Birkaç milyar yıllık tarihe bakmak kolay değil ve yeni keşifler bizi sürekli olarak Ay’ ın nasıl ortaya çıktığını düşünmeye teşvik ediyor. Yeni bir çalışma Dünya’ nın uydusunun düşündüğümüzden çok daha genç olduğunu- hatta yaklaşık 80 milyon yıl daha genç olduğunu öne sürüyor.
Araştırmacılar, Apollo görevlerinde toplanan Ay’ a ait kaya örneklerinin, Ay’ ın yaşı için normalde kabul edilen 4.51 milyar yıllık rakamı doğrulayacak kadar eski olmadığını söylüyorlar. Ama bu en yakın gök komşumuzun ilk yıllarına bakarak hesaplanabilir.
İlginizi çekebilir: Gezegenimizin Daimi Yoldaşı: AY Hakkında Genel Bilgiler
Ay’ ı oluşturan kaya Dünya’ dan geldi
Yaygın olarak kabul edilen hipoteze göre, Ay, Dünya ve Dünyanın yörüngesinde dönmeye başlayan kitlenin içinde soğuyan erimiş kayaları püskürten Theia adı verilen daha küçük gezegen arasındaki çarpışmanın kırıntılarından oluştu.
Bunun anlamı, Ay’ ı oluşturan kaya Dünya’ dan geldi. Bu yeni çalışma Ay’ ın, Dünya’ nın neredeyse tamamen şekillendiğinde oluşturulduğunu öne sürüyor.
Alman Havacılık ve Uzay merkezinden jeofizikçi Maxime Maurice:”En son modellememizin sonuçları, genç Dünya’nın 4.567 milyar yıl önce, güneş sisteminin oluşumundan 140 milyon yıl sonra bir proto-gezegen tarafından vurulduğunu gösteriyor.”
“Hesaplamalarımıza göre, bu 25 milyon yıllık bir belirsizlikle 4.425 milyar yıl önce gerçekleşti ve Ay doğdu.”
Maurice ve çalışma arkadaşlarının yürüttüğü modeller iki zaman çizelgesine baktı: Dünya, Theia çarptığında kaç yaşındaydı, ve Ay’ ın masif magma okyanusunun katılaşmaya başladıktan sonra ne kadar soğuması gerekiyor.
Bilim insanlarının modelleri, ikinci sürecin başladıktan 200 milyon yıl sonra bittiğini gösteriyor. Ay’ ın silikat minerallerinini zamanla nasıl evrimleşebileceğine dayanan simülasyonlar,araştırmacıları 4.425 milyon yıllık Ay yaşına götürdü.
Yeni analiz, ciddi ayrıntı düzeylerine gidiyor ve kaç faktörün dikkate alınması gerektiğini gösteriyor. Örneğin ay yüzeyinde açılan delikler Ay’ ın soğuma hızını nasıl etkilemiş olabilir ve orijinal magma okyanusunun ne kadar derin olabileceği.
Ay’ ın yaşı 140 milyon yıl kadar geri çekildi.
Alman Havacılık ve Uzay merkezinden jeofizikçi SabrinaSchwinger:
”Modelimizden magma okyanusunun tahmini bileşimi ile Ay kayalarının ölçülen bileşimini karşılaştırarak okyanusun evrimini başlangıç noktasına, Ay’ ın oluşum zamanına kadar izleyebildik.
Ay’ a çıkmak çok fazla akıllı tahminler ortaya çıkarıyor. Ve bu da muhtemelen önümüzdeki yıllarda Ay’ ın yaşı hakkında daha fazla şey duyacağımız anlamına geliyor.
Gelecekteki mürettebatın aydaki görevleri, daha fazla ayla ilgili kaya örnekleri toplamak olacak ve umarım bilgilerimizde kalan bazı boşlukları doldurabileceğiz.
Bu gizemli bilinmeyenleri araştıran tek çalışma bu değil. Sadece 3 yıl önce, daha yeni araştırmacılar Ay’ın hala daha yaşlı olduğunu öne sürerken, Ay’ ın yaşı 140 milyon yıl kadar geri çekildi.
Bu düzeltmeler hayatta geçirdiğimiz zamana kıyasla çok büyük görünüyor. Ancak bu düzenlemeler Güneş Sistemi tarihinin büyük planında çok daha küçüktür.
Bununla birlikte,yeni tahmin, Dünya’nın metalik çekirdeğinin oluştuğu, kendi gezegenimizin jeolojik gelişiminin sonlarında olduğu dönemle oldukça uyumludur. Ayrıca, Asteroitlere verilen hasarla ilgili önceki araştırmaların zaman çizelgesine de uyuyor- Dünya ve Theia çarpışmasından kaynaklanmış olabilecek hasar.
İlginizi çekebilir: Güneş sistemimizde var olabilecek 10 varsayımsal gezegen
Araştırmacılar: “ Bu bağımsız araştırmaların yaklaşımları, sadece Ay’ ı oluşturan etki için sağlam ve kesin bir yaş sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda bu olayı Dünyanın farklılaşması ve İç Güneş Sisteminin dinamik evrimi ile tutarlı bir şekilde ilişkilendirir.”
Bu Araştırma Science Advances’da yayınlandı.
Ali Kesikci
