Ayhan Mete GÜNAY
İnsan kaynaklı cıva deniz dünyasına yönelik ciddi bir tehdittir ve şimdi de okyanusun en derin, en uzak bölgelerine sızmış gibi görünüyor.
Cıva volkanik patlamalar ve orman yangınları ile çevreye yayılan doğal bir elementtir, ancak endüstriyel aktiviteden, yakma, madencilik ve enerji üretiminden kaynaklanan insan kaynaklı cıva, nehirlere ve okyanuslara doğru yolunu bulan hava kaynaklı cıvanın miktarını artırır.
Daha sonra, özellikle yüksek miktarlarda balık ve köpekbalığı gibi daha büyük yırtıcı hayvanlarla birlikte, deniz hayvanlarında birikerek gıda zincirinde ilerler.
İlginizi çekebilir: ‘Plastik Okyanuslar’ Hakkında Ne Kadar Bilgilisin?
Cıva insanlar ve diğer hayvanlar için zehirlidir ve doğum kusurlarına ve nörolojik sorunlara yol açabilir.
Şimdi, iki bağımsız bilim insanı ekibi, 11,000 metre derinliğindeki Mariana çukurunda da dahil olmak üzere en derin okyanus hendeklerinin bazılarında yakalanan, balık ve kabuklularda bulunan zehirli bir cıva türü olan metil cıva buldular.
Çin’in Tianjin Üniversitesi’nden araştırmacı Dr. Ruoyu Sun, “Bu çok şaşırtıcı” dedi. “Önceki araştırmalar metil cıvanın çoğunlukla okyanusun ilk birkaç yüz metresinde üretildiği sonucuna vardı.”
“Bu, bundan daha derinlerde yiyecek arayan balıkların metil cıvayı yutmak için sınırlı bir fırsata sahip olmasını sağlayarak cıva biyolojik birikmeyi sınırlandıracaktır. Bu çalışma ile artık bunun doğru olmadığına inanıyoruz.”
İlginizi çekebilir: Okyanus türleri kutuplara doğru kayıyor. Dünya’ya Neler Oluyor?
Araştırmacılar, canlılarda bulunan özel cıva formunun derin deniz ortamında doğal olarak üretilmediği ve büyük olasılıkla insan faaliyetlerinden geldiği sonucuna vardılar.
Michigan Üniversitesi’nden Dr. Joel Blum, “Bu cıvanın atmosferden yüzey okyanusuna bırakıldığını biliyoruz ve daha sonra balıkların ve deniz memelilerinin batan iskeletlerinin yanı sıra küçük parçacıklarda derin okyanusa naklediliyor,” dedi.
Bu araştırma, insan faaliyetinin en uzak ortamlar üzerinde bile olabileceği geniş kapsamlı etkiyi göstermiştir. Cıvanın deniz dünyasını nasıl etkilediği konusunda daha fazla anlayışa yol açacaktır.
İlginizi çekebilir: Yeni Bir Çevre Sorunumuz Var Artık! Yüz Maskeleri ve Lateks Eldivenler
Ayhan Mete GÜNAY
