Sedef hastalığı, insanların simli pullarla kaplı, kalın iltihaplı cilt lekeleri geliştirmelerine neden olan bir hastalıktır. Bu bir otoimmün hastalıktır, yani; bağışıklık sistemi aşırı aktif hale gelir ve vücuttaki sağlıklı hücrelere yanlışlıkla saldırır.
Ulusal Sedef Vakfı’ na göre; Sedef hastalığı ile aşırı aktif bir bağışıklık sistemi, çok hızlı büyüyen cilt hücrelerine yol açar: Yeni cilt hücreleri, haftalar yerine günler içinde oluşur, bu da yeni cilt hücrelerinin cildin yüzeyinde hızlı bir şekilde birikmesine neden olur; karakteristik kalın yamalar ve sedef hastalıkları oluşturur.
Boston’ daki Tufts Tıp Merkezi’ nden bir dermatolog olan Dr. David Rosmarin “Açık ten rengine sahip insanlarda sedef hastalığı, üzerinde beyazımsı tonu bulunan somon pembesi gibi görünüyor.
Etkilenen en yaygın bölgeler; dirsekler, dizler, kafa derisi, alt sırt ve arka kısımdır ayrıca cinsel organları da etkilenebilir” dedi.
Amerikan Dermatoloji Akademisi’ ne göre, koyu tenli insanlarda, bu cilt lekeleri gri tonda, daha mor veya morumsu görünüyor.
ABD’ de yaklaşık 7.5 milyon insanın sedef hastalğı var. Amerikan Dermatoloji Akademisi’ ne göre en yaygın görülen tür, insanların yaklaşık % 80′ inini etkileyen plak sedef hastalığıdır.
Plak sedef hastalığı, yetişkinleri ve çocukları etkileyen beş sedef hastalığından biridir.
Diğer dört tip: Guttat, püstüler, ters ve eritrodermiktir.) Aynı anda birden fazla psoriasis (sedef hastalığı) türü olması mümkündür.
Sedef hastalığı neye benziyor?
Dr. David Rosmarin “Kaşıntı, sedef hastalığı olan kişilerde en sık görülen şikayettir. İnsanlar, özellikle sedef hastalığının kafa derisini, ellerin avuç içi kısımlarını veya ayak tabanlarını etkilediğinde, kaşıntılı hissedildiğini” söyledi.
Mayo Clinic’ e göre, plak sedef hastalığının en sık görülen fiziksel belirtileri:
- Kabarık cilt ve pembe denilen kırmızımsı lekeler.
- Yamalar; ölçek adı verilen gümüş rengi beyaz bir kaplama ile kaplanması.
- Kaşıntı hissedilen, yanabilen veya ağrılı olabilen cilt.
- Çatlayabilen ve kanayan yamalar .
- Tırnakların karıncalanmış, çatlamış, kalınlaşmış veya ufalanmış gibi görünmesi bu da aynı zamanda tırnak mantarı ile karıştırılabilir.
Rosmarin: Cilt hastalığının ayrıca; sedef hastalarında görülen yüksek depresyon, anksiyete ve madde bağımlılığı oranlarını da kanıtladığı gibi; psikolojik bir ücret alabileceğini, söyledi. Sedef hastalığı ciltte herhangi bir yerde ortaya çıkabilir ve yamalar ayrı ayrı görülebilir yahut daha geniş bir alanı kapsayacak şekilde birleşebilir.
Yamalar görünür yerlerde olduğunda; sedef olan kişiler kendilerini bilinçli hissedebilir veya sosyal olarak geri çekilebilirler. Rosmarin, “Psoriasis hastalarımın bazıları yaz aylarında şort veya kısa kollu gömleklerle dışarı çıkmayacak” dedi.
Benzer şekilde, Rosmarin’ in kafa derisi sedef hastalığı olan hastalarının bir kısmı da; siyah gömlek giymeyi reddetmektedir, çünkü; saç dökülme ölçeklerindeki görünen kepeklerden endişe duymaktadırlar.
Nedenleri, risk faktörleri ve tetikleyiciler
Rosmarin: Sedef hastalığına neyin neden olduğu belli değil, ancak genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra çok aktif olan bir bağışıklık sisteminin sorumlu olabileceğini, söyledi.
Ailesinde psoriasis öyküsü olan ve strep veya cilt enfeksiyonları gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonları olan kişilerin sedef geliştirme ihtimalinin, daha yüksek olduğunu söyledi. Ancak sedef hastalığı bulaşıcı değildir bu nedenle; bir insanın sahip olduğu cilt lekelerine dokunarak başka bir insan bundan etkilenemez.
Rosmarin, bir başka teori de; sedef hastalığının ciltteki yanıklar, hayvan ısırıkları veya dövmeler gibi travmatik bir yaralanma ile tetiklenebileceğini söylüyor.
Ulusal Psoriasis Vakfı’ na göre; aşağıdaki faktörler psoriasisin (sedef hastalığının) alevlenmesini tetikleyerek durumu birkaç hafta veya ay boyunca daha da kötüleştirir.
- Strep boğazı veya cilt enfeksiyonu gibi enfeksiyonlar.
- Psoriazis; çocuklarda kulak ağrısı, bademcik iltihabı, bronşit veya solunum yolu enfeksiyonundan iki ila altı hafta sonra alev alabilir.
- Kesik, sıyrık veya kötü güneş yanığı gibi cilt yaralanması.
- Stres; sedef hastalığının ilk kez alevlenmesine neden olabilir veya zaten sahip olanlarda cilt hastalığını kötüleştirebilir.
- Beta bloker, lityum ve antimalarial ilaçlar gibi bazı ilaçların kullanımı.
Teşhis ve tedavi
Bir dermatolog; bir kişinin cildini, tırnaklarını ve kafa derisini sedef hastalığı belirtileri açısından inceler ve aile üyelerinin hastalığa sahip olup olmadığını sorar.
Eğer sedef hastalığından şüpheleniliyorsa, küçük bir etkilenen deri örneği (biyopsi) mikroskop altında çıkarılabilir ve görüntülenebilir: Örneğin; sedef hastalğı olan cilt, egzamalı deri ile karşılaştırıldığında daha kalın ve iltihaplı görünür.
Sedef hastalğı her yaşta gelişebilir.
Rosmarin; insanlara genellikle 20 yaşlarında teşhis verildiğini ancak daha sonra; 50-60 yaşları arasında daha küçük bir tepe süresi olduğunu, söyledi. Rosmarin ; dermatologlar, tedavi yöntemlerindeki mevcut ilerlemeyle, sedef hastalğı olan hastaların büyük çoğunluğunu, on yıl öncesine kıyasla çok daha fazla iyileştirebilirler.
Sedef hastalığı olan kişilere sunulan dört tedavi kategorisi vardır:
Topikal kremler ve merhemler; fototerapi (ultraviyole ışığına maruz kalma); oral ilaçlar; Rosmarin, enjeksiyon yoluyla (atış yoluyla) veya intravenöz yoldan verilen ilaçlar olan biyolojik maddeler. Sedef olan bir kişinin aldığı tedavi; vakasının şiddetine ve genel sağlık durumuna, bağlıdır.
Artrit ve diğer sağlık etkileri
Sedef hastalığı bir cilt hastalığı olmasına rağmen, bir kişinin sağlığını çeşitli şekillerde etkileyebilir. Örneğin, bu hastalığı yaşayan bazı kişilerde artritin enflamatuar bir formu olan psoriatik artrit gelişme riski daha yüksektir.
Rosmarin; sedef olan kişilerin yaklaşık üçte birinde, eklem ağrısı ve sertliğe neden olan bu tür artrit yakaladığını, söyledi. Tedavi olmadan, psoriatik artrit, etkilenen eklemlerde, yapısal hasara neden olabilir, dedi.
Rosmarin, orta ila şiddetli psoriazis formuna sahip kişilerde, kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler hastalık riskinin daha yüksek olduğunu belirtti. Bunun nedeni sedef hastalığının; ciltte ve eklemlerde etkili olabilecek vücutta uzun süreli iltihaplanmayı tetiklediğini, ayrıca kalp ve kan damarlarını da etkileyebildiğidir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Şeker hastalığı belirtisi ve Şeker Hastalığı Türleri Hakkında Genel Bilgiler
- Zona, (Gece Yanığı) Hastalığının Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
- SMA Hastalığı Nedir? SMA Hastalığı Belirtileri, Tipleri ve Nasıl Oluşur?
- Parkinson Hastalığı Nedir? Riskleri, Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Bilgiler
Editör / Yazar: Neslihan ÇAKMAK