Can SONKAYA
Sonunda gezegenlerin küçük toz kümelerinden nasıl büyüdüğünü, nasıl oluştuğunu biliyoruz. İşte Kısaca Gezegenler nasıl oluşur. Gezegenlerin oluşumunda elektriğin düşündüğümüzden daha fazla etkisi olabilir. Minik parçacıkların nasıl küçük gezegenleri oluşturduğundan emin değildik. Fakat yüksek bir kuleden cam boncukların düşürülmesiyle statik elektriğin bu olaya yardım edebileceği belirlenmiştir.
Bir yıldızın yörüngesinde mikrometre boyutundaki toz zerreciklerinin birbiriyle çarpışıp yapışması ve bu olayın tekrarlanması sonucu büyümesiyle gezegenlerin oluşumu başlar.
Giderek büyüyen ve kabarık hale gelen küçük tanecikler artık yapışmak yerine bilardo topları gibi birbirlerinden sekerler. Bu durum milimetre boyutlarına gelindiğinde gerçekleşir ve sekme bariyeri olarak adlandırılır.
İlgili: Güneş sistemimizdeki gezegenler ve gezegenler sıralaması
Gezegen Oluşumu
Bir gezegenin oluşabilmesi için; milimetre boyutundaki toz bulutunun sekme bariyerini aşması ve büyümesi gerekmektedir. Geçmişte, toz parçacıklarının çarpışıp sürtünerek statik elektrik yardımıyla yapışıp büyüyebileceği öne sürülmüştü.
Almanya’daki Duisburg-Essen Üniversitesi ‘nden Tobias Steinpilz ve meslektaşları uzaydaki mikro yer çekimi ve vakum koşulları sağlayabilmek için; Bremen’de bulunan, içi boş ve yaklaşık 120 metre yüksekliğinde bir kuleyi kullandılar.
Mancınık yardımıyla kulenin tepesine doğru 0.4 milimetre boyutunda cam parçacıklar içeren bir küre fırlattılar. Küre içindeki yüksek hızlı bir kamera ile düşüşü izlediler. Cam parçacıkların statik elektrik yüklenip birkaç santimetre boyutlarında birbirine yapıştıklarını gözlemlediler.
Steinpilz “Deneylerimizde ve simülasyonlarımızdaki gözlemlerimize göre; parçacıklar statik elektrikle yüklenip santimetre boyutuna geldiklerinde sekme bariyerinin neden olduğu boşluğu kapatabiliriz.” diyor. Sonrasında yerçekimi etkisiyle kümelenip gezegen haline gelebilirler.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Gezegenler Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 8 İlginç Bilgi
Güneş Sistemi’ndeki Gezegenlerde Ne Kadar Süre Hayatta Kalabilirsiniz?
Gökbilim teorilerine meydan okuyan keşif: Jüpiter benzeri dev bir gezegen
Hayat, Dünya oluşumunu tamamlamadan önce mi oluşmaya başladı?
Çeviri: Can SONKAYA
Kaynak: https://www.newscientist.com/article/2226444-we-finally-know-how-whole-planets-grow-from-tiny-clumps-of-dust/
2 Comments