Huzursuz Bacak Sendromu bilim insanları için hala gizemini koruyor fakat yardım etmek adına yapabileceğimiz birçok şey var. 12 yıldır Karen McFarland, bacaklarında oluşan tuhaf bir elektriklenme hissi ve oluşan bu rahatsız edici dürtüyü yok etme isteği ile gece boyunca hep uyanık kalmaktaydı. McFarland’ı uykusunda rahatsız eden sıra dışı bir uykusuzluk vakası ya da tahriş edici bir cilt rahatsızlığı değildi.
O Huzursuz bacak sendromu denilen bir rahatsızlığa sahipti. İlk hamileliğinin son 3 aylık döneminde bu rahatsızlığı ilk kez yaşadı ve kimse ne olduğunu bilmiyordu. “Psikolojik bir sorunum olduğunu düşünen ve şaşkın bir şekilde bakan kadın doğum uzmanımla bu konuyu konuştum” dedi.
Doğum yaptıktan sonra huzursuz bacak sendromu artık olmamış fakat ikinci hamileliğinde tekrar aynı rahatsızlık oluşmuştu. “Sadece şunu düşündüm; bu korkunç bir durumdu ve artık geçti. Ama sonra 45 yaşımdayken ani bir fırtına gibi geri döndü.” Geceleri oluşan bu problemden dolayı uykusunu alamaması ebe olarak yapmakta olduğu mesleğini etkilemeye başladı. McFarland, “Çalışmayı tam günden haftada 3 güne indirmek zorunda kaldım çünkü çok uykusuz kalıyordum” dedi.
Önemli Noktalar
- Huzursuz bacak sendromu duyuları ve hareketi etkiler. Bacakları hareket ettirme dürtüsü ve bacaklarda rahatsızlık hissi ile karakterizedir.
- Huzursuz bacaklara neyin neden olduğunu bilmemekteyiz, ancak bilim insanları beyindeki demir veya dopamin seviyelerine bağlı olabileceğini düşünüyor.
- Huzursuz bacaklar için ilaç sadece ciddi durumlarda reçete edilmekte, ancak hafif semptomları azaltmak için yapabileceğiniz şeyler var.
Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?
Huzursuz bacak sendromu sensorimotor (sinirsel) bir bozukluktur. Yani hem duyuları hem hareketleri etkilemektedir. Melbourne Uyku Merkezi’nden uzman doktor David Cunnington, “İnsanlar genellikle geceleri bacaklarını hareket ettirmeye ihtiyaç duyuyorlar ve bu semptomlar, kalkıp hareket edildiği taktirde geçmekte” dedi.
Ayrıca diğer semptomların; bacaklarda iğnelenme, karıncalanma, derinin altında rahatsız edici bir dürtü, ürpertici bir his olduğunu söyler. Dr. Cunnington, “Bu rahatsızlığı yaşayan insanlarda, bacaklardaki iğnelenme ya da başka bir ağrı hissi oluşturarak şiddetlenme gibi rahatsız edici duyusal hislerin sonu yok. ” dedi.
Huzursuz bacak sendromuna ne sebep olur?
Çoğu durumda, huzursuz bacak sendromunun belirgin bir nedeni yoktur.
Bu, idiyopatik veya birincil huzursuz bacak sendromu olarak bilinir ve ailelerde görülebilir.
Bazı nörologlar (sinir sistemini etkileyen durumların tedavisinde uzmanlar), huzursuz bacak sendromunun semptomlarının, vücudun dopamin adı verilen bir kimyasalla nasıl başa çıktığıyla ilgili olabileceğine inanırlar.
Dopamin, kas hareketinin kontrolünde yer alır ve huzursuz bacak sendromu ile ilişkili istemsiz bacak hareketlerinden sorumlu olabilir.
Bazı durumlarda, huzursuz bacak sendromu, demir eksikliği anemisi veya böbrek yetmezliği gibi altta yatan bir sağlık durumundan kaynaklanır. Bu, ikincil huzursuz bacak sendromu olarak bilinir.
Huzursuz bacak sendromu ile hamilelik arasında da bir bağlantı vardır. Her 5 hamile kadından 1’i hamileliğinin son 3 ayında semptomlar yaşayacak, ancak bunun neden olduğu tam olarak belli değil.
Bu gibi durumlarda huzursuz bacak sendromu genellikle kadın doğum yaptıktan sonra ortadan kalkar.
Semptomlar
Semptomlar, rahatsız edici bir halden ağrıya kadar çeşitlilik gösterir. Bu huzursuzluğu, mesela yatakta bir sağa bir sola sürekli dönmek ya da bir egzersiz bisikletini kullanmak gibi şeyler hafifletebilir. Dr. Cunnington ” Uzun süre oturma gibi hareketsiz durumlarda, mesela bir uçakta veya sinemada bulunduğumuz bir zaman, bu durum bacaklarda rahatsız edici kötü bir hisse neden olur.” demektedir. İkinci veya üçüncü hamileliklerin 3 aylık dönemlerinde ve yaşlılarda huzursuz bacak sendromu görülme olasılığı daha yüksektir.
Bu sorun sıkıldığımızda veya çok uzun süre oturduğumuzda, zaman zaman hepimizin yaşadığı huzursuzluk hissi ile aynı değildir. Dr. Cunnington, “Bu belirtilerin zamanlaması ve durumu doğru tanıyı koymamızı sağlar. Oturduğunuzda daha kötü, kalktığınızda daha iyi olur ve akşamları tahmin edilebileceği gibi daha da kötüsünüzdür.” dedi. Ve eğer uyurken bacaklarınızı titretiyor, sarsıyorsanız ayrıca başka semptomlarınız yoksa, muhtemelen huzursuz bacak sendromundan ziyade periyodik uzuv hareketleriniz var demektir.
Huzursuz Bacaklar Uykusuz Geceler
Altı kişiden biri en az bir kez huzursuz bacak semptomları yaşamış olacaktır. Dr Cunnington’a göre, yaklaşık her 100 kişiden birinde semptomları kontrol altına almak için günlük ilaç tedavisinin gerekli olduğu ciddi vakalar görülür. Uyku ve yorgunluk üzerine büyük bir etkisi olan semptomlar, gece boyunca sürekli ise daha şiddetli vakaların oluşma eğilimi vardır.
Gece boyunca bacaklarınız karıncalandığı için ya da bacaklarınızı hareket ettirmek adına sürekli olarak kalkarsanız, yeterince uyumuyorsunuz demektir. Ve az uykunun kalp hastalığı, şeker hastalığı gibi sağlık sorunları ile ilişkili olabileceği ya da zihinsel sağlık sorunlarına yol açabileceği bilinmelidir.
Bayan McFarland’ın huzursuz bacak semptomları tekrar başladığında, bu sorun hakkında okuduğu birçok çözümü denedi. Ama bir ebe arkadaşı ona sendrom hakkında bir araştırma makalesi gösterene kadar okuduklarının hiçbiri bir işe yaramadı. “Bunu ilk defa okudum ve bu sorunumun bir adı vardı.” “Huzursuz Bacak Sendromu için uygun görülmüş bir ilaç aldım bunun için doktoruma ilacı kullanıp kullanmayacağımı sordum. Ve işe yaradı.”
Huzursuz Bacak Sendromu Tedavi
Huzursuz Bacak Sendromu olan çoğu kişi için tedavi karmaşık bir süreçtir ve her zaman işe yaramayabilir.
Çünkü bu sorun hakkında çok az şey bilmekteyiz. Woolcock Tıbbi Araştırma Enstitüsü ‘nde doçent aynı zamanda solunum ve uyku doktoru olan Brendan Yee, Huzursuz Bacak Sendromunun asıl nedeninin henüz bulunamadığını ifade etmiştir ve beyinde demir taşınımında oluşan bir sorun ile ilgili olduğunu söylemektedir. “Demir eksikliği olan birçok hastada, Huzursuz Bacak Sendromunun görülme riski artmaktadır. Vücuttaki demir seviyesi yükseltildiğinde huzursuz bacaklar kaybolmaktadır.”
Beyinde salgılanan dopamin hareket için önemli bir kimyasaldır ve dopamin ile hareket arasında potansiyel bir bağlantı vardır. Dr. Yee, ” Dopaminin salgılanmasında problemler yaşanabilir ve bu durumda bazı huzursuz bacaklı kişiler için dopamin tedavisinin oldukça faydalı olduğu görülmektedir.” demiştir.
Dr. Yee, huzursuz bacaklar için bu iki kavramın (dopamin ve demir) önemli olduğunu düşünmektedir. Ayrıca çoğu hastalıkta olduğu gibi bu sendromda da genetik bileşen faktörünün etkili olduğu büyük olasılıktadır. Ancak Dr. Yee “Aile üyelerinizden biri bu rahatsızlığa sahipse sizde oluşma riski daha da yüksektir diyebileceğimiz bir ölçüm yöntemi ya da biyo belirtecimiz bulunmamakta.” şeklinde açıklama yapmıştır.
Semptomları İle Nasıl Baş Edilir?
Dr Cunnington, şiddetli belirtileri olan kişiler için tedavi seçeneklerini kişinin kendi doktoru ile görüşmesinin en doğru karar olduğunu söylemektedir. “Huzursuz Bacak Sendromu için ilaç tedavisi oldukça karmaşık hale gelmekte ve genellikle insanlarda oluşan yan etkileri ve kötü semptomları görmek adına sık sık kontrol altında kalmaları gerekmektedir.”
Dr Cunnington, yalnızca hafif belirtiler alırsanız veya bu semptomlarla nadiren karşılaşırsanız, rahatsızlığı hafifletmek için yapabileceğiniz başka şeylerin de mevcut olduğunu eklemektedir. Kalkıp dolaşabilirsiniz ya da başka bir seçenek olarak bacaklarınızın ısısını değiştirebilirsiniz.
Sıcak bir banyoda yıkanmak (özellikle bacaklarınızı) veya yatağın ucundan ayaklarınızı dışarıya çıkarmak genellikle huzursuz bacak semptomlarını giderir. Ayrıca kafein, alkol ve nikotin kullanımının azaltılmasının aynı zamanda huzursuz bacak semptomlarını da azalttığına dair bazı kanıtlar var.
Huzursuz Bacak Sendromu İle İlgili Bilimsel Kanıtlar Yetersiz
Magnezyum desteğinin de semptomları azalttığı söylense de henüz bu konuda bilimsel kanıtlar yetersizdir. Dr. Yee, huzursuz bacak sendromu belirtilerinin bireysel olduğunu söyler ve magnezyum almanın güçlü bir plasebo etkisi (kişinin hastalığı için kanıtlanmış tedavi edici bir etkisi olmamasına rağmen bir ilacı aldığında kendisini iyileştirebileceği algısının oluşmasıdır.) oluşturduğunu ifade etmektedir.
Avustralya’da hala eksikliği olan ancak yine de uyku sağlığı konusunda artan farkındalık ile huzursuz bacak sendromunu birçok kişi duymuştur. Ancak Dr. Yee bazı sağlık uzmanlarının kafa karıştırıcı olduğunu belirtmekte ve bu sendromun bir hayvan modeli olmadığından teşhis için şuan iyi bir test bulunmadığını bu sebeple hala bu konuda bazı şüphelerinin mevcut olduğunu ekler.
“Sanırım sadece huzursuz bacak sendromu olan hastaları görmeye başladığımızda, bunun potansiyel olarak çok kötü ve sıkıntılı bir durum olduğunun farkına varıyoruz.”
Bunları da okuyabilirsiniz:
- Panik Atak Belirtileri, Panik Atak Nasıl Meydana Gelir
- D vitamini eksikliği Nedir? D vitamini eksikliği belirtileri ve sebebi
- Zona, (Gece Yanığı) Hastalığının Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Çeviri: AYBİKE PİROL
KAYNAK: https://www.abc.net.au/news/science/2019-06-29/what-is-restless-legs-syndrome/11205080