Amerikalı uzman psikolog Sascha Schwarz ve arkadaşlarının haziran ayında Evolutionary Psychological Science’da yayınladığı makaleye göre, erkeklerin ve kadınların partner seçimindeki tercihleri birbirlerinden oldukça farklı.
Erkekler kadınlarda dış görünüş, ev işlerini yapma becerisi, çocuk sahibi olma arzusu gibi nitelikleri ararken; kadınlar erkeklerde cömertlik, el becerisi (zanaat), dominantlık, hırs, zeka, eğitim,ekonomik statü, sosyal beceri, güvenilirlik, nezaket ve mizah anlayışı gibi niteliklere daha fazla önem veriyor.
Peki neden kadınlar erkeklere göre daha seçiçi davranıyor?
Evrimsel açıdan baktığımızda, kadınlar potansiyel yavruları için daha fazla yatırım yaptıklarından onları koruyabilecek, onlara ve çocuklarına bakım sağlayabilecek, uzun vadeli güvenilir ve romantik partner seçmeye daha eğilimli. Buna karşın erkekler ise gelecekteki çocukları için çok daha az yatırım yapıyor. Çok sayıda kısa vadeli ilişki yaşayarak ne kadar çok çocuk sahibi olurlarsa o kadar çok “başarılı” sonuçlar elde ediyor.
Birçoğumuz buraya kadar yazdıklarıma yabancı olmasak da, yakın zamanda yapılan araştırmalar artık durumun pek de yukarıda bahsettiğim gibi olmadığını gösteriyor. Günümüzde her iki taraf bu c¡nsiyet farklılıklarının önemini sorgulamaya, bir çoğunu abartı veya gereksiz olarak görmeye ve c¡nsiyetle ilgili olmayan farklılıklara daha çok önem vermeye başladığını belirtiyor.
Ne de olsa tüm kadınlar c¡nselliği yalnızca samimi, romantik ve uzun vadeli bir ilişki bağlamında arzulamaz; bazıları gelecek vaadetmeyen etmeyen gündelik s∈ksi tercih eder.Aslında, stratejik çoğulculuk çiftIeşme modeline göre çiftIeşme stratejileri çok daha dinamiktir ve koşullara göre değişmeye eğilimlidir.
Bu tür koşullar, bir bireyin gerçekleştirmek istediği eylemler karşısında verdiği ödünlerin dengesini etkiler. Örneğin, belirli bir ortamda hastalıklar yaygınsa kadınlar, güvenilirlik veya olgunluktan ziyade partnerlerinin fiziksel çekiciliğine (iyi genlere sahip ve sağlıklı olmanın göstergesi olarak) daha fazla değer verebilir.
Kadınların her zaman uzun vadeli ilişkiler kurmadığı gibi, erkekler de her zaman kısa vadeli ilişkiler peşinde koşmazlar. Kadınlar, maddi güce hemen ulaşmak, potansiyel bir uzun vadeli eşleri değerlendirmek için zaman kazanmak ve eş değiştirme fırsatına sahip olmak gibi çeşitli nedenlerle kısa vadeli ilişkiler kurabilirler. Erkekler de baba olma isteği ile ilgili belirsizliğini azaltmak veya yavruların hayatta kalma olasılığını artırmak için bir strateji olarak uzun vadeli ilişkiler kurabilir.
C¡nsiyetler Arası Farklılıklar mı, C¡nsiyet İçi Farklılıklar mı?
Schwarz ve meslektaşları yaptıkları araştırmalarda çiftIeşmedeki c¡nsiyetler arası farklılıkların (erkek ve kadınlar) veya c¡nsiyet içi farklılıkların (hemcinsler) daha önemli olup olmadığını araştırdılar ve bunun için iki çalışma yaptılar.
Çalışmanın ilk örneklemi, Almanya’dan 18-65 yaşlarında 21.245 bekar katılımcıdan (yaş ortalaması 41) oluşuyor. İkinci örneklemi ise 18-53 yaşlarında 283 kişiden (yaş ortalaması 26) oluşmuştur. Katılımcıların yarısı romantik bir ilişki içindeyken, diğer yarısının ilişkisi yoktu veya gelecek vadetmeyen bir ilişki içerisindeydi.
Daha sonra katılımcılar kısa ve uzun vadeli ilişkiler için potansiyel eş özelliklerini derecelendirdiler ve bu ilişki yönelimi ile ilgili soruları yanıtladılar. Örneğin, olabildiğince çok kişiyle s∈ks yapma arzusu kısa vadeli bir ilişki yönelimini gösterirken güven duygusunu hissetme arzusu uzun vadeli bir ilişki yönelimini gösteriyordu.
İlk çalışmada, partner seçimi için 12 öge: kibar, dominant, nazik, entelektüel, zengin, fiziksel olarak çekici, kültürlü, iyi bir mizah anlayışına sahip, sosyal, evine bağlı, güvenilir ve yaratıcı; İkinci çalışmada ise beş öge sıralandı: çekicilik, saldırganlık, aile sadakati, nezaket ve maddiyat.
Verilerin analizi, hem c¡nsiyet hem de ilişki yöneliminin eş seçim tercihlerini öngörebileceğini gösterdi. Örneğin, ilk çalışmada katılımcıların c¡nsiyeti uzun vadeli bir ilişkide zenginlik ve cömertlik gibi eş özelliklerinin neredeyse yarısı için önemli bir belirleyiciydi. Bu sonuç, kadınların maddi güce değer verme olasılığının erkeklerden çok daha yüksek olduğunu gösteren önceki araştırma sonuçları ile örtüşmektedir.
Peki kısa süreli ilişkiler için ne önemliydi?
İlişkilerde zaman faktörünün etkisini inceleyen ikinci çalışma, katılımcıların c¡nsiyetinin ve kısa vadeli ilişki yöneliminin eş seçiminde çok daha fazla varyans öngörüsü olduğunu gösterdi.
Bununla birlikte, zaman faktöründen bağımsız olarak bir partnerde aile ile ilgili özelliklerin seçilmesinin en güçlü yordayıcısı (örneğin, kibar, yaratıcı, evine bağlı) uzun vadeli ilişki tercihiydi. Kısa vadeli ilişkiler için ise fiziksel çekicilik çok daha fazla ön plandaydı.
Erkekler ve Kadınlar Ne İstiyor?
Erkekler ve kadınlar potansiyel bir eşten ne ister? Yukarıdaki verileri nasıl anlamlandırıyoruz? Veriler kafa karıştırıcı gibi görünse de cevabın siyah-beyaz olmadığı açık: Partner seçimi sadece kişinin c¡nsiyetine değil partnerinin c¡nsiyetine de bağlı. Bir erkeğin veya kadının eş arayıp aramadığını bilmek, erkeklerin veya kadınların isteklerindeki farklılıklara rağmen bilgilendirici olabilir.
Özetle, her erkek fiziksel olarak çekici bulduğu biriyle kısa vadeli; her kadın ekonomik statüsü yüksek olan bir partnerle uzun vadeli bir ilişki arayışında değil. Sadece çoğunlukta değiller.
Kaynakça
- Schwarz, S., Klümper, L., & Hassebrauck, M. (2020). Are sex differences in mating preferences really “overrated”? The effects of sex and relationship orientation on long-term and short-term mate preferences. Evolutionary Psychological Science, 6, 174-187.
- Hallam, L., De Backer, C. J. S., Fisher, M. L., & Walrave, M. (2018). Are sex differences in mating strategies overrated? Sociosexual orientation as a dominant predictor in online dating strategies. Evolutionary Psychological Science, 4, 456–465.
- Gangestad, S. W., & Simpson, J. A. (2000). The evolution of human mating: Trade-offs and strategic pluralism. Behavioral and Brain Sciences, 23(4), 573-587.
Deniz Göndelen