Biz yaşlandıkça, dış görünüşümüzde; özellikle saçlarımız grileşir ve tenimiz gittikçe buruşur. Ama merak ettiğim, hücrelerimizde ne gibi değişimlerin gerçekleştiği.
Bilim insanları yaşlanma sürecinin anahtar özelliklerini veya niteliklerini tanımlamaya başladı. Tedavilerin asıl amacı yaşlanmaya neden olan nitelikleri potansiyel olarak yavaşlatmak ve önlemek, hastalıkların tespitini kolaylaştırmak veya hastalıkları geciktirmek, kanser gibi, şeker hastalığı, kalp hastalıkları gibi hastalıkları engellemektir.
O zaman yaşlandıkça vücudumuzda gerçekleşen değişimlere bakalım:
- Mutasyonlardan dolayı DNA kararsız hale gelir.
- Hücreler, diğer hücrelerle haberleşme yolu bulmakta zorlanırlar
- Kromozomlarda bulunan ipuçları, telomerler olarak bilinen, çözülmeye başlar.
- Yaşlandıkça yıpranmış “yaşlı” hücreler birikerek bedene zarar vermeye başlar.
- Küçük hücresel piller, mitokondri, kusurlu hale gelir.
- Dokunun onarımına yardımcı olan kök hücreler tükenir.
- Epigenetikte meydana gelen değişiklikler
Bunlar DNA dizilimini engellemeyen değişikliklerdir, fakat gen işleyişini etkiler.
- Hücreler temel proteinleri üretme ve koruma konusunda daha az yetenekli hale gelir.
- Besin algılama kusurlu hale gelir.
Peki yaşlanma karşıtı ilaçlar var mıdır?
Kuersetin
Quercetin, acı tadı olan bir bitki olan FLAVONOLU’dur. Diyet takviyesinde kullanılır, içeceklerde ve yiyeceklerde “senolitik” olarak bilinir. Çünkü bu madde yaşlandıkça fonksiyonlarını yitiren hücrelerin imhasına yardımcı olur. Senolitik ilaçların hayatı uzattığı gözlemlenmiştir.
Rapamisin
Rapamisin bir immonusuppressant ilaçtır. Bu ilaç, yaşlandıkça yitirilen çeşitli niteliklerin (yukarıda tarif edilen), bozulmuş besinlerin işlevsiz mitokondriler ve işlevinden sapmış kök hücreleri dahil algılanmaktadır.
Bu çalışmanın tek anahtarı, 3 aylık rapamisin kullanılarak yapılan tedavide ömürlerinin ortalı yaşlarında %60 daha sağlıklı yaşadıkları gözlemlenmektedir.
Metformin
Metformin, iki şeker hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Özellikle yaşlanmaya karşı uyarıcı bir ilaçtır. Çünkü yaşlanmanın bilinen dokuz özelliğini hedef alır.
Şuanda ABD’de yapılan değerlendirmelere göre eğer bu ilaç yaşlanmayı yavaşlatabiliyorsa ve yaşlılığa bağlı hastalıkları erteliyorsa, bu METFORMİN İLE YAŞLILIK HEDEFLEME (TAME) olarak bilinen klinik denemeler için dönüm noktası olacaktır. Bu klinik çığır açan bir araştırma yürütüyor ve ilacın yaşlanmayı yavaşlatıp yaşla ilgili hastalıkları geciktirip geciktiremeyeceğini değerlendiriyor.
Çeviri-Rukiye Esen SERCANOĞLU