının birçok nedeni var.
Sebepler Beyinde
Yaşlanma, erken uyuma ve uyanma düzeni temel olarak beyinle ilgilidir. Vücudumuzun pek çok kısmı gibi beynimiz de yaşlandıkça tepki vermiyor.
Arizona Üniversitesi Uyku ve Sirkadiyen Bilimler Merkezi Direktörü Dr. Sairam Parthasarathy, “Beyin yaşlandığı için içerisindeki bağlantılar muhtemelen algılayamıyor ve girdilere olması gerektiği gibi yanıt veremiyor” dedi.
Bu girdiler, gün ışığı, sosyal ipuçları, yemek zamanları ve fiziksel aktivite gibi gün içinde nerede olduğumuzu belirlememize yardımcı olan işaretçilerdir. Işıksız ve yiyeceksiz bir odada kilitli kalırsanız, bir nevi işkence olmasının yanı sıra, hangi gün ve saat olduğunu tespit etmek de oldukça zor olacaktır.
Gençlerin beyinleri bu ipuçlarını alıyor. Ancak yaşlı yetişkinlerde, doğal beyin dejenerasyonu nedeniyle bu ipuçları beyinde bağlantı kurmuyor. Bu aynı zamanda yaşlı insanların genç nesilden daha erken yorulmasının ve onların yatakta daha erken yatmalarını gerektirmesinin ve dolayısıyla da daha erken uyanmalarının bir nedenidir.
Sebepler Ayrıca Gözlerde
Gözler ayrıca dış sinyallerin alınmasında da önemli bir rol oynar ve tabii ki yaşla birlikte görme de değişir.
Michigan Üniversitesi’ndeki biliş ve yaşlanma laboratuvarının bir üyesi olan Profesör Cindy Lustig: “İlginç bir şekilde, nedenlerden biri, yaşla birlikte gelen görme değişikliklerinin, beynimizin aldığı, sirkadiyen saatimizin ‘ayarlanmasında’ ve açık tutulmasında önemli bir rol oynayan ışık uyarısı derecesinin yoğunluğunu azaltması gibi görünüyor. Dedi.
Bu aynı zamanda normalde yaşlı nesli etkileyen yaygın bir durum olan kataraktı olan kişileri de etkiler. Hastalık ilerledikçe göz merceğinde bulanık lekeler oluşur.
Parthasarathy, “Katarakt varsa, akşam ışığı gözlere o kadar fazla girmiyor, dolayısıyla beyne göre gün batımı gerçekte battığından daha erken oluyor” dedi.
Bu da vücuttaki melatonin seviyelerini etkiler. Melatonin aynı zamanda uyku hormonu olarak da bilinir ve normalde güneş battıktan sonra artmaya başlar. Kataraktın varlığı beyne güneşin gerçekte olduğundan daha erken battığını düşündürürse, melatonin düzeylerinin erken yükselmesine ve daha erken uyumak istemenize neden olabilir.
Genel olarak, daha erken yatmak ve daha erken uyanmak yaşlanmanın doğal bir parçasıdır; gençliğinizde kendinizi gece kuşu olarak tanımlasanız bile.
Çeviren: Barış ARICAN