NSF’nin NOIRLab programı olan Uluslararası İkizler Gözlemevi’nin ve diğer yere konumlandırılmış teleskoplardan toplanan veriler yardımıyla gökbilimciler 2018’de keşfedilen ve “Farfarout” lakaplı zayıf bir nesnenin aslında Güneş sistemimizde bulunan en uzak nesne olduğunu doğruladı.
Farfarout ilk olarak Ocak 2018’de Hawaii’deki Maunakea’da bulunan Subaru Teleskopu tarafından tespit edildi. Gökbilimciler sadece çok uzakta olduğunu söyledi. Tam olarak ne kadar uzakta olduğundan emin değiller. Uzaklığını belirlemek için daha fazla gözlem yapmaları gerekiyordu.
Carnegie Enstitüsü’nden Scott Sheppard,” İlk etapta, sadece 24 saatlik Subaru keşif gözlemlerine sahip olduğumuz için nesnenin yörüngesini bilmiyorduk, nesnenin Güneş etrafında yörüngesini elde etmek için yıllarca gözlem yapmak gerekti. “ dedi. “Keşif sırasında bildiğimiz tek şey, nesnenin çok uzak olduğuydu.”
Sheppard ve meslektaşları, Hawai Üniversitesi’nden David Tholen ve Kuzey Arizona Üniversitesi’nden Çad Trujillo, birkaç yıl boyunca İkizler Kuzey teleskopu (Hawaii’deki Maunakea’da) ve Carnegie Enstitüsü’nün Şili’deki Magellan Teleskopları ile nesneyi takip ederek yörüngesini belirlemek için çalıştılar. Farfarout’un Güneş’ten 132 astronomik birim (au) uzakta olduğunu doğruladılar. Yani Farfarout’un Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının 132 katı kadar uzakta bulunduğunu doğruladılar.
Farfarout, aynı ekip tarafından daha önce keşfedildi. Ve “Farout” adı verilen Güneş Sistemi mesafe rekoru bulunan nesneden daha uzaktadır. 2018 VG18 diye geçici olarak isimlendirilen Farout, Güneş’ten 124 au uzaklıkta bulunmaktadır.
Ayrıca, Farfarout’un yörüngesi oldukça uzundur.
En uzak noktası Güneş’ten 175 au. Ve en yakın noktası Neptün’ün yörüngesinin içinde olan yaklaşık 27 au’dur. Yörüngesi Neptün’ünkiyle kesiştiği için Farfarout, dış Güneş Sistemi tarihi hakkında bilgi verir. Trujillo, “Farfarout, muhtemelen uzak geçmişte Neptün’e çok yaklaşarak dış Güneş Sistemine girdi. Yörüngeleri hala kesiştiği için muhtemelen gelecekte Neptün ile tekrar etkileşime girecek.” dedi.
Farfarout çok zayıf, çok sönük bir nesnedir. Güneş’ten uzaklığına dayanarak, yaklaşık 400 kilometre (250 mil) genişlikte olduğunu tahmin ediyor. Ve onu IAU tarafından bir cüce gezegen olarak tanımlanma olasılığının en alt sırasına yerleştiriyor.
IAU’nun Massachusetts’teki Küçük Gezegen Merkezi, Farfarout’a geçici olarak 2018 AG 37 adını verdiğini duyurdu. Güneş Sistemi’nin en uzak üyesi olan bu nesne; daha fazla gözlem toplayıp netlik kazandıktan sonra resmi bir isim alacak. Tholen, “Farfarout’un bir kez Güneş’in etrafında dolaşması bin yıl sürer. Çünkü gökyüzünde çok yavaş hareket ediyor. Yörüngesini kesin olarak belirlemek için birkaç yıllık gözlem yapmak gerekiyor.” dedi.
Farfarout’un keşifçileri, Güneş Sistemi’nin eteklerinde daha da uzak nesnelerin keşfedilmeyi beklediğinden ama keşif mesafe kaydının bu kadar uzun sürelere dayanamayacağından eminler. Sheppard, “Farfarout’un keşfi, dış güneş sistemini haritalama ve güneş sistemimiz boyunca daha uzaklara doğru genişleyen gözlemler yapabildiğimizi gösteriyor. Sadece son birkaç yıldaki dijital kameralardaki ve teleskoplardaki büyük gelişmeler ile, Farfarout gibi çok uzak nesneleri verimli bir şekilde keşfetmek mümkün oldu. Bu uzak nesnelerin bazıları oldukça büyük olsa da Güneş’ten uzak mesafeleri nedeniyle çok zayıflar. Farfarout, Güneş sistemindeki uzak nesneler için sadece buzdağının görünen kısmıdır.” Diyor.
IAU* Uluslararası Astronomi Birliği