Rüzgar ve güneş enerjisi temiz bir enerji devrimine güç veriyor. Yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilmeniz gerekenler ve evde sizlerin nasıl etki yaratabileceğiniz aşağıda açıklanmıştır.
Yenilenebilir enerjideki inovasyon, maliyetleri düşürdü ve temiz bir enerji geleceği vaadini yerine getirmeye başladı. Bu sebeplerden dolayı yenilenebilir enerji kullanımı günümüzde hızla artıyor. Amerikan güneş ve rüzgar üretimi rekor kırıyor ve güvenilirlikten ödün vermeden ulusal elektrik şebekesine entegre ediliyor.
Yenilenebilir enerji kaynakları giderek artan oranda “kirli” fosil yakıtların yerini alıyor. Bu durum daha düşük karbon emisyonu ve diğer kirlilik türlerinin daha az olması konusunda büyük fayda sağlıyor.
Ancak “yenilenebilir” olan enerji kaynaklarının hepsi çevreye faydalı değildir. Biyokütle ve büyük hidroelektrik barajlar, yaban hayatı, iklim değişikliği ve diğer konular üzerindeki etkileri göz önüne alındığında faydaları ve zararları arasında zor bir denge yaratır.
Farklı yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilmeniz gerekenler ve bu yeni teknolojileri evinizde nasıl kullanabileceğiniz aşağıda açıklanmıştır.
İlginizi çekebilir: Rüzgar ve Güneş Enerjisini Kullanarak Elektrik Üreten Kumaş
Yenilenebilir Enerji Nedir?
Genellikle ‘temiz enerji’ olarak adlandırılan yenilenebilir enerji, doğal kaynaklardan veya sürekli tekrar eden süreçlerle meydana gelir. Örneğin, güneş ışığı veya rüzgar, kullanılabilirlikleri zamana ve hava durumuna bağlı olsa bile parlamaya ve esmeye devam eder.
Yenilenebilir enerji genellikle yeni bir teknoloji olarak düşünülse de, doğanın gücünü kullanmak ısıtma, ulaşım, aydınlatma ve daha fazlası için uzun zamandır kullanılmaktadır. Denizlere yelken açarken teknelerde ve tahılları öğütmek için yel değirmenlerinde rüzgar enerjisi kullanıldı. Gün boyunca sıcaklık sağlayan güneş ateş yakmaya yardımcı oldu. Ancak son 500 yılda insanlar giderek kömür ve doğal gaz gibi daha ucuz fakat daha kirli enerji kaynaklarına yöneldiler.
Kirli enerji
Yenilenemez veya “kirli” enerji, petrol, gaz ve kömür gibi fosil yakıtları içerir. Yenilenemeyen enerji kaynakları sadece sınırlı miktarlarda mevcuttur ve yenilenmesi uzun zaman alır. Bir istasyonda gaz pompaladığımızda, tarih öncesi çağlardan beri var olan ham petrolden rafine edilmiş sınırlı bir kaynak kullanırız.
Yenilenemeyen enerji kaynakları tipik olarak dünyanın belirli bölgelerinde bulunur ve dolayısıyla bazı ülkelerde diğerlerinden daha fazladır. Buna karşılık, her ülkenin güneş ışığına ve rüzgara erişimi vardır. Yenilenebilir enerjiye öncelik vermek, bir ülkenin enerji ihracatı bakımından dışa bağımlılığını azaltarak, ulusal güvenliği arttırmakta önemli rol oynayabilir.
Yenilenemez birçok enerji kaynağı çevreyi veya insan sağlığını tehlikeye atabilir. Örneğin, petrol sondajı Kanada Kuzey Ormanlarında şerit madenciliği gerektirebilir. Bu teknoloji depremlere ve su kirliliğine neden olabilirken, bu süreçte kömür santralleri de havayı kirletir. Üstelik tüm bu faaliyetler küresel ısınmaya katkıda bulunmaktadır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Türleri
Güneş enerjisi
İnsanlar binlerce yıldır ekinleri büyütmek, ısınmak ve gıdalarını kurutmak için güneş enerjisinden faydalanıyor. Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı’na göre, “Güneşten yeryüzüne, bir saat içinde dünyadaki herkesin bir yılda kullandığı enerjiden daha fazla enerji düşmektedir.” Günümüzde güneş ışınlarını evleri ve suyu ısıtmaktan cihazları çalıştırmaya dek pek çok şekilde kullanıyoruz.
Güneş bataryaları ya da fotovoltaik (PV) bataryalar, güneş ışığını doğrudan elektriğe dönüştüren malzemelerden yapılmaktadır. Çatı panelleri veya tüm mahallelere güç veren topluluk projeleri aracılığıyla, dağıtılan güneş sistemleri evler ve işletmeler için yerel olarak elektrik üretir. Güneş çiftlikleri ise bu şekilde binlerce ev için güç üretebilir. Yüzen güneş enerji çiftlikleri – ya da “floatovoltaikler” – ekolojik olarak hassas olmayan atık su tesislerinin ve su kütlelerinin etkili bir kullanımı olabilir.
Ayrıca güneş enerji sistemleri, havayı kirletmez veya sera gazı üretmez. Güneş panellerinin çoğunun çok az çevresel etkisi vardır.
Rüzgâr Enerjisi
Eski moda rüzgar değirmenlerinden günümüze dek pek çok yol katettik. Günümüzde, gökdelenler kadar yüksek türbinler dünya çapında dikkat çekiyor. Rüzgar enerjisi, bir elektrik jeneratörünü besleyen ve elektrik üreten bir türbinin kanatlarını döndürür.
ABD enerji üretiminin yüzde 6’sından biraz daha fazlasını oluşturan rüzgar, ülkenin birçok bölgesinde en ucuz enerji kaynağı haline geldi. En yüksek rüzgar enerjisi gücüne sahip eyaletleri ise Kaliforniya, Teksas, Oklahoma, Kansas ve Iowa’dır. Bu eyaletlerde rüzgar türbinleri, açık denizler de dâhil olmak üzere, tepeler ve açık ovalar gibi yüksek rüzgar hızına sahip herhangi bir yere yerleştirilebilir.
Diğer Alternatif Enerji Kaynakları
Hidroelektrik güç
Hidroelektrik, Amerika Birleşik Devletleri’nde elektrik için en büyük yenilenebilir enerji kaynağıdır, ancak rüzgar enerjisinin yakında liderliği devralması beklenmektedir. Hidroelektrik suya (tipik olarak büyük bir nehirde hızlı akan veya yüksek bir noktadan hızla inen su) dayalı bir enerjidir ve bir jeneratörün türbin kanatlarını döndürerek bu suyun gücünü elektriğe dönüştürür.
Ulusal ve uluslararası düzeyde büyük hidroelektrik santralleri – veya mega barajlar – genellikle yenilenemeyen enerji olarak kabul edilir.
Mega barajlar, nehirlere dayanan hayvan ve insan popülasyonlarına erişimi kısıtlayarak doğal akışları yönlendirir ve azaltır. Dikkatlice yönetilen küçük hidroelektrik santralleri (yaklaşık 40 megawatt’ın altında kurulu bir kapasite), sadece akışın bir kısmını yönlendirdiklerinden, çevreye zarar verme eğiliminde değildir.
Biyokütle enerjisi
Biyokütle, bitkilerden ve hayvanlardan gelen ve bitkileri, atık odunları ve ağaçları içeren organik bir malzemedir. Biyokütle yakıldığında, kimyasal enerji ısı olarak salınır ve bir buhar türbini ile elektrik üretilebilir. Biyokütle enerjisi, genellikle hatalı bir şekilde temiz ve yenilenebilir bir enerji olarak tanımlanır ve elektrik üretmek için kömür ve diğer fosil yakıtlara göre daha iyi bir alternatif olduğu düşünülür.
Ancak son bilimsel araştırmalar gösterdi ki, biyokütlenin birçok formu -özellikle ormanlardan- fosil yakıtlardan daha yüksek karbon emisyonu üretimine sebep olmaktadır. Ayrıca biyoçeşitlilik için de olumsuz sonuçları vardır. Yine de, bazı biyokütle enerjisi biçimleri doğru koşullar altında düşük karbon seviyesine sahip bir enerji seçeneği olarak kullanılabilir. Örneğin, kereste fabrikalarındaki talaşlar yanma sırasında hızlı bir şekilde karbonu parçalayacağı ve serbest bırakacağı için düşük karbonlu bir enerji kaynağı olabilir.
Jeotermal Enerji
Eğer daha önce herhangi bir kaplıcada rahatlamış hissettiyseniz, jeotermal enerji kullandınız. Gezegenin merkezindeki kayalarda radyoaktif parçacıkların yavaş çürümesi nedeniyle dünyanın çekirdeği güneşin yüzeyi kadar sıcaktır. Hidrotermal bir kaynak olan sıcak yeraltı suyu derin delikler açılarak yüzeye getirilir.
Daha sonra elektrik oluşturmak için bir türbin içinden pompalanır. Eğer jeotermal santraller, kullandıkları buhar ve suyu rezervuara geri pompalarlarsa, genellikle düşük emisyonlara sahip olurlar. Yeraltı rezervuarlarının olmadığı yerlerde jeotermal tesisler yaratmanın yolları vardır. Ancak jeolojik sıcak noktalar olarak kabul edilen alanlarda oluşturulacak bu tesislerin deprem riskini artırabileceğine dair endişeler vardır.
İlginizi çekebilir: Nükleer Enerji Nedir, Nükleer Enerjinin Etkileri Nelerdir ve Nasıl kullanılır?
Okyanus
Gelgit ve dalga enerjisi hala gelişim aşamasındadır. Ancak okyanuslar her zaman ayın yer çekimi tarafından yönetilecektir. Bu durum da okyanus gücünü kullanmayı çekici bir seçenek haline getirmektedir. Bazı gelgit enerjisi ile ilgili yaklaşımlara göre, bir okyanus körfezinde veya lagününde bulunan ve barajlara çok benzeyen gelgit bentleri vahşi yaşamlara zarar verebilir. Gelgit gücü gibi, dalga gücü de baraj benzeri yapılara veya suyun yüzeyinde ya da hemen altındaki okyanus tabanına bağlı cihazlara dayanır.
Evde Yenilenebilir Enerji
Güneş Enerjisi
Daha küçük bir ölçekte, PV hücre panelleri veya pasif güneş ev tasarımı yoluyla tüm eve güç vermek için güneş ışınlarından yararlanabiliriz. Pasif güneş evleri, güneye bakan pencerelerden güneşi alacak ve daha sonra beton, tuğla, fayans ve ısı depolayan diğer malzemelerle evdeki ısıyı koruyacak şekilde tasarlanmıştır.
Bazı güneş enerjisiyle çalışan evler, fazlasıyla elektrik üreterek ev sahibinin, üretilen fazla gücü şebekeye satmasına olanak sağlar. Piller, gece de kullanabilmeleri için aşırı güneş enerjisini depolamanın ekonomik olarak çekici bir yoludur. Bilim adamları, biçim ve işlevi harmanlayan güneş çatı pencereleri ve çatı zonalar gibi yeni gelişmeler üzerinde çalışıyorlar.
Jeotermal Isı Pompaları
Jeotermal teknoloji, bu süreçte yeni bir yaklaşımdır. Örneğin, buzdolabınızın arkasındaki bobinler, yiyecekleri taze ve serin tutmak için iç kısımdaki ısıyı ortadan kaldıran mini bir ısı pompasıdır. Evlerdeki jeotermal veya geoexchange pompaları yaz aylarında evleri soğutmak, kış aylarında ise evi ve suyu ısıtmak için dünyanın sabit sıcaklığını kullanır.
Jeotermal sistemlerin kurulumu başlangıçta pahalı olabilir, ancak genellikle 10 yıl içinde kurulumunun maliyetini ödeyen bir sisteme sahiptir. Ayrıca daha sessizdirler, daha az bakım sorunlarına sahiptirler ve geleneksel klimalara göre daha uzun ömürlüdürler.
Küçük Rüzgar Sistemleri
Bir arka bahçe rüzgar çiftliği mi? Tekneler, çiftçiler ve hatta cep telefonu şirketleri düzenli olarak küçük rüzgar türbinleri kullanıyor. Rüzgar türbini bayileri, artık ev sahipleri için rüzgar türbinlerinin sahasında, kurulumunda ve bakımında da yardımcı olmaktadır. Elektrik gereksiniminize, rüzgar hızınıza ve bölgenizdeki imar kurallarına bağlı olarak, bir rüzgar türbini elektrik şebekesine olan bağımlılığınızı azaltabilir.
Topladığınız Enerjiyi Satmak
Rüzgar ve güneş enerjisiyle çalışan evler, güç sağlayıcıları tarafından sağlanan daha büyük bir elektrik şebekesine bağlanabilir. ABD’de çoğu eyaletteki elektrik hizmetleri, ev sahiplerinin yalnızca şebeke tarafından sağlanan elektrik ile ürettikleri arasındaki farkı (net ölçüm olarak adlandırılan bir süreç) ödemesine izin verir. Kullandığınızdan daha fazla elektrik yaparsanız, sağlayıcınız bu güç için size perakende satış fiyatı ödeyebilir.
Yenilenebilir Enerji ve Siz
Yenilenebilir enerjileri savunmak veya evinizde kullanmak, temiz bir enerji geleceğine geçişi hızlandırabilir. Henüz güneş panelleri kuramasanız bile, temiz bir enerji kaynağından elektrik almayı tercih edebilirsiniz. (Bu seçeneği sunup sunmadığını öğrenmek için elektrik şirketinize başvurun.)
İlginizi çekebilir: Üç Soru Üç Cevap: Yeşil Binalar
Gözde ÖZEN