Bangladeş körlüğe karşı genetiği değiştirilmiş altın pirinç yetiştiren ilk ülke olabilir.
Bilim insanları çocuk yaşlardaki körlük ve ölümleri engellemek için, genetiği değiştirilmiş altın pirinç yetiştirilmesi hakkında sorular sorulara yakın zamanlarda olumlu yanıtlar vermiştir. Hukuki açıdan değerlendiren insanlar bunu yararlı olarak bulurken, doğa savunucuları olarak görülen insanlar ise karşıt görüş bildirmektedir. Bangladeş genetiği değiştirilmiş olan altın pirinci yetiştirmeyi onayladı.
İngiltere’deki Harpenden’deki Rothamsted Research’te bulunan biyoteknoloji uzmanı Johnathan Napier; “Bir tarım ürününün doğal yollarla yetişmemesi durumunu günümüz şartlarında tartışılmaması gerektiğini” söylemiş ve devam etmiştir. “kamusal olarak finanse edilen ve kamu yararına yapılan araştırma projelerinin olumlu sonuçlar elde edebileceğini” söylemiştir.
İlk hasat 2021’den sonra bekleniyor ve bu konudaki araştırmaların, daha fazla geliştirilmesi gerektiği düşünülüyor.
Altın pirinç 1990’ların sonunda Alman bitki bilimcileri Ingo Potrykus ve Peter Beyer tarafından çocuk yaştaki körlüğün önde gelen nedeni olan A vitamini eksikliğiyle mücadele etmek için geliştirildi.
Ispanak, patates ve diğer sebzeler vitamin ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Ancak günlük gıda tüketim alışkanlıklarında pirincin önemli yer tuttuğu bazı ülkelerde, A vitamini eksikliğinden kaynaklı kızamık ve bulaşıcı hastalıklar sonucu ölümler görülmektedir. Bu oran Bangladeş’te %21’dir.
Transgenetik bitkiler
Potrykus ve Beyer, altın pirinci oluşturmak için Syngenta adlı şirketle iş birliği yaparak mısırdan aldıkları beta-karoten genleri ile çalışma yürütmüşlerdir. Transgenetik bitkileri kamuya bağışlayarak, üretimi çeşitlendirmiş ve aynı zamanda uygun ortam şartlarını da gözlemleyebilmeyi sağlamıştır.
Son 2 yılda Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya’da tüketim için Altın pirinç’i onayladılar. Fakat bunu üretmek için değil, herhangi bir şekilde ülkenin gıda kaynaklarında altın pirinç çıkarsa herhangi bir sorunla karşılaşmamak için.
Bangladeş’te incelenen Altın Pirinç, Filipinler’deki Los Baños’taki Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü’nde (IRRI) kuruldu. Araştırmacılar, Filipinler’in pirinç hasadının %14’üne tekabül etmekte olan Dhan 29 adlı pirinç çeşidi için, betakaroten genlerini geliştirdiler. Araştırmalar sonucu, Dhan 29’un yetiştirilmesi ile alakalı, herhangi olumsuz bir sonuç göremediler.
BRRI, Kasım 2017’de Bangladeş Çevre, Orman ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na veri sundu. Bilim insanlarından oluşan sekiz adet yetkilinin bulunduğu Biyo-güvenlik komitesi çevresel faktörleri ve riskleri gözden geçirmektedirler. Bu gözlemler sonucunda, 15 kasımda bir karar verileceği bildirildi.
Karar açıklanmadan, kararın verileceği tarih geçmiş bulunmaktadır, bu bir komite üyesinin zamansız ölümünden kaynaklanmıştır. Ancak altın pirinç konusunda gelecek olursak eğer, komite üyeleri arasında bu konuya şüphe ile yaklaşanlar söz konusu.
Altın Pirinç Bill & Melinda Gates Vakfı Tarafından Finanse Ediliyor
Elde edilen verilerin güçlü sonuçlar getirmesinden dolayı, Bill & Melinda Gates Vakfı’nın finanse ettiği, Dakka’daki Farming Future Bangladesh’in müdürü Arif Hossain, “Altın pirincin, yakında onaylanacağını umuyoruz” demiştir.
Daha evvel 2014 yılında, bitkileri haşerattan arındırmak için, genetiği değiştirilmiş bir patlıcan üretilmiştir. Bu ürün çiftçiler tarafından çabucak benimsenmiş ve kullanılmaya başlamıştır. Fakat altın pirinç için aynı hızda olması beklenmemektedir. Bunun daha hızlı olabilmesi için, devlet tarafından desteklenmesi gerektiği düşünülmektedir.
Araştırmacılar, altın pirincin popüleritesinin yerel yemek anlayışlarına da bağlı olduğunu söylemektedirler. Şöyle ki; insanlar genel olarak, beyaz renkli pirinci yemeklerinde kullanmayı tercih etmektedirler. Çünkü pişirilen yemeğin, rengine de önem veriyorlar.
Öte yandan, pişmiş Altın Pirinç, zerdeçal ile pişirilen popüler bir pilav ve mercimek yemeği olan khichuri’ye benziyor. Ayrıca bu cazibesini artırabilir. Gates Vakfı’nın desteğiyle IRRI ve BRRI, çiftçilerin hasatını kırsal bölgelere, yoksulluk ve yetersiz beslenme oranlarına sahip şehirlere yönlendirmek için bir strateji geliştiriyor.
Geçen ay, Bangladeş’teki iki grup – Tarım Çiftliği Çalışma Federasyonu ve Ulusal Kadın Çiftçiler ve İşçi Derneği – hem Altın Pirinç hem de transgenik patlıcanın yasaklanması çağrısında bulundu.
Altın pirinç açısından Bangladeş’te işler yolunda giderse, daha iyi adapte olabilen çeşitlerinin de önü açılabilir, şimdilik sera denemeleri yapılmaktadır.
Altın pirincin tüm yerel versiyonları gibi, bu çeşitler genetik mühendisliği ile değil, geleneksel ters çaprazlama ile yaratıldı. Bu nedenle büyük olasılıkla biyo-güvenlik onayına ihtiyaç duymayacaklar.
BRRI’da bir bitki yetiştiricisi olan Partha Biswas,
“Bir yıl boyunca biyolojik olarak genetiği değiştirilmiş pirinç tedariği için hiçbir sorun yaşanmayacak” diyor.Ama şimdi, tüm gözler dhan 29’da “Onaylandığını görmek harika olurdu” diye söylemekte olan Napier. “Çok uzun zaman oldu” diye eklemiştir.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Çin, hastalıklara direnç geliştiren genetiği değiştirilmiş yeni bir pirinç türü geliştirdi
Pirinç Patlağı Dörtte Üç Oranında Arsenik İçeriyor
Pirinç Tanesi Kadar Küçük Bir Denizatı Türü Keşfedildi
Çeviri: Can SONKAYA
https://www.sciencemag.org/news/2019/11/bangladesh-could-be-first-cultivate-golden-rice-genetically-altered-fight-blindness
