Avrupa’nın kuzey kısmındaki atmosferde radyasyon seviyeleri artış gösterdi. Verileri çözümleyen Hollandalı bir sağlık kuruluşuna göre bu durum, Rusya’nın batısında bulunan bir nükleer enerji tesisinde meydana gelen arızaya işaret ediyor olabilir. Radyoaktif artış, Associated Press’in aktardığına göre nükleer bir yakıt unsurundaki arızaya işaret ediyor.
Fakat Rus nükleer tesis işletmecisi Rosenergoatom, bölgede faaliyet gösteren iki nükleer santral olan Kola ve Leningrad tesisleriyle ilişkili sorun olmadığını söylüyor.
Birkaç İskandinav gözlem örgütü, radyonüklit (veya radyoaktif izotop) seviyelerinde artış gözlemlemiş. Radyonüklitler, çekirdekleri kararsız olan atomlardır. Çekirdeklerin içerisindeki fazla enerji, radyoaktif bozunma yoluyla yayılıyor.
(Radyonüklit nedir? : En basit çekirdek olan hidrojen çekirdeği hariç bütün çekirdeklerde nötron ve proton bulunur. Nötronların protonlara oranı hafif izotoplarda birebir oranındayken periyodik çizelgenin sonundaki ağır elementlere doğru bu oran gittikçe artmaktadır. Bu oran daha da artarak nüklitin artık kararlı olmadığı bir noktaya gelir. Daha ağır nüklitler, dışarıya verecekleri fazla enerjileri olduğundan kararsızlardır. Bunlara radyonüklit denir)
Finlandiya, Güney İskandinavya ve Kuzey Kutbu’nda yükseldi
Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması Organizasyonu İdari Sekreteri Lassina Zerbo’nun Twitter’da yaptığı açıklamaya göre; “Cs-134 (sezyum) , Cs-137 (sezyum) ve Ru-103 (rutenyum) Finlandiya, Güney İskandinavya ve Kuzey Kutbu’nda yükseldiği tespit edildi. Nükleer fisyon ile ilişkilendirilen bu seviyeler normalden daha yüksek ancak insan sağlığı için zararlı değil, bunlar nükleer bölünmenin yan ürünleridir.”
22 /23 June 2020, RN #IMS station SEP63 #Sweden🇸🇪 detected 3isotopes; Cs-134, Cs-137 & Ru-103 associated w/Nuclear fission @ higher[ ] than usual levels (but not harmful for human health). The possible source region in the 72h preceding detection is shown in orange on the map. pic.twitter.com/ZeGsJa21TN
— Lassina Zerbo (@SinaZerbo) June 26, 2020
26 Haziran Cuma günü, izotop verilerini analiz eden Hollanda’daki Ulusal Halk Sağlığı ve Çevre Enstitüsü’nden bir yetkili, “ Tespit edilen radyonüklitler yapay yani insan yapımı” şeklinde açıkladı. Buna ek olarak “Nüklitlerin muhteviyatı, nükleer santrallerin birindeki yakıt unsurun zarar görmüş olmasına işaret ediyor olabilir. Fakat elde edilen verilerle “kesin şu santralde olmuş” demek henüz mümkün değil.” ifadeleri kullandı.
Yaşanan ani radyoaktivite artışı, dünyanın en büyük nükleer felaketi olarak tarihe geçen 1986 yılındaki Çernobil Nükleer Enerji Santrali kazasının ardından Avrupa parlamentosundan yapılan açıklamaya göre, Çernobil felaketinden birkaç gün sonra İsveç nükleer santralinde yüksek radyoaktivite seviyeleri tespit edildi.
Son yıllarda, Avrupa’da dolaşan başka bir gizemli radyoaktif bulutu Rusya’ya bağlandı. Washington Post’un bildirdiğine göre, 2017’de, normal rutenyum-106 seviyelerinin 1,000 katını tutan bir duman bulutu Avrupa üzerinde tespit edildi.
İlginizi çekebilir: Esrarengiz Bir Radyoaktif Madde Salınımı Ortaya Çıktı
Rusya, Ulusal Bilimler Akademisi Proceedings dergisinin 2019’daki bir çalışmasına göre, Rusya’daki bir nükleer işleme tesisinin güçlü bir şüpheli olmasına rağmen, hakkındaki iddiaları reddettiğini ileri sürdü.
Ek Bilgi: Nükleer serpinti veya radyoaktif bulut, bir nükleer patlama veya yangın sonucu atmosfere saçılan radyoaktif maddelerden oluşan gaz ve toz kütlesi.
Radyoaktif bulut içindeki radyoaktif maddelerde zamanla radyoaktif bozunma (yarılanma) olmakta, radyoaktivite azalmakta, meteorolojik koşullara bağlı olarak radyoaktif maddeler atmosferde dağılmaktadır. Kaynak: Wikipedi
Beyda GÜLAL
