Neslihan ÇAKMAK
Geçen yaz eşzamanlı ısı dalgaları, Kuzey Yarımküre ‘deki karaparçalarına çarparak yüzlerce insanı ölüme sürükledi. Binlerce kişiyi hastanelere akın ettirdi. Yıkıcı ve ölümcül orman yangınlarının aşırı yoğunlaşmasına sebep oldu. Dünya ‘nın Geleceği dergisi, yayınladığı bir araştırmada, bu sıcak hava dalgası salgınını “insan kaynaklı iklim değişikliği olmadan gerçekleşmeyeceği” şeklinde belirtti. Endişe verici kısmı ise? Rekor kıran sıcak hava dalgalarının, bu yaz yeniden başlayacağına dair işaretlerinin olması, belki de bu kırıcı sıcak dalgalar daha ileri boyuta gelebilecek. Geçtiğimiz birkaç gün içinde anormal şekilde varolan ısı, Kuzey Yarımküre ‘nin birkaç bölgesini, ana nüfus merkezlerinide dahil olmak üzere etkiledi. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de, Haziran ayında Pazartesi günü kaydedilen en yüksek sıcaklık değeri 118.4 derece (48 Santigrat)’ ye ulaştı. Hindistan’ın bazı bölgelerinde ise son günlerde, ülkenin tüm zamanların en yüksek seviyesi olan civa tutulması 122 derece’ yi (50 Santigrat) gördü.
Yarım kürenin diğer tarafında San Francisco’ da sıcaklık, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yaklaşık, en yüksek değer olan 100 derece (37.8 Santigrat)’ e yükseldi. Isı alışılmadık derecede kuzeye, hatta İskandinavya’nın kuzeyine kadar yayıldı. Helsinki Üniversitesi ‘ndeki bir meteorolog olan Mika Rantanen, tweet’ inde: “Finlandiya’ nın iklim tarihinde, yaz ayının en erken zamanlarında bile; boyle bir durumun hiç olmadığını” açıkladı. Japonya mayıs ayı sonundaki sıcak hava dalgasına ilişkin; ülkenin ay içinde kaydedilen en yüksek sıcaklığını içeren (103.1 derece; 39.5 santigrat) rekor puanlar olduğunu belirtti. Baskıcı ısı koşulları sonucu; beş ölüm ve yaklaşık 600 kişinin hastaneye yatış yapması, büyük bir sorun haline gelindiğini gözler önüne serdi.
Bazı bilim insanları, bireysel sıcaklık etkilerini iklim değişikliğine atfetmekte tereddüt etmelerine rağmen, Los Angeles’taki Kaliforniya Üniversitesi’nden bir iklim bilimcisi olan Daniel Swain araştırmasına göre bir tweet’ inde “Çoğunluğun (belki de büyük bir çoğunluğun) olduğu noktaya ulaştığımızı, dünya çapında benzeri görülmemiş aşırı sıcak hava olaylarının insanlar tarafından artık tespit edilebilir bir etkisi olduğunu ” söyledi. Dünyanın Geleceği dergisi, geçen yaz olağanüstü sıcakların, Mayıs ve Temmuz ayları arasında Kuzey Yarımküre ‘nin nüfuslu ve tarımsal alanlarının yüzde 22’ sini etkilediğini, açıkladı.
ABD, mayıs’ta en yüksek sıcaklığa tanık oldu, Kaliforniya en sıcak Temmuz’ u gördü. Birçok Avrupa şehri şimdiye kadar olmayan en yüksek sıcaklıklara maruz kaldı. Asya, Orta Doğu ve Afrika’ daki şehirler, yeni ısı kilometre taşları oluşturdu. İsviçre ve Birleşik Krallık’ taki araştırmacılar tarafından yapılan modelleme analizi çalışmaları sonucunda; “tarihsel simülasyonlarda daha önceden meydana gelmeyen” ve “2010′ a kadar benzeri görülmemiş” sıcak hava olaylarının meydana geldiğini tespitetti. Bu çalışma; geçen yaz sıcak dalgalardan etkilenen her alanın, bu yaz 1.8 ısınma (1 Santigrat) sıcaklık için yüzde 16 artabileceğini öngördü. Ayrıca; “Sıcak hava dalgalarını, ekosistemlerde ve toplumlarda önümüzdeki on yıl boyunca, oldukça tehlikeli seviyelere ulaştırabileceğini açıkladı.
Dünya şu ana kadar 1880′ den bu yana yaklaşık 1,9 derece (1,05 Santigrat) ısındı. Paris’in iklim değişikliği konusundaki anlaşmasının hedefi, küresel sıcaklığın 3,6 dereceye (2 Santigrat) veya altına inmesini sağlamak. Dünya’nın Geleceği dergisi çalışmasında, “Fosil yakıt emisyonlarında yüksek oranda azalmanın, eşi görülmemiş bir biçimde, küresel çapta ısı dalgası etkilerinin risklerini azaltmadaki hayati önemi çok büyüktür” dedi.
Editör / Yazar: Neslihan ÇAKMAK
Kaynak: https://www.sciencealert.com/last-year-s-deadly-heatwaves-expected-to-return-as-climate-emergency-intensifies
