Dünyanın manyetik kutupları yer değiştirmek üzere olabilir. Jeolojik kayıtlara göre manyetik kutupların şimdiye kadar ters dönmesi gerekiyordu. Dünyanın manyetik alanının zayıfladığı biliniyor. Bu ve diğer gerçekler sebebiyle manyetik kutup değişiminin beklenenden daha erken olabileceğini düşündürüyor.
Bazı araştırmacılar ise bunun tam aksi yönde kanıtlar bulduğunu söylüyor. Bilim insanları manyetik kutuplar terse dönecek olsa da olmasa da panik yapmanıza gerek yok, diyor. Manyetik kutupların terse dönmesi fikri birçok kişiye korkutucu gelebilir.
Ancak bu olay insanlık için bir tehlike arz ediyor mu?
Tam olarak değil, ancak bazı tehlikeleri bulunuyor. Kutupların ters dönmesi ya da teknik terimle jeomanyetik dönüş, gezegenimizin tarihi boyunca oldukça yayındı.
Bu kutup değişimlerine rağmen insanlar hayatta kaldı ve çoğaldılar. Kitlesel çapta bir yok oluş veya başka bir küresel felaket yaşanmayacak. Fosil kayıtlarından elde edilen kanıtlar, canlı organizmaların kutupların değişimi sonucu acı çekmediğini göstermektedir.
Bu olayın daha fazla deprem, volkanik patlama veya dramatik değişikliklere yol açtığına dair hiçbir bulgu yer almıyor. Yaşam ve gezegen bildiğimiz gibi devam edecek. Burada yaşanabilecek sıkıntıların teknolojik alanda olacağı düşünülüyor.
Gezegenimizin manyetik alanı bizi güneş enerjisinden elektrik yüklü parçacıklara karşı korur.
Bu, özellikle enerjik parçacık akışının normalden daha yüksek olduğu güneş fırtınaları sırasında önemlidir. Bunlar yine bizim için çoğunlukla zararsızdır, ancak teknolojimizi mahvedebilir.
Böyle bir senaryoyu değerlendirecek çok fazla deney imkanı yok. En iyi örnek, 1859’da meydana gelen güçlü bir jeomanyetik fırtına olan Carrington olayı olabilir. Fırtına o kadar güçlüydü ki, auroralar Kuzey Yarımküre’de Karayipler’e kadar görülebilirdi.
Telgraf sistemleri iptal oldu ve bazı durumlarda operatörlere elektrik yükü verdi. Öte yandan, bazı telgraf operatörleri sistemi güç kullanmadan çalıştırabiliyorlardı. Bugün böyle bir fırtına yaşansa, hasar çok daha önemli boyutlarda olabilir.
Bu tür bir hasarın tahmini maliyeti trilyonlarca dolar olacaktır. Ancak, bunlar gibi zarar verici olaylar kuraldan çok istisnadır.
Manyetik kutupların ters dönmesi, Dünya’nın artık manyetik bir alana sahip olmayacağı anlamına gelmez. Bunu bir pusula ile anlatmak gerekirse; Şu anda pusulanız kuzeye doğru işaret eden küçük kırmızı bir ok içerecektir. Jeomanyetik bir dönüş meydana geldiğinde, ok Güney’i gösterir.
Ancak bu iki olay arasında, aynı anda birden fazla kutbun oluşabildiği oluşturabildiği, pusulanın ve hatta manyetik alanı navigasyon için kullanan hayvanların kafasını karıştıran kaotik bir dönem olacaktır.
Bu dağınık bir zamandır, ancak alanın gücü şu anda olduğundan sadece yüzde 5 daha düşük olacaktır. Ayrıca, dönüş bir gecede gerçekleşmez. Tersine dönme sürecindeki kaotik dönem binlerce yıl ya da en azından birkaç yüz yıl sürebilir.
Bazı nadir durumlarda, manyetik alan tersine yaklaşır ve sonra geri döner. Tam bir dönüşün son gerçekleştiği zaman 781.000 yıl önceydi. O zamandan beri süreçler daha kısa oldu. 41.000 yıl önce kutupların bugünkü haline dönmeden önce kutuplar 250 yıl geriye doğru döndü. Bu fenomenin meydana gelmesinin nedeni açık değildir.
Dünyanın manyetik alanı , erimiş demir dış çekirdeğinin döndürülmesiyle üretilir. Çekirdek yavaş yavaş soğuyor, bu da kaynama kabı gibi dış çekirdekte konveksiyon nedeniyle hareket yaratıyor. Bununla birlikte, bir kaynatma kabından farklı olarak bu hareket, bir elektromıknatıstaki hareketli yükler sayesinde manyetik bir alanın üretildiği bir dinamodur.
Manyetik alanın sadece yüzde 1’i gezegenimizin içinden kaçar ve yüzeyde gözlenebilir hale gelir. Bu alanda en fazla destek gören fikir, kutup manyetik alan değişiminin eriyik demirin hareket ederken karşılaştığı türbülansla bir ilgisi olduğudur.
Bu kaosun ortaya çıkması muhtemeldir. Ancak bunun tam olarak nasıl gerçekleştiği hala bir gizemini koruyor. Kutuplar ters döndüğünde bir kıyamet senaryosu olacağı fikri yaygındır. Ancak bilim insanları büyük bir yok oluş beklemediklerini açıkça ifade ediyor.
Enteresan bir yazı…