İsa Ekici
NASA’nın InSight uzay aracı, Mars’taki ilk sismik hareketi kaydetti. Bilim insanları, 6 Nisan’da Mars’ta hafif şiddette bir yer sarsıntısı tespit edildiğini duyurdu. Uzmanlara göre bu sarsıntı Mars yüzeyindeki bir çatlaktan ya da göktaşı çarpmasından kaynaklanıyor olabilir. Bunun, Dünya ve Ay dışında gezegende kayıt altına alınan ilk deprem olduğu belirtiliyor. Geçtiğimiz aylarda altı aylık uzun yolculuğun ardından altı dakikalık zorlu iniş işlemini de başarıyla gerçekleştiren InSight, NASA’nın Mars’a indirmeyi başardığı 8. uzay aracı olmuştu. Bu zorlu süreç işin yalnızca ilk adımıydı. ABD Havacılık ve Uzay Ajansı NASA’nın sismik inceleme aracı olan InSight en önemli veri toplama araçlarından biri olan deprem ölçer (sismometre) enstrümanını Kızıl Gezegen’in yüzeyine yerleştirmeyi başarmıştı.
Mars, I hear you. I’ve detected some quiet but distinct shaking on #Mars. The faint rumbles appear to have come from the inside of the planet, and are still being studied by my team. Take a listen.👂https://t.co/GxR1xdRx1F pic.twitter.com/Z8Hn03jigO
— NASA InSight (@NASAInSight) 23 Nisan 2019
Apollo’nun Verilerini Hatırlatıyor
Bilim insanları, sarsıntının karakterinin Apollo’nun ay yüzeyinde kaydettiklerini anımsattığını söyledi. Ay yüzeyinde de 1969 ve 1977 yılları arasında binlerce deprem kaydedilmişti.
Uzmanların hem 6 Nisan’da kayıt altına alınan veriyi hem de mart ortasından bu yana tespit edilen daha zayıf üç sismik sinyali incelemeyi sürdürdüğü belirtildi.
Oluşum Sürecine Işık Tutacak
InSight, geçen kasım ayında Kızıl Gezegen’e inmişti. Bilim insanları bu projeyle, Mars’taki depremleri inceleyerek gezegenin yapısı hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyor.
Verileri, Dünya’nın iç yapısıyla karşılaştırmayı hedefleyen uzmanlar iki gezegenin oluşum sürecindeki farklılıkları ortaya koymayı planlıyor.
Mars’ın jeolojik açıdan Dünya kadar aktif olmadığı ve Ay gibi tektonik plakaları bulunmadığı ifade ediliyor.
InSight Uzay Aracını Nasıl Bir Süreç Bekliyor ?
InSight’ın gücünü güneş enerjisinden aldığı düşünülürse, panellerin çalışır durumda olması gelecek için olumlu bir işaret. Aracın enerji kısmının kontrol edilmesinin ardından, araca bağlı olan robotik kolun ve diğer ekipmanların iyi durumda olup olmadığı da kontrol edilecek. Bu kontrolün de tamamlanması ile birlikte InSight, Mars’taki asıl görevine başlayabilecek. InSight’ın Mars’taki daha öncesinnde yaptığı görevi ise kızıl gezegenini köstebeği olup yüzeyde yaklaşık 5 metrelik bir delik açmak oldu. InSight, söz konusu deliğe ‘İç Yapı Sismik Deneyi’ (SEIS) adlı sismometreyi yerleştirecek. Bu sismometre Mars’ın kuru kabuğunun altında ne gibi faaliyetler olduğunu, bununla birlikte Güneş sisteminin en büyük volkanlarından bazılarına sahip olan Mars’ın sismik durumunu inceleyecek.
InSight’ın göreve başlamasının ardından en az iki yıl boyunca Mars’ın sismik durumu ile ilgili verileri Dünya’ya iletmesi bekleniyor. InSight, Kızıl Gezegen’e iniş yapan diğer uzay araçlarının aksine görev yaptığı bölgeden asla ayrılmayacak. Mars’ın kalbi ve sismik durumu ile ilgili elde ettiği veriler ile gezegenlerin oluşumu hakkında şu ana kadar hiç elde edilmemiş verilerin bulunmasını sağlayacak. Yani ”Mars’ta yaşayabilir miyiz ?” sorusunun net cevaplarından birisi alınmış olacak.
Kaynak: https://edition.cnn.com/2019/04/23/world/marsquake-nasa-insight-scn/index.html
