Dünyanın yüzlerce bilim insanı, iklim etkilerinden kaynaklanan riski azaltmak için ne insanoğlunun adaptasyonun ne de tek başına üzerindeki etkiyi hafifletmenin yeterli olmadığını belirtmekte.
Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) son raporuna göre, hem karbon emisyonlarını büyük ölçüde azaltmak hem de iklim değişikliğine proaktif bir şekilde uyum sağlamak için işbirlikçi, küresel bir çabadan daha az bir şey en feci sonuçları önleyemez.
Bu korkunç uyarı, iklim değişikliğinin insanlar ve doğa üzerindeki etkilerinin dünya genelinde tahmin edilenden daha yaygın ve şiddetli bir şekilde ortaya çıkmasıyla geliyor. Rapora göre, en savunmasız topluluklar genellikle düşük gelirli veya yerli en çok etkilenenler.
Raporda yer almayan Washington DC’deki Center for American Progress, uluslararası iklim politikası direktörü Anne Christianson, “İklim değişikliğinden sadece kendi yolumuzu adapte edebileceğimiz ve emisyonları azaltmak zorunda olmadığımız fikrine dair gördüğümüz en güçlü çürütme bu. ” demekte.
67 ülkeden 270 bilim insanından oluşan bir konsorsiyum, 34.000’den fazla çalışmayı inceledikten sonra raporu sentezledi. IPCC’nin iklim bilimi konusundaki altıncı değerlendirmesinin bir parçası olarak 28 Şubat’ta yayınlanan rapor, iklim değişikliğinin etkilerinin bugün farklı bölgelerde nasıl ortaya çıktığını detaylarıyla anlatıyor ve toplulukların ve bölgelerin uyum sağlama kabiliyetlerini değerlendiriyor.
Birçok ülke iklim adaptasyonu ihtiyacını anlıyor. Ve uygulandığı yerde, kentsel bahçelerin inşası veya tarımsal ormancılığın benimsenmesi gibi modern çözümler umut vaat ediyor gibi görünüyor. Ancak rapor, uyum sağlama çabalarının genel olarak gerici, küçük ve büyük ölçüde yetersiz finanse edildiğini tespit ediyor.
Sonuç olarak, yaklaşık 3,3 milyar ila 3,6 milyar insan, aşırı hava olayları, deniz seviyesinin yükselmesi, gıda ve su kıtlığı gibi iklim risklerine karşı oldukça açık durumda. Uyum ihtiyacı, özellikle Afrika’nın bazı kısımları, Güney Asya, küçük ada devletleri ve Orta ve Güney Amerika’da olmak üzere düşük gelirli bölgelerde en fazladır ve giderek büyümektedir.
Rapor ayrıca iklim planlarına en çok etkilenenleri dahil etmenin önemini vurguluyor. “Artık bu kararları en üst düzeyde alamayız; yerel paydaşları, yerli grupları, yerel toplulukları ve iklim değişikliği açısından en fazla risk altında olan kadınlar, ırksal azınlıklar, yaşlılar ve çocuklar gibi kişileri dahil etmemiz gerekiyor” diyor Christianson.
Geçen Ağustos ayında, IPCC’nin altıncı değerlendirmesinin de bir parçası olan önceki bir rapor, iklim değişikliğini destekleyen fizik bilimini kapsıyordu (SN: 8/9/21). Bu raporda bilim insanları, boşa harcanacak zaman olmadığını açık ve net bir şekilde ifade ettiler. Rapora göre, küresel sıcaklıkların sanayi öncesi temelin 1,5 derece üzerine çıkmasını önlemek için 2030 yılına kadar karbon emisyonlarının 2017 seviyelerine kıyasla yarıya indirilmesi gerekiyor.
Bu temel çizginin ötesinde, insanlığın ve doğanın uyum sağlama kapasitesi ciddi şekilde bozuluyor. Tüm tehlikelere karşı iyi haber olarak, bu 2021 raporunun yazarları, tüm karbon emisyonları bugün sona ererse, küresel sıcaklıkların bir zamanlar düşünülen 30 ila 40 yıl değil, yaklaşık üç yıl içinde artmayı durduracağını da buldular. Başka bir deyişle, çok az zamanda büyük bir fark yaratabiliriz.
Yine de, iklim değişikliği şimdiden Dünya’nın pek çok bölgesini etkiliyor. Ve bazı sonuçlar yakın zamanda ortadan kalkmayacak. Deniz seviyesi, kısmen Grönland’ın buz tabakasının kaçak erimesinin etkisiyle onlarca yıl yükselmeye devam edecek (SN: 30/09/20). Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi tahminlerine göre, 2050 yılına kadar ABD kıyı şeridindeki deniz seviyesi 25 ila 30 santimetre veya kabaca bir fit kadar yükselmiş olacak.
GETTY IMAGES ARACILIĞIYLA YASIN AKGÜL/AFP
Şiddetli hava olayları ve iklim kaynaklı orman yangınları şimdiden mercanların, diğer hayvanların ve ağaçların toplu ölümlerine neden oldu ve birçok türü yok olmanın kıyısına getirdi (SN: 3/9/21). Dahası, iklim değişikliği birçok insanı yer değiştirmeye zorluyor, ayrıca sivrisinekler gibi vektörlerin yeni habitatlara kaymasıyla ruh sağlığını olumsuz etkiliyor ve hastalıkları yayıyor (SN: 5/12/20; SN: 10/7/19).
Yeni raporda, özellikle büyüyen ve 2050 yılına kadar dünya nüfusunun üçte ikisini içermesi beklenen şehirlerde, başka yerlerden gelen iklim mültecileri de dahil olmak üzere adaptasyona ihtiyaç duyuluyor. Kent toplulukları aşırı sıcak dalgalarına, kentsel ısı adası etkilerine, sellere ve fırtına dalgalanmalarına karşı giderek daha savunmasız hale geliyor (SN: 9/18/21).
Raporda, şehirlerin dışında ekosistemlerin bozulması ve biyoçeşitlilik kaybının geçim kaynakları için doğal sistemlere güvenen insanları ciddi şekilde etkilediği vurgulanıyor. Küresel güneydeki çiftçiler, kuraklık, sıcak hava dalgaları, sel ve deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle mahsul yetiştirmeyi giderek daha zor buluyor (SN: 24/9/21). Balıkçılık yaparak geçimlerini sağlayan insanlar, okyanus sıcaklıkları arttıkça doğal ortamlarını değiştiren türlerin peşine düşmek için daha uzun mesafeler kat etmek zorunda kalıyorlar.
Rapora göre, bu etkilere uyum sağlamanın anahtarı, doğal ekosistemlerin restorasyonu ve korunmasıdır. Gezegenin kara, okyanus ve tatlı su ekosistemlerinin yüzde 30 ila 50’sini korumak, biyolojik çeşitliliğin desteklenmesine ve iklim direncinin artırılmasına yardımcı olacaktır (SN: 4/22/20). Örneğin, daha az gelişmiş kıyı şeritleri boyunca mangrov ormanlarını korumak, büyük miktarlarda karbonu hapsedip fırtına dalgalanmalarına karşı koruma sağlayabilir. (SN:5/7/21, SN:6/4/20).
BM Çevre Programı’nın yönetici direktörü Inger Andersen, raporun yayınlandığını duyuran 28 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında, “Gerçek şu ki, doğa bizim kurtarıcımız olabilir” dedi. “Ama önce biz onu kurtarırsak.”
Yine de, doğal dünya ve karbon depolama ve taşkın kontrolü gibi insanlığa sunduğu “hizmetlerin” çoğu, sanayi öncesi sıcaklıkların yaklaşık 1,5 ° C üzerinde daha hızlı bozulmaya başlıyor, rapora göre. Ve bunun olmasını engelleyen pencere kapanıyor. Raporu inceleyen Santa Cruz California Üniversitesi’nde kıyı bilimi araştırmacısı Borja Reguero, “Bu sistemlerin ve sağladıkları hizmetlerin çoğunu kaybetme yolundayız” diyor.
Bunun anlamı, kaybedecek zamanımız kalmadı. Nassau’daki Bahamalar Üniversitesi’nden iklim bilimcisi Adelle Thomas; (yeni raporun sektörler ve bölgeler arasındaki temel riskler hakkındaki bölümünün baş yazarı)
“Eşzamanlı olarak sera gazı emisyonlarımızı azaltmamız, iklim değişikliği risklerini azaltmak için uyum sağlamamız ve halihazırda yaşanmakta olan kayıp ve zararları ele almamız gerekiyor” dedi 27 Şubat haber brifinginde ve ekledi “Ve bunu yapmak için çok sınırlı bir zamanımız kaldı.”
Şevval Kurt
