Yeni bir araştırmaya göre, zombi mantarı (Entomophthora muscae), erkek karasineklerin mantar bulaşmış ölü dişilerle çiftleşmesini sağlayarak hayatta kalıyor.
Zombi mantarı Entomophthora muscae, sporlarıyla dişi sinekleri enfekte ettikten sonra, konakçısı olduğu sinekleri yavaş yavaş canlı canlı öldürene kadar yayılır.
Kabaca altı gün sonra, mantar dişi sineğin davranışını devralır ve Mantar zombi dişiyi öldürdüğünde, seskiterpenler olarak bilinen güçlü bir kimyasal salgılamaya başlar. Böylelikle sağlıklı olan erkek sineklerin, ölü olan dişi sinekle bu kimyasal sayesinde çiftleşerek, mantarın daha çok yayılmasını sağlıyor.
Kopenhag Üniversitesi çevre ve bitki bilimleri bölümünde doçent olan Henrik H. De Fine Licht, “bu kimyasallar, erkek sinekleri büyüleyen ve onların cansız dişi leşlerle çiftleşmeleri için inanılmaz bir dürtüye neden olan feromonlar gibi hareket ediyor” diye açıklıyor. (Feromon: Aynı türün üyeleri arasındaki sosyal ilişkileri düzenleyen kimyasal maddedir.)
Erkek sinekler ölü dişilerle çiftleşirken, mantar sporları erkeklerin üzerine yağar ve onlar da aynı korkunç kaderi yaşar. Bu şekilde Entomophthora muscae sporlarını yeni kurbanlara yayar ve hayatta kalmasını sağlar.
De Fine Licht, “Gözlemlerimiz, bunun mantar için çok kasıtlı bir strateji olduğunu gösteriyor. Bu zombi mantarı, gerçek bir manipülasyon ustası ve inanılmaz derecede büyüleyici” dedi.
Sinek davranışını izleyen araştırmacılar, ölü dişi sineklerin zamanla nasıl daha çekici hale geldiğini gözlemlediler. Çalışmadaki erkek sineklerin %73’ü, 25-30 saat önce mantar enfeksiyonundan ölen dişi sinek leşleriyle çiftleşti. Erkeklerin yalnızca %15’i 3-8 saat ölü olan dişi cesetleriyle çiftleşti.
De Fine Licht “Bu gözlemlerimizle şunu tespit ettik; Bir dişi sineğin ölüsü ne kadar uzun kalırsa, erkekler için o kadar çekici hale geldiğini gözlemledik. Bunun nedeni, mantar sporlarının sayısının zamanla artması ve bu da baştan çıkarıcı kokuları güçlendirmesidir” dedi.
De Fine Licht, doğanın büyüleyici mekanizmalarını öğrenmenin yanı sıra, çalışmanın gelecekte etkili sinek kovuculara yol açabilecek yeni bilgiler sağladığını söylüyor.
“Sinekler hijyenik değildir ve taşıdıkları hastalıkları yayarak insanları ve hayvanları hasta edebilirler.
İlgili makale: Sinek Kusmuklarına Neden Dikkat Etmelisiniz !
Bu araştırma sonuçlarına göre gıdaların üretildiği bölgelerde karasinek popülasyonlarını sınırlamak için kullanılabilir.
Entomophthora muscae mantarının yararlı olarak kullanılabilecek yer burasıdır. Aynı mantar kokularını, sağlıklı erkekleri bir ceset yerine sinek tuzağına çeken biyolojik bir haşere kontrolü olarak kullanılabilir.
Kaynak: Kopenhag Üniversitesi
