Kısaca D vitamini eksikliği, sağlıklı kalmak için yeterli D vitamini almadığınızda ortaya çıkan bir durumdur. D vitaminine neden ihtiyacım var ve bunu nasıl karşılarım? D vitamini vücudunuzun kalsiyum ihtiyacını karşılamasına yardımcı olur.
Kalsiyum kemiğin ana yapı taşlarından biridir. D vitamini ayrıca sinir, kas ve bağışıklık sistemlerinde de önemli rol oynar.
D vitamini üç yoldan elde edilebilir: deri yoluyla, yiyeceklerden ve takviye ürünlerden. Vücudunuz güneş ışığına maruz kaldıktan sonra doğal olarak D vitamini oluşturur. Ancak çok fazla güneş ışığına maruz kalmak cildin yaşlanmasına ve cilt kanserine yol açabilir. Bu yüzden çoğu insan D vitaminini diğer kaynaklardan almaya çalışır.
D vitaminine ne kadar ihtiyacım var?
Günlük ihtiyacınız olan D vitamini miktarı yaşınıza bağlıdır. Tavsiye edilen miktarlar uluslararası ünite birimi(IU) cinsinden:
- Doğumdan 12. Aya kadar: 400 IU
- 1-13 yaş arası çocuklar için: 600 IU
- 14-18 yaş arası gençlerde: 600 IU
- 19-70 yaş arası yetişkinlerde: 600 IU
- 71 yaş ve üstü yetişkinlerde: 800 IU
- Hamile ve emziren kadınlarda: 600 IU
D vitamini eksikliği riski yüksek olan insanlar daha fazlasına ihtiyaç duyabilirler.
D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
• Soğuk algınlığı ve benzeri hastalıkalra sık sık yakalanma
• Sürekli yorgunluk ve halsizlik şikayetleri
• Sırt ve Kemik ve kas ağrıları
• Depresyon
• Yaraların iyileşme süresinin uzaması
• Saç Dökülmesi
D vitamini eksikliği Sebebi Nedir?
Farklı nedenlerden dolayı D vitamini eksikliği olabilir:
- Besinlerden yeterince D vitamini almıyor olabilirsiniz
- Yiyeceklerdeki D vitamini yeterince emilemiyor olabilir. – malabsorpsiyon (emilim bozukluğu) sorunu
- Güneş ışığına yeterince maruz kalmıyor olabilirsiniz.
- Karaciğeriniz veya böbrekleriniz, D vitaminini vücuttaki aktif formuna dönüştüremiyor olabilir.
- Vücudunuzun D vitamini dönüştürmesini engelleyen ilaçları kullanıyor olabilirsiniz.
Kimler D vitamini eksikliği riski altındadır?
Bazı insanlarda D vitamini eksikliği riski daha yüksektir:
- Anne sütüyle beslenen bebekler. Çünkü anne sütü zayıf bir D vitamini kaynağıdır. Emziriyorsanız çocuğunuza her gün 400 IU D vitamini takviyesi verin.
- Yaşlı yetişkinler. Çünkü cildiniz güneş ışığına maruz kaldığınızda D vitaminini genç yaşlardaki gibi verimli kullanamaz. Ayrıca böbrekleriniz vücudunuzun ihtiyacı olanD vitaminini aktif formuna yeterli miktarda dönüştüremez.
- Koyu tenliler. Bu kişiler güneşten D vitamini üretme konusunda beceriksizlerdir.
- Obezitesi olan insanlar. Çünkü vücut yağları bir miktar D vitaminini tutar ve kana karışmasını önler.
- Gastrik(mide) bypass ameliyatı geçiren kişiler
- Kemik erimesi bulunan insanlar
- Kronik böbrek veya karaciğer hastalığı olan insanlar.
- Hiperparatiroidizm olan insanlar (vücudun kalsiyum seviyesini kontrol eden birden fazla hormon olması)
- Sarkoidoz (İlk başta akciğerler ve lenfatik sistemi etkileyen; ancak vücuttaki tüm doku ve organları tutabilen sistemik bir hastalıktır. Sarkoidoz hastalığında, tutulan organlarda küçük, mikrobik olmayan iltihabik yığınlar oluşur.), tüberküloz, histoplazmoz (bir mantar hastalığı) veya diğer granülomatöz (bir çeşit akciğer hastalığı) hastalığı olan kişiler
- Kolestiramin (bir kolesterol ilacı), nöbet önleyici ilaçlar, glukokortikoidler(günlük ritimde veya stres durumunda salgılanan steroid hormonlardır), antifungal (mantar önleyici) ilaçlar ve HIV/AIDS ilaçları gibi D vitamini metabolizmasını etkileyen ilaçları alan insanlar.
D vitamini eksikliği riskiniz varsa, sağlık uzmanınızla konuşun. Vücudunuzdaki D vitamini miktarını ölçebilen bir kan testi yaptırın.
D vitamini eksikliği hangi sorunlara neden olur?
D vitamini eksikliği, kemik erimesi ve kırılmasını kolaylaştırır. Ciddi D vitamini eksikliğide diğer hastalıklara yol açabilir. Çocuklarda raşitizme neden olabilir. Raşitzm, kemiklerin yumuşamasına ve bükülmesine neden olan nadir görülen bir hastalıktır. Afrika kökenli Amerikalı bebekler ve çocukların raşitizme yakalanma riski daha yüksektir. Yetişkinlerde aşırı D vitamini eksikliği osteomalaziye yol açar. Osteomalazi zayıf kemiklere, kemik ağrısına ve kas zayıflığına neden olan bir hastalıktır.
Araştırmacılar; şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kanser ve multipl skleroz (çoklu doku sertleşmesi) gibi çeşitli genetik hastalıkların D vitamini eksikliği ile olan bağlantısı üzerinde çalışıyorlar. D vitamininin bu koşullardaki etkilerini anlayabilmeleri için daha fazla araştırma yapmak gerekir.
D vitamini nasıl alabilirim?
D vitamini içeren yiyecekler:
- Somon, ton balığı ve uskumru gibi yağlı balıklar
- Dana Karaciğeri
- Peynir
- Mantarlar
- Yumurta sarısı
- Süt
- Portakal suyu
- Kahvaltı gevrekleri
- Yoğurt gibi diğer süt ürünleri
- Soya İçecekleri
D vitamini birçok multivitamin içinde yer alır. Ayrıca hem D vitamini takviye ürünlerinde hem de bebekler için verilen haplarda ve içeceklerde bulunur. D vitamini eksikliğiniz varsa bunun için takviye olacak bir takım ilaçlar ve besinler tüketmelisiniz. Takviye ilaçları ne kadar süre ve ne sıklıkta kullanmanız gerektiğini doktorunuzla görüşün.
Çok fazla D vitamini zararlı olabilir mi?
Çok fazla D vitamini almak(D vitamini zehirlenmesi olarak bilinir) zararlı olabilir. Zehirlenme belirtileri; mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kabızlık, halsizlik ve kilo kaybı olarak görülür. Aşırı D vitamini böbreklere de zarar verebilir.
Çok fazla D vitamini de kanınızdaki kalsiyum seviyesini yükseltir. Kandaki yüksek kalsiyum seviyeleri(hiperkalsemi) oryantasyon bozukluğuna ve kalp ritmi sorunlarına neden olabilir. D vitamini zehirlenmesi vakaları çoğu zaman D vitamini takviyelerinin aşırı kullanılmasıyla ortaya çıkar.
Ancak güneşe çok fazla maruz kalmak D vitamini zehirlenmesine neden olmaz. Çünkü vücut ürettiği bu vitamin miktarını sınırlar.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Bipolar Bozukluk nedir? Bipolar Bozukluk Belirtileri Tanı ve Tedavisi
- Huzursuz Bacak Sendromu Nedir? Huzursuz Bacaklar Uykusuz Geceler
- Şeker hastalığı belirtisi ve Şeker Hastalığı Türleri Hakkında Genel Bilgiler
Çeviri: Muhammed Ragıb ÇALIK