Çok tatlılar, yumuşacıklar, dayanıklılar. Onlara su ayıları ya da domuz yavruları diyor olsanız da bilim insanları tardigrad diyorlar. Bu mikroskobik hayvanlar hakkında iki şey biliyorsunuzdur: Çok sevimliler ve her şeyden kurtulabilirler.
Ne dondurucu soğuk?
Ne ölümcül kimyasallar?
Ne aşırı radyasyon?
Sorun değil. Bu tardigradlar, çok farklı.
Ama nasıl?
İlgili makalemiz: Dünyanın En Sağlam Hayvanı Olan Tardigradlar (Su Ayıları) Hakkında 13 Şaşırtıcı Bilgi
Bilim insanları; tardigradların uzun zamandır zorlu ortamlarda hayatta kalabildiklerini biliyorlar, ancak nasıl yaşayabildiklerini anlamaya çalışıyorlar.
Ekim 2019′ da yayınlanan eLife dergisinde yayınlanan bir makalede, San Diego, California Üniversitesindeki araştırmacılar: biyoteknolojinin geleceği için çok büyük etkileri olabilecek keşif olduğunu; gizemine ise, geçerliliğini artıran yeni bir açıklık getirdiğini belirttiler.
Depolama için Kompakt ama Radyasyona Karşı Hassas mı?
Hücreler inanılmaz derecede uzun bir talimat setini inanılmaz küçük bir alanda saklamayı başarıyor. Tüm bu bilgileri yönetmek için; uzun, bükümlü çift sarmalla birbirine bağlanmış baz çiftlerinden oluşan DNA ipliklerini; kromatin adı verilen sicim ve bilgi bakımından zengin bir materyal yapmak için özel proteinlerin etrafına sarmaktalar.
Kromozomları; kromatini kendi etrafına ve çevresine katlayarak ve sararak oluşturmaktalar. Kromatin; yaşam kodunu saklamak ve kullanmak için harika bir yoldur, ancak bir dezavantajı, kimyasal olarak kodlanmış bilgisini çevreye karşı savunmasız bırakmasıdır. Tabiki, böyle bir su ayısı olmadığı müddetçe.
Radyasyon; canlıların hücrelerinde suyla reaksiyona girerek hidroksil radikalleri adı verilen tehlikeli molekülleri oluşturur. Hidroksil radikalleri, karşılaştığı ilk molekülü değişime uğratır. Bir hidroksil radikali, kromatin içindeki DNA ile etkileşime girerse, genetik mesajı bozabilir ve dolaylı olarak belirli kanser türlerine neden olabilir.
Bu tür bir DNA hasarı, yaşam ağacındaki varlıkları tehdit eder. Ancak tardigradlar ; kromatinlerini radyasyon hasarından korumanın bir yolunu buldular: Dsup adlı bir proteinle.
DSUP ‘la Yaşasın !
Hasar bastırma proteini anlamına gelen Dsup; radyasyonun, kendisinin varlığı ile hücreyi rahatsız edemediği ortaya çıktı.
Dsup; minik hayvanların genomlarını, kromatine bağlayarak ve hidroksil radikallerinin DNA ile temas etmelerini engelleyen koruyucu bir kalkan oluşturarak korumaktadır.
UC San Diego’ daki , Lifesciences Eğitim ve Araştırma Bölüm Başkanı ve seçkin bir profesör olan James T. Kadonaga bir basın bülteninde : “[Dsup]’ ın bir parçasını, hücredeki kromatine bağladığını ve geri kalanını DNA’ yı hidroksil radikallerinden koruyan bir tür bulut oluşturduğunu yani iki parçalı olduğunu görüyoruz ” dedi.
Tardigradlar, mikroskobik bir ay görevinde; evrimsel hazırlıkta bir Dsup geliştirdi mi? Kesinlikle hayır. Bazı tardigradların ataları muhtemelen ilk önce rastgele şans eseri bir Dsup sürümü geliştirdi.
Kadonaga: “Mutasyonun etrafına sıkışıp kaldığını, çünkü bu protein, küçük hayvanların DNA’ sının zarar görmesini korumak için bir dehidrasyon durumuna girdiğini belirtti”.
Bu susuzlaştırılmış ( dehidrasyon) olma durumu, hidroksil radikallerinin neden olduğu benzer hasaralara yol açabilir.
Dsup’ un nasıl çalıştığını daha iyi anlayabildiğimiz için; bu proteini, diğer türdeki hücreleri belirli radyasyon hasarlarından koruyan yeni biyoteknoloji için kaynak malzeme veya ilham kaynağı olarak kullanabiliriz.
Araştırmacılar, bulguların hücre temelli tedavileri ve kültürde yaşayan hücrelere dayanan tanı testlerini, iyileştirebileceğini umuyor.
Kromatin: Kromatin, hücre çekirdeğindeki DNA’nın, histon denilen küçük molekül ağırlıklı bazik proteinler ile beraber oluşturduğu yapı.
Hidroksil : Hidroksil molekülü, kovalent bağ ile bağlanmış hidrojen ve oksijen atomlarından oluşur. Kovalent bir bağla bir karbonil grubuna bağlanmış bir hidroksil grubu, bir karbonil grubu meydana getirir. Bu bir karboksilik asidin tanımlayıcı grubudur.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Kuantum Teorisi: Işınlanmanın garip doğası, tardigradlar ve dolanıklık
- Uyduda yaşam: İsrail’in Ay’a çakılan uzay aracında binlerce su ayısı vardı
- Kuantum Fiziğindeki Son Gelişmeler Bizi Işınlanmaya Daha da Yaklaştırdı
Editör / Yazar: Neslihan ÇAKMAK
Bir yorum