Kara Ölüm ya da diğer adı ile Kara Veba aslında sadece bir başlangıçtı; bu korkunç erken dalgada milyonlarca insanın hayatı mahvoldu. Ayrıca tahminen Avrupa’nın yüzde 60’ı haritadan silindi. Ancak bu dalgaya sebep olan ölümcül bakteri asla tam anlamıyla kontrol altına alınamadı.
14. yüzyılın ortasındaki Kara Ölüm sona erdiğinde, vibonik veba bakterisi 500 yıl boyunca insan yaşamını tüketmekle bitmedi dahası İkinci veba salgını denilen salgınların da tekrarlanan destanı ile 19. yüzyıla kadar sürdü.
Peki bu bakterinin insanlara karşı ölümcül düşmanlığı tam olarak nereden geliyor?
Yeni bir çalışmada, uluslararası bir bilim ekibi 10 farklı ülkede ölen 34 kişinin dişlerindeki 34 vibonik veba bakterisi (yersiniapestis; veba etkeni) genomunu yeniden yapılandırdı. Ve 14. ila 17. yüzyılları kapsayan bir çeşit genetik rahatsızlığın aile ağacı kütüğündeki izini sürdü.
İngiltere, Fransa, Almanya ve başka yerlerde bulunan bu bakteri tarafından enfekte olmuş kişilerin kalıntılarını kapsayan soy ağacı, zamanla vibonik veba bakterisi soyunun genetik olarak farklı birçok cetvelde çeşitlendiğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, bu cetvellerin ortak bir başlangıç noktası olduğu da görülmektedir.
İlgili: Bakteri Nedir? Bakteriler, İnsan Sağlığını Nasıl Etkiler?
Max Planck İnsan Tarihi Bilim Enstitüsü’nden arkeo-genetik uzmanı Maria Spyrou,
“Bu bulgular, vibonik veba bakterisinin doğudan Avrupa’ya tek bir girişinin olduğunu gösteriyor” demiş.
Özellikle de bir türün, ondan sonra gelen tüm ikinci veba salgını türlerinin atası olduğu düşüncesine dayandığını belirtmiştir.
Bakteri Rusya Volga bölgesindeki Laishevo adlı bir kasabadan geldi
Araştırmacılar makalelerinde; LAI009 olarak bilinen bir örneğin delillerine dayanarak, bakterinin Rusya’dan geldiğini hatta spesifik olarak tarihi Volga bölgesindeki Laishevo adlı bir kasabadan geldiğini söylemişlerdir.
“Filogenetik olan bu yeniden yapılandırmamız bizlere, LAI009’un Laishevo’dan kendini izole ettiğini yani kendisini koruduğunu ve daha önce yayınlanmış 14. yüzyıl sonlarında Londra ve Bolgar Şehrinden kendilerini izole edenler gibi Kara Ölüm’ün atalarının da güney, orta, batı ve kuzey Avrupa’dan kendilerini izole ettiklerini bir başka deyişle kendilerini koruduklarını gösteriyor.
Yine bizler LAI009’u, bugüne kadar tanımlanmış ikinci salgının ilk dalgası sırasında Avrupa’ya giren soyunun en büyük atalarından biri olarak yorumluyoruz.”açıklamasında bulunmuştur.
Tabii ki, bu gibi yapılandırmalarda sonuçlar, mutlaka kazıp incelemeye aldığınız iskelet kalıntılarının kapsam sınırlandırması ile kalıyor.
Başka bir deyişle, araştırmacılar, bu ölümcül bakterinin en azından tarihin bu döneminde, henüz yeterince teste tabi tutulmamış, araştırılmamış başka yerlerde daha önceki farklı biçimlerde olabileceğini tamamen kabul ediyorlar.
Spyrou bu konuda, “Batı Avrasya’daki örneklenmemiş çeşitliliğin gelecekte gerçekleşecek olan keşifleriyle birlikte ek yorumların da ortaya çıkması mümkündür,” demektedir.
Zaten bu Rusya’dan gelen ata bakteri türü ikinci veba salgınının ilk aşamalarında tutunduktan sonra,
takip eden yüzyıllar boyunca çoklu değişken biçimlerde dallanarak çeşitlenmiştir. Ekip, bu çeşitlerin asla asıl soyundan gelmediğini ve takım soylarının da tükenmiş olduklarını öne sürdüğünü belirtmektedir.
Yeni bulgular, Kara Ölüm salgınının ataları hakkında gerçekten net bir bilgi vermese de,500 yıl süren veba olayının bilinen en eski genetik kökenlerini bize anlatmakta. Kara Ölüm’ün ortaçağının çok daha öncesinde var olan ve gölgesi günümüze kadar uzanan tarihi bir patojen(hastalığa neden olan organizma) hakkında bize bilgi vermektedirler.
Eğer ki gezegeni vibonik veba bakterisi (yersiniapestis) ile paylaşmamız gerekiyorsa, elbette bu konuda alabileceğimiz tüm istihbarat bilgilerine ihtiyacımız vardır. Araştırmacıların dediklerine göre, “Kaydedilen üç veba salgını arasından ikinci veba salgını en yüksek ölüm oranlarına neden olmuştur.
Bu aslında, şu anda hala anlaşılmayan nedenlerle hızlı bulaşıcı hastalık oluşumunun, uzun süreli yerel kalıcılığın ve nihayetinde tükenmenin klasik tarihsel bir örneğidir.”
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Bill Gates,Yaklaşan Bir Hastalığın 6 Ay İçinde 30 Milyon Kişiyi Öldürebileceğini Düşünüyor
- Gelecekte olabilecek 7 ölüm sebebi
- 10 Bulaşıcı Hastalığın 6′ sı Hayvanlardan Geliyor
- 80 milyon insanı öldürebilecek bir salgın tehdidi ile karşı karşıyayız
Editör / Yazar: Zeynep Erva ŞAHİN